Định tội danh và vướng mắc trong việc xác định số tiền đánh bạc

1. Định nghĩa khoa học của khái niệm định tội danh: 

Định tội danh là một quá trình nhận thức lý luận có tính logic, đồng thời là một trong những dạng của hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự, cũng như pháp luật tố tụng hình sự và được tiến hành bằng cách – trên cơ sở các chứng cứ, các tài liệu thu thập được và các tình tiết thực tế của vụ án hình sự để đối chiếu, so sánh và kiểm tra nhằm xác định sự phù hợp giữa các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm cụ thể tương ứng do luật hình sự quy định.

Theo GS.TS Võ Khánh Vinh:

Định tội danh là việc xác định và ghi nhận về mặt pháp lý sự phù hợp chính xác giữa các dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể đã được thực hiện với các dấu hiệu cấu thành tội phạm được quy định trong quy phạm pháp luật hình sự.

Dựa theo các khái niệm định tội danh về tội đánh bạc qua mạng, qua quá trình xét xử trong giai đoạn từ ngày 01 tháng 10 năm 2016 đến ngày 30 tháng 9 năm 2020 đối với tội đánh bạc qua mạng của Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh về cơ bản đã xét xử đúng người đúng tội và đúng pháp luật, nhưng cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc trong việc định tội danh của tội đánh bạc qua mạng.

2. Vướng mắc trong việc xác định số tiền đánh bạc:

Việc xác định tiền hoặc hiện vật dùng để đánh bạc không chỉ dựa vào hành vi đã thực hiện mà con dựa vào thời điểm phát hiện hành vi vi phạm. Như chúng ta biết, để đánh giá tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, khoa học luật hình sự chia quá trình thực hiện tội phạm thành 03 giai đoạn. Theo đó, TNHS sẽ được xác định theo hướng nghiêm khắc hơn theo thứ tự của từng giai đoạn là chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt, tội phạm hoàn thành. Bên cạnh đó, BLHS con quy định việc truy cứu TNHS một người căn cứ vào hành vi mà họ thực hiện. Sau khi hành vi phạm tội đã hoàn thành, việc dựa vào hậu quả của tội phạm để truy cứu TNHS chỉ áp dụng trong trường hợp người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội với hình thức lỗi cố ý gián tiếp. Trong khi đó, đối với tội đánh bạc, người thực hiện hành vi phạm tội với hình thức lỗi cố ý trực tiếp nhưng theo quy định tại khoản 5 Điều 1 Nghị quyết số 01/2010 thì việc truy cứu TNHS người đánh bạc lại dựa vào thời điểm phát hiện tội phạm trong khi hành vi phạm tội đã hoàn thành từ thời điểm hai bên thỏa thuận xong số tiền đánh bạc và tỷ lệ thắng thua.

Tiền hoặc hiện vật được xác định từ các nguồn theo khoản 3 Điều 1 của Nghị quyết số 01 có hướng dẫn:

a) Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc thu giữ được trực tiếp tại chiếu bạc;

b) Tiền hoặc hiện vật thu giữ được trong người các con bạc mà có căn cứ xác định đã được hoặc sẽ được dùng đánh bạc;

c) Tiền hoặc hiện vật thu giữ ở những nơi khác mà có đủ căn cứ xác định đã được hoặc sẽ được dùng đánh bạc.

Ví dụ: Tại Bản án số: 84/2020/HS-PT ngày 06 – 3 – 2020 của Toà án nhân dân tỉnh Đắk Lắk có nội dung:

Trong thời gian diễn ra vòng chung kết giải Vô địch bóng đá thế giới năm 2018 (World Cup 2018), tổ chức tại nước Nga từ ngày 14/6/2018 đến ngày 15/7/2018, do biết được một số đối tượng có nhu cầu đánh bạc dưới hình thức cá độ bóng đá nên Hà Ngọc T đã nảy sinh ý định tổ chức đánh bạc trái phép dưới hình thức cá độ bóng đá qua các trận đấu ở giải này. Để thực hiện hành vi tổ chức đánh bạc, T sử dụng máy tính bảng Ipad Apple của cháu Hà Hoàng H1 (con của T), kết nối mạng Internet có trang “Irl03.bong88.com” và sử dụng tài khoản SD9B0D00100 có sẵn 2000 điểm (01 điểm tương ứng số tiền 100.000 đồng), như vậy trong tài khoản của T có số tiền tương ứng 200.000.000 đồng, tuy nhiên, đây là số tiền ảo T lập ra làm căn cứ để theo dõi nhập tiền cá độ giữa T và các con bạc, sau đó T sử dụng điện thoại di động Iphone 5, số thuê bao 0946.324.769 để nhắn tin thông báo “kèo” (mức độ cá độ) và nhận tin nhắn cá độ từ các con bạc, T bắt đầu cá độ bóng đá từ ngày 20/6/2018. Hình thức giao dịch cá cược có thể trực tiếp, có thể bằng điện thoại hoặc thông qua tin nhắn; có thể cá cược trước trận đấu, cá cược ở hiệp 1 trận đấu hoặc cá cược cả trận đấu. Tỷ lệ ăn thua theo quy ước do nhà mạng đưa ra, nếu con bạc thắng hoặc thua, T sẽ thu hoặc trả tiền cho các con bạc từ 80% đến 100% số tiền mà con bạc đặt cược, tiền thắng cược T sẽ chuyển cho nhà cái thông qua người trung gian (Hiện nay chưa xác định được nhân thân lai lịch).

Ngày 21/6/2018, Hà Ngọc T sử dụng máy tính bảng Ipad Apple, kết nối mạng Internet đăng nhập vào tài khoản cá độ bóng đá của mình để tổ chức cá độ bóng đá cho các con bạc trong trận đội tuyển Đan Mạch gặp đội tuyển Australia (Úc), diễn ra vào lúc 19 giờ 00 phút cùng ngày. Đến khoảng 19 giờ 40 phút cùng ngày, trong lúc T đang thực hiện hành vi đánh bạc với Nguyễn

Văn S, Phan Đình H2 và Lê Văn D dưới hình thức cá độ bóng đá tại quán Y thuộc Tổ dân phố C, phường A, thị xã B, tỉnh Đắk Lắk, khi trận đấu chưa kết thúc, chưa xác định được thắng thua thì bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện, bắt quả tang cùng tang vật.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 57/2019/HS-ST ngày 25/11/2019 của Tòa án nhân dân thị xã Buôn Hồ: Tuyên bố: Bị cáo Hà Ngọc T phạm tội “Đánh bạc”. Áp dụng điểm c khoản 2 Điều 321; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51, Điều 54 Bộ luật hình sự: Xử phạt Hà Ngọc T 02 năm 06 tháng tù. Thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bắt thi hành án, được khấu trừ thời gian tạm giữ từ ngày 22/6/2018 đến ngày 30/6/2018. Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về xử lý vật chứng, án phí và tuyên quyền kháng cáo cho bị cáo và những người tham gia tố tụng. Ngày 27/11/2019, bị cáo Hà Ngọc T có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và hưởng án treo. Tại phiên tòa phúc thẩm, Hà Ngọc T khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình đúng như nội dung của bản án sơ thẩm.

Trong vụ án này Tòa án cấp sơ thẩm chỉ căn cứ vào lời khai của bị cáo và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan để xét xử Hà Ngọc T về hành vi “Đánh bạc” thực hiện ngày 21/6/2018 theo điểm c khoản 2 Điều 321 Bộ luật hình sự; nhận định hành vi đánh bạc ngày 20/6/2018 chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm là đánh giá chứng cứ không đầy đủ, toàn diện và bỏ lọt tội phạm.

Tại bảng sao kê lịch sử cá cược bóng đá của tài khoản SD9B0D00100 (từ bút lục 239 đến 292) thể hiện: T bắt đầu cá độ bóng đá từ ngày 13/6/2018 đến ngày 20/6/2018, với 80 lượt cá cược tại 21 trận, sử dụng 3.009 điểm tương ứng với 300.900.000 đồng để đánh bạc. Trong số 21 trận bóng đá, có 08 trận bị cáo sử dụng số điểm cược từ 55 đến 1.900, tương ứng số tiền đánh bạc từ 5.500.000 đồng đến 190.000.000 đồng (Chưa tính số điểm tương ứng số tiền thắng cược).

Tuy nhiên, cấp sơ thẩm chưa điều tra, làm rõ hành vi sử dụng mạng internet để đánh bạc từ ngày 13/6/2018 đến ngày 21/6/2018 làm căn cứ xử lý bị cáo, cụ thể về các vấn đề sau: Số lượt, số trận tham gia cá độ; số điểm nhập vào tài khoản tương ứng số tiền cá độ; số tiền thắng, thua của từng lượt và từng trận đấu; trận nào bị cáo trực tiếp đánh bạc, trận nào bị cáo nhận tiền từ các con bạc quy đổi thành điểm nhập vào tài khoản để hưởng thù lao. Đối với hành vi đánh bạc ngày 20/6/2018, cấp sơ thẩm nhận định chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm về định lượng. Đây là nhận định hoàn toàn mang tính chủ quan, chưa xem xét đầy đủ các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án.