Điều khiển xe mô tô tự chế gây tai nạn giao thông bị xử lý như thế nào?

1. Căn cứ pháp lý

– Nghi định số 46/2016/NĐ-CP

– Luật giao thông đường bộ 2008

– Thông tư 85/2014/TT-BGTVT

– Bộ luật dân sự 2015

2. Giải quyết vấn đề

Dựa trên thông tin bạn cung cấp, sau khi xảy ra tai nạn, do quá hoảng sợ nên em bạn không lập tức đưa người bị nạn đi cấp cứu mà đi về nhà luôn rồi mới báo cơ quan chính quyền. Do đó em bạn phải chịu trách nhiệm hành chính theo quy định tại điểm e khoản 4 Điều 6 Nghi định số 46/2016/NĐ-CP như sau:

“4. Phạt tiền từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:

…

e) Điều khiển xe có liên quan trực tiếp đến vụ tai nạn giao thông mà không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, không tham gia cấp cứu người bị nạn, trừ hành vi vi phạm quy định tại Điểm c Khoản 7 Điều này;”

Tiếp theo cần làm rõ chiếc xe mô tô em bạn tự chế có bảo đảm chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định tại khoản1 và khoản 2 Điều 55 Luật giao thông đường bộ 2008 như sau:

“1. Việc sản xuất, lắp ráp, cải tạo, sửa chữa, bảo dưỡng và nhập khẩu xe cơ giới tham gia giao thông đường bộ phải tuân theo quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Không được cải tạo các xe ô tô khác thành xe ô tô chở khách.

2. Chủ phương tiện không được tự thay đổi kết cấu, tổng thành, hệ thống của xe không đúng với thiết kế của nhà chế tạo hoặc thiết kế cải tạo đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt”.

Việc cải tạo xe cơ giới và xe cơ giới sau khi cải tạo phải phù hợp tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới khi tham gia giao thông và phải tuân thủ các quy định về trình tự và thủ tục tại Thông tư 85/2014/TT-BGTVT quy định về cải tạo phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

Điều 584 Bộ luật dân sự 2015 quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại như sau:

“Điều 584. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại

1. Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

2. Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

3. Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh theo quy định tại khoản 2 Điều này.”

Do chưa xác định rõ nguyên nhân gây ra tai nạn, do đó sẽ chia các trường hợp sau:

– Trường hợp 1: Nguyên nhân xảy ra tai nạn là do lỗi của em bạn.

Nếu em bạn do vi phạm quy định về an toàn giao thông gây thiệt hại về sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác của người bị nạn thì phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người đó.

Điều 591 Bộ luật dân sự 2015 quy định về việc bồi thường thiệt hại do sức khỏe bị xâm hại thì ngoài bồi thường cho người bị hại, người gây thiệt hại còn phải bồi thường cho người thường xuyên chăm sóc người bị thiệt hại nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần được chăm sóc.

Do đó việc yêu cầu em bạn phải có trách nhiệm nuôi 4 người con của người bị thiệt hại là không đúng theo quy định của pháp luật. 

Bên cạnh đó, nếu bên bị hại cũng có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra.

– Trường hợp 2: Nguyên nhân xảy ra tai nạn hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại.

Nếu có căn cứ chứng minh nguyên nhân xảy ra tai nạn hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại, thì em bạn không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 2 Điều 584 Bộ luật dân sự 2015.

– Trường hợp 3: Nguyên nhân xảy ra tai nạn là do nguồn nguy hiểm cao độ. Điều 601 Bộ luật dân sự 2015 quy định như sau:

“Điều 601. Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra

1. Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.

Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải vận hành, sử dụng, bảo quản, trông giữ, vận chuyển nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng quy định của pháp luật.

2. Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

3. Chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại cả khi không có lỗi, trừ trường hợp sau đây:

a) Thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại;

b) Thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

4. Trường hợp nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì người đang chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ trái pháp luật phải bồi thường thiệt hại.

Khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ có lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.”

Theo đó, nếu chứng minh được do phương tiện điều khiển hỏng phanh hoặc lí do khác mà chủ sở hữu không kiểm soát được phương tiện dẫn đến tai nạn giao thông thì chủ sở hữu phải bồi thường thiệt hại cả khi không có lỗi trừ trường hợp thiệt hại xảy ra do lỗi cố ý của người bị thiệt hại, hoặc xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết.

Nếu em bạn có hành vi vi phạm quy định về tham gia giao thông gây thiệt hại cho người khác thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo quy định tại Điều 260 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.