Khi thực hiện giao dịch dân sự đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật. Trong đó khả năng nhận thức cũng là một trong những yếu tố quyết định việc một người có thể tham gia vào một giao dịch dân sự cụ thể hay không. Vậy, người bị tâm thần có được tham gia ký kết hợp đồng bảo hiểm tử kỳ được không?
Mục lục bài viết
1. Như thế nào được coi là người bị bệnh tâm thần?
Bệnh tâm thần là bệnh do rối loạn hoạt động não bộ gây nên những biến đổi bất thường về lời nói, ý tưởng, hành vi, tác phong, tình cảm…
Căn cứ khoản 1 Điều 22 Bộ Luật dân sự 2015 người bị tâm thần thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.
Như vậy, pháp luật chỉ công nhận một người là người bị tâm thần khi có kết luận giám định pháp y tâm thần.
2. Tổng quan về bảo hiểm tử kì:
2.1. Bảo hiểm tử kì là gì?
Bảo hiểm tử kỳ là một loại hình bảo hiểm nhân thọ, khi người được bảo hiểm chết trong một khoảng thời gian nhất định, người thụ hưởng hợp đồng sẽ nhận được một số tiền bảo hiểm nhất định từ công ty bảo hiểm. Vì vậy, người thụ hưởng sẽ nhận được quyền lợi cơ bản là bảo vệ tài chính trước nguy cơ tử vong trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu sự kiện bảo hiểm xảy ra sau thời gian này thì quyền lợi bảo hiểm sẽ không còn nữa.
Bảo hiểm tử kì loại bảo hiểm bồi thường cho cái chết của người được bảo hiểm trong một khoảng thời gian nhất định. Công ty bảo hiểm phải trả quyền lợi cho người thụ hưởng. Người được bảo hiểm chết trong thời hạn quy định trong hợp đồng bảo hiểm. Bảo hiểm nhân thọ có kỳ hạn khác với bảo hiểm nhân thọ trọn đời. Công ty bảo hiểm chỉ hứa cung cấp bảo hiểm nếu người được bảo hiểm chết trong một khoảng thời gian nhất định.
Trong các sản phẩm của bảo hiểm nhân thọ thì bảo hiểm tử kỳ là một trong những loại bảo hiểm nhân thọ quan trọng và đã thu hút được sự quan tâm của nhiều khách hàng. Trong ba sản phẩm chính của bảo hiểm nhân thọ: bảo hiểm tử kỳ, bảo hiểm sinh kỳ và bảo hiểm trọn đời, ngoài ra còn có bảo hiểm hỗn hợp, bảo hiểm trả tiền định kỳ, mỗi sản phẩm đều có số lượng lớn các nhóm khách hàng và mỗi nhóm đều có những đặc điểm riêng. Cụ thể, bảo hiểm tử kỳ là sản phẩm bảo hiểm nhân thọ hướng đến đối tượng khách hàng là trụ cột gia đình, có nguồn tài chính vững vàng và mong muốn gia đình có cuộc sống an toàn, hạnh phúc dù có chuyện gì xảy ra.
Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 không còn nêu định nghĩa của Bảo hiểm tử kỳ, đây là quy định mới so với
2.2. Bảo hiểm tử kì có các đặc điểm gì?
So với các loại bảo hiểm khác, bảo hiểm có kỳ hạn có những đặc điểm riêng:
– Bảo hiểm có thời hạn nhất định: cụ thể, sự kiện tử vong phải xảy ra trong thời gian quy định trong hợp đồng thì mới được hưởng quyền lợi bảo hiểm. Thời gian quy định trong hợp đồng thường là ngày đáo hạn của hợp đồng. Nếu người được bảo hiểm vẫn còn sống đến cuối thời hạn hợp đồng, người bảo lãnh (công ty bảo hiểm) sẽ không chịu trách nhiệm thanh toán bất kỳ khoản tiền nào cho người mua hợp đồng. Vì vậy, việc bồi thường của công ty bảo hiểm là không chắc chắn và công ty bảo hiểm sẽ chỉ bồi thường khi người được bảo hiểm chết trong thời hạn của hợp đồng bảo hiểm.
Về cốt lõi, bảo hiểm có kỳ hạn là sự bảo vệ thuần túy. Bảo hiểm có kỳ hạn không có yếu tố tích lũy hoặc giá trị hoàn lại. Tất nhiên, không có lợi ích chăm sóc sức khỏe.
– Phí bảo hiểm và quyền lợi bảo hiểm có xu hướng thấp hơn các loại hình khác
– Khoảng thời gian phải đóng phí bảo hiểm là ngắn.
2.3. Đối tượng có thể tham gia bảo hiểm tử kì:
Về nguyên tắc, tất cả mọi người đều có thể tham gia bảo hiểm tử kỳ. Tuy nhiên, các công ty bảo hiểm sẽ có những chính sách chọn lọc riêng dành cho từng đối tượng riêng biệt rồi mới tiến hành ký hợp đồng. Vì có những đặc điểm riêng cho loại hợp đồng này, người trụ cột gánh vác kinh tế trong gia đình là đối tượng ưu tiên nên mua bảo hiểm tử kỳ.
Vì nếu như không may rủi ro bất ngờ, người này tử vong thì người thân của người được bảo hiểm sớm vượt qua khó khăn, cũng như ổn định cuộc sống nhờ được bảo hiểm tử kỳ giúp san sẻ bớt gánh nặng tài chính.
2.4. Mục đích của bảo hiểm tử kỳ:
Bảo hiểm tử kỳ không có mục đích tiết kiệm mà chỉ đơn thuần là chống lại rủi ro tử vong.
2.5. Các loại bảo hiểm tử kỳ:
Bảo hiểm nhân thọ có kỳ hạn là một trong những loại hình bảo hiểm nhân thọ cơ bản nhất. Trên thực tế, có rất nhiều biến thể khác nhau của loại hợp đồng bảo hiểm nhân thọ này, bao gồm:
Bảo hiểm tử kỳ cố định (Level term assurance)
Theo đánh giá của khách hàng, bảo hiểm tử kì có phí bảo hiểm thấp, phí bảo hiểm cố định và số tiền bảo hiểm không thay đổi. Loại bảo hiểm này chỉ cung cấp bảo hiểm trong một khoảng thời gian cụ thể, không có giá trị tiền mặt hoặc giá trị hoàn lại và không thanh toán khi kết thúc hợp đồng. Hợp đồng sẽ hết hiệu lực sau thời gian ân hạn mà không thanh toán phí bảo hiểm.
Đây là hình thức hợp đồng bảo hiểm tử vong cổ điển nhất, đơn giản nhất và rẻ nhất. Đặc điểm đặc trưng của loại hợp đồng này là phí bảo hiểm và số tiền bảo hiểm không đổi trong suốt thời hạn của hợp đồng. Công ty bảo hiểm hứa rằng nếu người được bảo hiểm chết trước thời hạn hợp đồng thì công ty bảo hiểm sẽ thanh toán số tiền bảo hiểm, khi đến ngày hết hạn hợp đồng, hợp đồng bảo hiểm đương nhiên sẽ không còn hiệu lực.
Vì vậy, không có giá trị thu hồi khi kết thúc hợp đồng. Nó không được hoàn lại như các hình thức bảo hiểm cá nhân khác. Trên thực tế, hợp đồng bảo hiểm này thường mang lại lợi ích cho người thụ hưởng bằng cách thanh toán các khoản nợ tồn đọng của gia đình khi người được bảo hiểm, trụ cột của gia đình qua đời.
Bảo hiểm tử kỳ có thể tải tục (Renewable term assurance)
Bảo hiểm tử kỳ có thể được gia hạn nhưng phí bảo hiểm sẽ tăng lên tại thời điểm gia hạn. Người được bảo hiểm có thể gia hạn thời hạn hợp đồng mà không cần nộp thêm giấy chứng nhận sức khoẻ. Ngoài ra, hợp đồng bảo hiểm có thể bị hủy bỏ hoặc tái tục ngay cả sau khi hết hạn.
Hợp đồng này cho phép người được bảo hiểm yêu cầu gia hạn hợp đồng khi hết hợp đồng mà không cần phải cung cấp thêm bằng chứng về sức khỏe vì công ty bảo hiểm đã được thông báo về phạm vi tương đối của hợp đồng về tình trạng sức khỏe của người được bảo hiểm. Nếu hợp đồng được gia hạn, phí bảo hiểm cố định sẽ tăng lên và được điều chỉnh chủ yếu theo độ tuổi hiện tại của người được bảo hiểm. Giới hạn độ tuổi cho loại hợp đồng này là 65 tuổi. Khi người được bảo hiểm đến tuổi 65, hợp đồng bảo hiểm không thể được gia hạn.
Bảo hiểm tử kỳ có thể chuyển đổi (Convertible term assurance)
Với bảo hiểm tử kỳ có thể chuyển đổi, bạn sẽ thấy rằng bạn có tùy chọn chuyển đổi nó thành hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trọn đời hoặc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ kết hợp bất cứ lúc nào. Bạn cũng có thể thay đổi toàn bộ hoặc một phần hợp đồng bảo hiểm của mình. Phí đóng sẽ cao hơn và có phát sinh thêm chi phí khi chuyển đổi loại hợp đồng. Đây là loại hình bảo hiểm có kỳ hạn cho phép người được bảo hiểm chuyển đổi một phần hoặc toàn bộ hợp đồng thành hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trọn đời hoặc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp bất kỳ lúc nào. Phí bảo hiểm hàng năm sẽ được tính toán lại dựa trên đặc điểm mới của loại hợp đồng và độ tuổi của người được bảo hiểm. Ngoài ra, khi thay đổi hợp đồng bảo hiểm, người được bảo hiểm phải trả thêm một khoản tiền nhất định cho công ty bảo hiểm coi như chi phí liên quan đến việc thay đổi hợp đồng.
Bảo hiểm tử kỳ giảm dần (Decreasing term assurance)
Loại bảo hiểm này có đặc điểm sau:
– Thời hạn nộp phí bắt buộc có thể ngắn hơn toàn bộ thời hạn của hợp đồng, người được bảo hiểm sẽ không nộp phí vào giai đoạn cuối của hợp đồng.
– Vào thời điểm gần kết thúc của hợp đồng, số tiền bảo hiểm mà người thụ hưởng nhận được sẽ rất nhỏ so với tổng số tiền bảo hiểm khi hợp đồng mới được ký kết
– Có phí bảo hiểm giữ ở mức cố định và thấp hơn so với phí đóng của bảo hiểm tử kỳ cố định.
Với loại bảo hiểm này, số tiền bảo hiểm giảm dần hàng năm theo thời hạn của hợp đồng. Việc giảm số tiền bảo hiểm được ghi rõ trong hợp đồng. Ngoài ra, bảo hiểm tử kỳ giảm dần thường giúp người được bảo hiểm đảm bảo một khoản nợ phải trả theo từng đợt. Ví dụ, đó là khoản vay để mua nhà trả góp, mua ô tô hoặc vay ngân hàng trả góp. Số tiền bảo hiểm giảm dần tỷ lệ với số nợ của người được bảo hiểm (nợ còn lại).
Bảo hiểm tử kỳ tăng dần (Increasing term assurance)
Ngược lại với Bảo hiểm tử kỳ giảm dần, Bảo hiểm tử kỳ tăng dần có những đặc điểm sau:
– Số tiền bảo hiểm có thể tăng trong thời hạn của hợp đồng mà không cần bằng chứng về sức khỏe.
– Phí bảo hiểm phải nộp thường cao hơn số phí bảo hiểm phải nộp của dạng bảo hiểm tử kỳ cố định
– Bảo hiểm thường được tiếp tục tới độ giới hạn nhưng không quá tuổi 60, 65.
Loại bảo hiểm này nhằm mục đích chống lại những tác động tiêu cực của lạm phát, trong đó số tiền bảo hiểm thực tế của hợp đồng sẽ giảm nếu giá trị của tiền giảm trong một khoảng thời gian. Hợp đồng này có thể được thực hiện bằng cách tăng số tiền bảo hiểm hàng năm theo một tỷ lệ nhất định.
Bảo hiểm thu nhập gia đình (Family income cover)
Loại bảo hiểm này nhằm mục đích cung cấp thu nhập cho một gia đình trong trường hợp người trụ cột trong gia đình qua đời. Do đó, trong trường hợp người được bảo hiểm tử vong, hợp đồng sẽ thanh toán các quyền lợi định kỳ trong thời hạn hợp đồng cho đến khi hợp đồng hết hạn hoặc người thụ hưởng đến tuổi trưởng thành.
Đặc điểm của loại hợp đồng này như sau:
– Có phí đóng tương đối thấp
– Khoản tiền trả dần có thể được xem như một khoản thu nhập và không chịu thuế thu nhập.
– Số tiền bảo hiểm được thanh toán bằng cách trả dần đến hết hợp đồng hoặc người thụ hưởng đến độ tuổi nhất định
3. Có được mua bảo hiểm tử kì cho người bị tâm thần không?
Điều 39 Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2022 có quy định về giao kết hợp đồng bảo hiểm con người cho trường hợp chết như sau:
Khi bên mua bảo hiểm muốn ký kết một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ hoặc hợp đồng bảo hiểm sức khỏe mà bảo hiểm này áp dụng cho trường hợp chết của người khác, thì điều này chỉ có thể thực hiện khi đã có sự đồng ý bằng văn bản của người được bảo hiểm, trong đó cần ghi rõ số tiền bảo hiểm và người được chỉ định là người thụ hưởng.
Không được phép thực hiện giao kết hợp đồng bảo hiểm nhân thọ hoặc hợp đồng bảo hiểm sức khỏe áp dụng cho trường hợp chết của các đối tượng sau đây:
– Người chưa đủ tuổi thành niên, trừ khi có sự đồng ý bằng văn bản từ cha, mẹ hoặc người giám hộ của họ.
– Người mất năng lực hành vi dân sự.
– Người có khó khăn trong việc nhận thức và điều khiển hành vi của mình.
– Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Tóm lại, quy định này đảm bảo rằng việc giao kết hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe cho trường hợp chết của người khác phải tuân theo các quy tắc và điều kiện được xác định và đảm bảo sự đồng tình của người được bảo hiểm hoặc người có quyền quyết định cho người được bảo hiểm khi đối tượng bảo hiểm thuộc các đối tượng đặc biệt như trên.
Các văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:
– Bộ Luật dân sự 2015
– Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2022;
