Các căn cứ để hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án

1. Các căn cứ để hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án:

1.1. Khái quát về phiên bán đấu giá tài sản: 

Bán đấu giá tài sản là quá trình người có tài sản thực hiện các thủ tục luật định để đưa tài sản ra đấu giá công khai tại tổ chức đấu giá. Tổ chức đấu giá được lựa chọn sẽ thực hiện dịch vụ đấu giá tài sản thông qua hợp đồng với người có tài sản đấu giá để xác định người trúng đấu giá. Thông qua tổ chức đấu giá, người trúng đấu giá sẽ ký kết hợp đồng mua bán tài sản đấu giá với người có tài sản đấu giá và được chuyển quyền sở hữu, bàn giao tài sản theo quy định của pháp luật. Theo đó thì hoạt động bán đấu giá tài sản thi hành án sẽ mang những đặc điểm cơ bản sau:

Thứ nhất, quan hệ bán đấu giá tài sản được xác lập giữa các bên, đó là bên bán và bên mua thông qua một tổ chức đấu giá trung gian. Thông qua tổ chức đấu giá, người có tài sản đấu giá sẽ ký hợp đồng mua bán chuyển giao tài sản và chuyển quyền sở hữu cho người trúng đấu giá. Tuy nhiên nếu các bên có thỏa thuận thì hợp đồng mua bán tài sản đấu giá có thể được ký kết giữa ba bên: người có tài sản đấu giá, tổ chức đấu giá, người trúng đấu giá.

Thứ hai, tổ chức có chức năng bán đấu giá phải là cá nhân, pháp nhân được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép hoạt động đấu giá. Ở Việt Nam thì việc thực hiện dịch vụ đấu giá tài sản được trao cho tổ chức đấu giá bao gồm doanh nghiệp đấu giá tài sản và Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản.

Thứ ba, tài sản đấu giá là tài sản được đưa đấu giá bắt buộc theo quy định của pháp luật và tài sản của tổ chức, cá nhân tự nguyện đưa ra đấu giá. Tài sản đưa ra để đấu giá rất đa dạng có thể là động sản hoặc bất động sản, giấy tờ có giá hoặc các quyền tài sản được phép giao dịch theo quy định của pháp luật. Tài sản thuộc sở hữu của tổ chức và cá nhân là những tài sản được phép giao dịch theo quy định của pháp luật, ví dụ như hàng hóa, đồ sưu tầm … tài sản tư pháp có thể bao gồm tài sản để thi hành án theo quy định của pháp luật về thi hành án, tài sản là tang vật phương tiện vi phạm hành chính, tài sản bảo đảm hoặc tài sản nhà nước.

Thứ tư, bán đấu giá tài sản được tổ chức theo nguyên tắc công khai và tuân thủ theo hình thức, trình tự, thủ tục luật định. Nhìn chung thì việc bán tài sản được thực hiện một cách công khai từ khi người có tài sản đưa tài sản ra đấu giá, lựa chọn tổ chức đấu giá, lựa chọn phương thức và hình thức đấu giá. Với những đặc điểm của đấu giá tài sản thì có thể phân biệt được thủ tục đấu giá tài sản so với bán tài sản thông thường.

1.2. Các căn cứ để hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án: 

Hiện nay pháp luật có quy định một số trường hợp được phép hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án. Tuy nhiên vấn đề này cần phải thực hiện theo các trường hợp do pháp luật quy định mà không được phép áp dụng bừa bãi. Căn cứ theo quy định tại Điều 48 của Luật Thi hành án dân sự năm 2022 hiện nay, thì có thể kể đến một số căn cứ hoãn phiên bản đấu giá tài sản thi hành án như sau:

– Được phép hoãn phiên bản đấu giá tài sản thi hành án trong trường hợp người phải thi hành án bị ốm nặng và có xác nhận của các cơ sở ý tế từ cấp huyện trở lên, được phép hoãn phiên bản đấu giá tài sản thi hành án trong trường hợp người phải thi hành án bị mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quyết định hoặc theo bản án của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

– Hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án trong trường hợp chưa xác định được địa chỉ của người phải thi hành án theo quy định của pháp luật, hoặc vì lý do chính đáng nào đó mà người phải thi hành án không thể tự mình thực hiện được nghĩa vụ theo bản án hoặc quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; 

– Hoãn phiên bản đấu giá tài sản thi hành án trong trường hợp đương sự đồng ý với việc hoãn phiên bản đấu giá này, và việc đồng ý hoãn thi hành án của đương sự phải được lập thành văn bản có ghi rõ thời hạn hoãn và có chữ ký hoặc điểm chỉ của đương sự theo đúng quy định của pháp luật, trong thời gian hoãn thi hành án thì người phải thi hành án sẽ không phải chịu lãi suất chậm thi hành án theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp các đương sự có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác;

– Hoãn phiên bản đấu giá tài sản thi hành án trong trường hợp tài sản để thi hành án đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là tòa án thụ lý để giải quyết các vụ việc khác theo quy định của pháp luật hoặc tài sản đã được kê biên theo quy định của pháp luật về thi hành án nhưng sau khi giảm giá mà giá trị bằng hoặc thấp hơn chi phí và nghĩa vụ được bảo đảm;

– Hoãn phiên bản đấu giá tài sản thi hành án trong trường hợp việc thi hành án đang trong thời hạn cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần phải tiến hành giải thích các bản án và quyết định cũng như trả lời kiến nghị của cơ quan thi hành án theo quy định của pháp luật;

– Người nhận được tài sản hoặc người được giao nuôi dưỡng nay đã được thông báo hợp lệ hai lần về việc nhận tài sản thi hành án và nhận người được nuôi dưỡng nhưng không đến nhận theo như thông báo;

– Việc chuyển giao quyền và nghĩa vụ thi hành án theo quy định của pháp luật chưa thực hiện được với lí do sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan;

– Hoặc tài sản kê biên không bán được mà người được thi hành án không nhận để thi hành án theo quy định của pháp luật.

Như vậy, khi thỏa mãn một trong các căn cứ trên đây thì các chủ thể có thể tiến hành hoạt động hoãn phiên bản đấu giá tài sản thi hành án.

2. Thủ tục hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án: 

Nhìn chung thì thủ tục hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án sẽ phải trải qua các quá trình cơ bản sau: 

Bước 1: Chủ thể có thẩm quyền đó là Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự sẽ phải ra quyết định hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án khi xét thấy thỏa mãn một trong các điều kiện nêu trên. Trong trường hợp nhận được yêu cầu hoãn phiên bán đấu giá tài sản của người có thẩm quyền kháng nghị, thì Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự sẽ phải ra quyết định hoãn phiên bán đấu giá tài sản thi hành án, ít nhất 24h trước thời điểm cưỡng chế thi hành án đã được ấn định trong quyết định cưỡng chế. Trong trường hợp vụ việc đã được thi hành một phần hoặc đã được thi hành xong thì khi đó cơ quan thi hành án dân sự sẽ phải có văn bản thông báo ngay cho người yêu cầu hoãn phiên bản đấu giá tài sản. 

Bước 2: Thời hạn ra quyết định hoãn phiên đấu giá tài sản là 5 ngày làm việc được, tính kể từ ngày có căn cứ hoãn theo quy định của pháp luật. 

Bước 3: Trong thời hạn 05 ngày làm việc, được tính kể từ khi căn cứ hoãn theo quy định của pháp luật không còn tồn tại, hết thời hạn hoãn theo yêu cầu của người có thẩm quyền hoặc khi nhận được văn bản trả lời của người có thẩm quyền kháng nghị về việc không có căn cứ kháng nghị, thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự sẽ phải ra quyết định tiếp tục thi hành án. 

3. Một số phương hướng đảm bảo hoạt động bán đấu giá tài sản thi hành án: 

Thứ nhất, cần có cơ chế quản lý và kiểm sát hoạt động bán đấu giá tài sản thi hành án dân sự một cách tập trung và thống nhất, sao cho phù hợp với xu hướng và thông lệ quốc tế.

Thứ hai, cần xử lý nghiêm minh những vi phạm trong hoạt động bán đấu giá tài sản thi hành án để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật trong bán đấu giá tài sản. Ở Việt Nam thì pháp luật về xử lý vi phạm hành chính cần phải ngăn chặn được hiện tượng cò mồi, thông đồng dìm giá, phá rối cuộc bán đấu giá, đe dọa khách hàng tham gia đấu giá. Do đó pháp luật về bán đấu giá tài sản thi hành án cần phải nâng mức xử phạt hành chính để ngăn ngừa các hành vi vi phạm trong đấu giá tài sản thi hành án. Bên cạnh đó thì các quy định trong pháp luật hình sự cũng cần phải được quy định một cách đầy đủ về các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động bán đấu giá tài sản nói chung và trong bán đấu giá tài sản thi hành án nói riêng. Ví dụ như hành vi dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực của người tham gia đấu giá này với người tham gia đấu giá khác không cho trả giá hoặc không tham gia đấu giá để mua tài sản … Đối với các hành vi cố tình không bàn giao tài sản cho người trúng đấu giá bộ tổ chức và cá nhân cũng cần phải được xử phạt hành chính nghiêm minh, nhằm mục đích nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật và phòng ngừa vi phạm pháp luật trong bán đấu giá tài sản thi hành án.

Thứ ba, nâng cao trình độ và đạo đức nghề nghiệp của các chủ thể có thẩm quyền trong hoạt động bán đấu giá tài sản thi hành án. Trả thù lao dịch vụ phù hợp đối với quá trình bán đấu giá tài sản thi hành án.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Luật Thi hành án dân sự năm 2022.