Công chứng di chúc để lại tài sản là bất động sản ở đâu?

1. Công chứng di chúc để lại tài sản là bất động sản ở đâu?

Theo quy định của pháp luật, di chúc bao gồm có hai hình thức đó chính là di chúc bằng văn bản và di chúc miệng, đối với di chúc miệng chỉ áp dụng khi người để lại di chúc không thể lập được di chúc bằng văn bản nếu trong trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa. Di chúc bằng văn bản ba gồm có:

– Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng;

– Di chúc bằng văn bản có người làm chứng;

– Di chúc bằng văn bản có công chứng;

– Di chúc bằng văn bản có chứng thực.

Người để lại di chúc có thể lựa chọn một trong những phương thức này để thực hiện việc lập di chúc của mình nhằm để định đoạt tài sản là bất động sản của mình.

Nếu tài sản được định đoạt trong di chúc là bất động sản thì để di chúc đó có hiệu lực, tài sản là bất động sản đó phải:

– Thuộc quyền sử dụng, quyền sở hữu của người để lại di chúc (ví dụ bất động sản đó là đất đai là phần đất được định đoạt trong di chúc phải thuộc quyền sử dụng của người để lại di chúc thông qua giấy chứng nhận quyền sử dụng đất);

– Tài sản là bất động sản phải là tài sản có thật hoặc không thuộc quyền sử dụng, sở hữu của người khác cho đến thời điểm mở thừa kế;

– Tài sản là bất động sản không bị kê biên tài sản để đảm bảo thi hành án cho đến thời điểm mở thừa kế,…

Pháp luật về thừa kế cũng không quy định cụ thể người lập di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình có công chứng phải thực hiện công chứng bản di chúc của mình trong phạm vi như thế nào. Thế nên người lập di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình hoàn toàn có quyền lựa chọn một tổ chức hành nghề công chứng trong toàn quốc để thực hiện thủ tục công chứng bản di chúc của mình mà sẽ không phải phụ thuộc vào nơi có bất động sản, bởi tại Điều 42 Luật Công chứng 2014 có quy định công chứng viên của một tổ chức hành, nghề công chứng chỉ được phép tiến hành thực hiện công chứng hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi mà tổ chức hành nghề công chứng đó đặt trụ sở, trừ trường hợp là công chứng di chúc, văn bản từ chối nhận di sản thừa kế là bất động sản và văn bản ủy quyền có liên quan đến việc thực hiện các quyền đối với bất động sản.

Như vậy, khi một người có yêu cầu công chứng bản di chúc của mình để định đoạt tài sản là bất động sản thì nơi thực hiện công chứng di chúc sẽ do chính người yêu cầu công chứng di chúc lựa chọn mà sẽ không phải bắt buộc phải thực hiện công chứng ở đâu, trong phạm vi nào, địa điểm có bất động sản.

2. Quy định về công chứng di chúc để lại tài sản là bất động sản:

Bước 1: lựa chọn tổ chức hành nghề công chứng di chúc

Như đã phân tích ở mục trên, người yêu cầu công chứng di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình hoàn toàn có quyền lựa chọn một tổ chức hành nghề công chứng bất kỳ trên toàn quốc để thực hiện thủ tục công chứng di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình. Thế nên, bước đầu tiên để thực hiện công chứng di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình đó là người yêu cầu công chứng di chúc phải lựa chọn được một tổ chức hành nghề công chứng để thực hiện thủ tục công chứng di chúc.

Bước 2: chuẩn bị hồ sơ

Sau khi lựa chọn được tổ chức hành nghề công chứng thì người lập di chúc chuẩn bị sẵn những giấy tờ sau:

– Phiếu yêu cầu công chứng điền đủ các thông tin của người yêu cầu công chứng và nội dung cần công chứng (thông thường đến tổ chức hành nghề công chứng sẽ có phiếu này);

– Bản sao giấy tờ cá nhân của người yêu cầu công chứng như Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân/Hộ chiếu;

– Bản di chúc dự thảo (nếu có);

– Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản: sổ đỏ, hợp đồng mua bán nhà đất, giấy tờ xe,…

Các giấy tờ trên chỉ cần là bản chụp, bản in hoặc bản đánh máy có nội dung đầy đủ, chính xác giống như bản chính và sẽ không phải chứng thực. Khi nộp bản sao thì phải xuất trình bản chính để đối chiếu.

Bước 3: Đến tổ chức hành nghề công chứng

Sau khi đã chuẩn bị được hồ sơ đã nêu ở trên, người yêu cầu công chứng di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình đến trực tiếp trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng nơi mà mình lựa chọn và tiến hành nộp bộ hồ sơ đã chuẩn bị sẵn.

Bước 4: Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ

Công chứng viên kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu công chứng di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản. Trường hợp hồ sơ yêu cầu công chứng di chúc đầy đủ, phù hợp với quy định của pháp luật thì công chứng viên sẽ thụ lý và ghi vào sổ công chứng.

Bước 5: Kiểm tra dự thảo di chúc

Công chứng viên kiểm tra dự thảo di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản (nếu như người yêu cầu công chứng tự soạn thảo di chúc). Nếu trong dự thảo di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản có các điều khoản vi phạm pháp luật, trái với đạo đức xã hội hoặc đối tượng của di chúc không phù hợp với những quy định của pháp luật thì công chứng viên đã tiếp nhận thụ lý phải chỉ rõ cho người yêu cầu công chứng để sửa chữa.

Bước 6: ký chứng nhận

Người yêu cầu công chứng di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình tự đọc lại dự thảo di chúc hoặc công chứng viên đã thụ lý hồ sơ đọc cho người yêu cầu công chứng di chúc nghe theo đề nghị của người yêu cầu công chứng.

Người yêu cầu công chứng di chúc đồng ý toàn bộ nội dung trong dự thảo di chúc thì ký vào mỗi trang của di chúc.

Bước 7: Trả kết quả công chứng

Hiện nay, thời hạn công chứng di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản không quá 02 ngày làm việc; trường hợp có nội dung phức tạp thì thời hạn để công chứng sẽ có thể kéo dài hơn nhưng không quá 10 ngày làm việc.

3. Những đối tượng nào không được thực hiện công chứng di chúc của người để lại di chúc có tài sản là bất động sản:

Nhằm để đảm bảo vô tư, khách quan cho việc di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản, thì pháp luật quy định những Công chứng viên, người có thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ không được công chứng, chứng thực đối với di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản, những đối tượng này được quy định tại Điều 637 Bộ Luật Dân sự 2015, bao gồm có:

– Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản;

– Người có cha, mẹ, vợ hoặc chồng, con là người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật;

– Người có quyền, nghĩa vụ về tài sản liên quan tới nội dung di chúc.

Những đối tượng này bị loại trừ, không được thực hiện công chứng, chứng thực di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản là bởi:

– Công chứng viên, người có thẩm quyền chứng thực di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản là người thừa kế theo di chúc không thể chứng nhận, chứng thực bản di chúc mà chính bản thân mình là người thừa kế theo di chúc của người để lại di chúc nhằm định đoạt tài sản là bất động sản.

– Trường hợp Công chứng viên, người có thẩm quyền chứng thực di chúc là người thừa kế theo pháp luật của người lập di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản cũng không thể là người chứng nhận, chứng thực bản di chúc bởi nếu như là người lập di chúc chỉ định người khác hưởng di sản là bất động sản thì sẽ ảnh hưởng đến quyền thừa kế của những người này, cho nên, việc công chứng, chứng thực có thể không khách quan.

– Trường hợp Công chứng viên, người có thẩm quyền chứng thực di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản có người thân thích (như cha, mẹ, vợ, chồng, con,…) là người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình thì việc công chứng, chứng thực cũng có thể không khách quan bởi vì sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của người thân thích của những người đó.

– Nếu Công chứng viên, người có thẩm quyền chứng thực di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản là người có quyền và nghĩa vụ về tài sản là bất động sản liên quan đến nội dung di chúc như chủ nợ hoặc con nợ…..của người lập di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình thì việc công chứng, chứng thực cũng có thể không khách quan vì nội dung di chúc đó sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới các quyền lợi của bản thân họ.

4. Công chứng di chúc để lại tài sản là bất động sản tại địa điểm nào:

Tại khoản 1 Điều 56 Luật Công chứng 2014 quy định người lập di chúc phải tự mình yêu cầu công chứng di chúc của mình, không được ủy quyền cho người khác yêu cầu công chứng di chúc. Ngoài ra, việc công chứng di chúc phải được thực hiện trực tiếp ngay tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng nơi mà người yêu cầu công chứng di chúc lựa chọn.

Như vậy, người lập di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình phải tự đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng nơi mình đã lựa chọn để yêu cầu công chứng di chúc, người yêu cầu công chứng di chúc không được ủy quyền cho người khác thực hiện vấn đề này.

Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng bắt buộc người yêu cầu công chứng di chúc phải thực hiện công chứng di chúc tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng, pháp luật cũng đã quy định về những trường hợp người yêu cầu công chứng di chúc để định đoạt tài sản là bất động sản của mình sẽ có thể được thực hiện ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng vì không thể đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng làm thủ tục công chứng di chúc, những trường hợp cụ thể như sau:

– Người yêu cầu công chứng di chúc là người già yếu;

– Người yêu cầu công chứng di chúc không thể đi lại được;

– Người yêu cầu công chứng di chúc người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù;

– Người yêu cầu công chứng di chúc có lý do chính đáng khác không thể đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng.

Những văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Bộ Luật Dân sự 2015;

– Luật Công chứng 2014.