Chùa Phúc Khánh là một ngôi chùa nhỏ cổ kính nằm giữa đất Hà Thành nhộn nhịp và sôi động. Là nơi thu hút nhiều Phật tử đến chiêm bái, cầu bình an và giải hạn. Hàng năm vào ngày rằm tháng giêng; rằm tháng tư (đản sinh Phật); rằm tháng 7 (lễ Vu Lan), hàng vạn người lại đến lễ chùa. Hãy cùng tìm hiểu về chùa Phúc Khánh thông qua bài viết sau.
Mục lục bài viết
1. Chùa Phúc Khánh nằm ở đâu?
- Chùa Phúc Khánh hay còn có tên gọi khác là Chùa Sở hay chùa Thịnh Quang theo người dân thường gọi. Hiện nay chùa tọa lạc tại địa chỉ: 382 phố Tây Sơn, phường Thịnh Quang, Đống Đa, Hà Nội.
- Chùa là nơi nổi tiếng linh thiêng nên hàng năm người dân tụ tập về đây lễ bái, lễ Phật, cầu bình an, cúng sao giải hạn, cầu siêu. Chùa đã được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia năm 1988.
- Trong ngôi chùa mang đậm giá trị tín ngưỡng Bắc tông, chùa vừa thờ Phật cũng như Thánh Mẫu và các bậc cao nhân đã tạo thêm công đức vô lượng cho chùa.
2. Nguồn gốc ra đời của chùa Phúc Khánh:
Chùa được xây dựng vào thời Hậu Lê. Vào thời điểm đó, ngôi chùa là nơi tu tập của các nhà sư Phật giáo. Sau đó nó đã bị hư hại hoàn toàn do hỏa hoạn. Có tài liệu cho rằng chùa nằm trong khu vực diễn ra trận Đống Đa năm 1789 nên bị đổ nát, sau đó xây dựng lại với sự hỗ trợ của đô đốc Trần Văn Lễ (triều Tây Sơn) và hòa thượng Chiếu Liên. Ông còn cho đúc quả đại hồng chung và pho tượng Cửu Long cúng chùa. Sang thế kỷ 20, Phật tử đã đóng góp xây dựng hầu hết các công trình tạo nên hình hài chùa Phúc Khánh như hiện nay. Chùa được trùng tu nhiều lần, xây dựng vào các năm 1853, 1921, 1932, 1935, 1940, 1993, 1996, 1998. Đặc biệt, vào năm 1940, Hòa thượng Thích Trung Thứ đã cho kiến thiết, xây dựng lại chùa, nhằm mục đích đào tạo tăng tài, điểm an cư kiết hạ hàng năm của chư tăng. Trong kháng chiến chống Pháp, chùa bị tàn phá; Năm 1950, dân làng tham gia xây dựng ngôi chùa như hiện nay.
3. Lễ cầu an tại chùa Phúc Khánh:
Lịch sử lâu đời của ngôi chùa cùng với nhiều công trình kiến trúc cổ chỉ là một số yếu tố thu hút nhiều Phật tử đến chùa. Theo các bô lão ở đây, còn nhiều lý do khác khiến nhiều người chọn chùa làm nơi lễ Phật để cầu bình an, giúp đỡ… Sau khi cầu cho một năm mới an khang thịnh vượng, nhiều người đến cúng Đức Ông để rút quẻ đầu năm. Trong đó, các hoạt động tâm linh tiêu biểu của chùa Phúc Khánh là Lễ cầu an, Lễ cầu siêu và Lễ dâng sao giải hạn. Theo cách hiểu của Phật giáo, đại lễ Cầu an có ý nghĩa cầu nguyện cho đất nước, dân tộc được bình yên, vạn vật được an cư lạc nghiệp.
Tháng giêng là tháng nhộn nhịp nhất, mỗi ngày có hàng nghìn phật tử tập trung về đây. Những năm trước, người dân thường túc trực trong chùa khi hành lễ và đổ về đường Tây Sơn, trải ra Ngã Tư. Vì vậy, nhiều người thậm chí sẵn sàng đứng cách đó cả cây số để tỏ lòng thành kính. Theo lịch của chùa Phúc Khánh, vào các khóa đầu năm, lễ cầu an diễn ra vào ngày 14 tháng Giêng. Lễ dâng sao sẽ diễn ra trong các ngày m8, 15 và 18 tháng Giêng. Vào ngày mùng 8 tháng Giêng sẽ diễn ra nghi lễ đầu năm đó là Lễ tế sao La Hầu. Để tham gia các khóa tu tại chùa, thông thường mọi người phải đến chùa đăng ký trước.
4. Kiến trúc chùa Phúc Khánh:
- Chùa Phúc Khánh là sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc thiền phái Bắc Tông và Thiền phái Lâm Tế.
- Định hướng chung về kiến trúc và diện mạo của chùa là hướng đến vẻ đẹp đơn sơ, giản dị mang phong cách “thanh tịnh, thánh thiện”.
- Đường nét giản dị, mộc mạc mà uy nghiêm của chùa Phúc Khánh có thể thấy từ hình ảnh Tam quan đến kiến trúc bên trong.
- Tam quan chùa được xây dựng theo kiểu 2 tầng, tầng trên cùng có gác chuông. Cửa chính và hai cửa phụ được thiết kế dạng vòm, cửa chính rộng gấp đôi cửa phụ.
- Hai bên Tam Quan có tổ hợp hai trụ biểu, bên trên tổ hợp trụ biếu ấy có dựng hai con sấu chầu vào nhau.
- Cổng Tam Quan tuy nằm khuất trong khu dân cư xung quanh nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp “đậm chất bàn sinh” và vững chãi, kiên cố.
- Ngày nay, muốn vào chùa, chúng ta thường đi qua một cái cổng nhỏ, vòng qua bên phải chánh điện để vào.
Cấu trúc kiểu chữ Công bên trong chùa Phúc Khánh
- Nơi tiền đường và hậu cung thuộc về Phật điện. Tiền sảnh có 5 gian, chính giữa trần chạm nổi 3 chữ Hán “Hoành Kim Điện” (Điện Rồng Vàng).
- Các vì kéo và kẻ đều được chạm trổ Công phu đề tài là cúc điệp, tùng hạc, liên áp,… Hậu cung gồm 3 gian khá đơn giản. Điện Mẫu, nhà tổ cũng có kết cấu kèo quá gian. Nhà khách và nhà trai làm kiểu đầu hồi bít ốc.
- Trong điện, cách bài trí thờ tự được bài trí từ ngoài vào trong, Tiền đường có 2 bàn thờ tượng Khuyến Thiện và Trùng Ác, 2 bàn thờ Đức Ông và Giám Trai. Hậu cung có tượng Cửu Long, hai bên là tượng Phạm Thiên và Đế Thích, lớp tượng Quan Âm, Phật Niệm Hoa, tượng A Di Đà Tam Tôn (A Di Đà, Quan Âm, Đại Thế Chí) và Tam thế. Di vật còn lại trong chùa khá phong phú – 20 pho tượng mang đậm phong cách nghệ thuật Tây Sơn, 21 bia đá khắc thế kỷ 18, cổ nhất là bia Chính Hòa 19 (1698). Ba quả chuông đồng, một chiếc đúc niên hiệu Cảnh Thịnh 4 (1796), 14 bộ cửa võng và một số đồ thờ cúng khác như lư đồng, lư đá, lư hương…
- Tiền đình chùa Phúc Khánh, chánh điện, hậu cung, nhà tổ… được bố cục theo hình chữ Công.
- Tiền đình gồm 5 gian, bên trong Phật điện bài trí phong phú. Ánh sáng tỏa ra nhờ sự kết hợp hài hòa giữa các nguồn ánh sáng tự nhiên và nhân tạo (điện, đèn, ánh sáng mặt trời…) làm tăng thêm vẻ đẹp và sự thanh tịnh cho không khí chốn thiền môn.
- Tiếp đến là hậu cung chùa gồm ba gian. Chính giữa đặt bàn thờ các vị tổ tiên có công khai sáng, duy trì và phát triển chùa. Bên cạnh là nơi thờ Thánh Mẫu.
- Ngoài là nhà tổ, nơi thờ tự lịch đại tổ sư và là nơi thờ tự các vị trụ trì chùa.
Tháp Phật và mô hình núi đá, hòn non bộ trong chùa Phúc Khánh Đá
- Chùa Phúc Khánh có tượng Phật nghìn mắt nghìn tay nằm trong sân chùa.
- Tháp Phật được xây làm hai mái, mái trên nằm ở khoảng trung tâm tâm của mái dưới. Mái vòm, đài rồng, lớp mái được xếp dọc theo chiều từ cao xuống thấp.
- Giàn mái được cố định bằng hệ thống kèo cột, đặc biệt là sự vững chãi, cứng cáp của bốn cột gỗ lớn xung quanh tháp.
- Trước bàn thờ Phật có một chiếc lư đồng lớn, tượng Phật bên trong đặt trên chiếc bàn gỗ màu nâu.
- Trong sân, những khối đá, kết núi mô phỏng theo phong cảnh thiên nhiên được tạo ra một cách khéo léo và cẩn thận.
- Vẻ đẹp của ngôi chùa được tăng thêm bởi mô hình hòn non bộ được xây dựng đơn giản như một cái ao nhỏ. Có nhiều loại cá được nuôi bên trong.
Giá Trị Văn Hóa Lịch Sử Một Số Công Trình Chùa Phúc Khánh.
- Ngôi chùa hiện có 20 pho tượng thời Trần.
- Những bức tượng có giá trị không chỉ là niềm tự hào của những người thợ thủ công, mà còn trở thành một “bộ sưu tập” đáng trân trọng trong tâm thức tín ngưỡng của người Việt.
Mái nhà tâm nguyện ở chùa Phúc Khánh:
- Mặc dù Phật học trường đã dời đi địa điểm khác nhưng chùa Phúc Khánh vẫn tiếp tục hoằng pháp theo tâm nguyện của thầy trụ trì.
- Trước ánh sáng Phật pháp, người tu thường nhớ đến gõ mõ, tụng kinh và lời dạy trong Đạo tràng.
5. Hướng dẫn đường đi đến chùa Phúc Khánh:
Cách đi đến Tổ Đình Phúc Khánh bằng ô tô:
- Vì chùa Phúc Khánh nằm ở vị trí khá thuận lợi nên nên Phật tử nhiều nơi có thể về thăm viếng, cúng bái bằng nhiều phương tiện khác nhau như đi taxi, ô tô bus,…
- Các tuyến xe bus: 01, 02. Giá vé: 10.000 đồng/lượt (toàn tuyến).
- Lưu ý: Nhớ dừng đúng trạm và tự bảo quản tư trang.
Cách đi đến Tổ Đình Phúc Khánh bằng xe máy:
- Chùa Phúc Khánh thuộc quận Đống Đa nên bạn có thể đi đến Xã Đàn rồi rẽ vào Nguyễn Lương Bằng. Sau đó chạy dọc theo đường Tây Sơn sẽ thấy 1 ngôi chùa bên trái.
- Lưu ý: Trước khi rời đi, hãy nhớ kiểm tra tư trang đầu tiên và tránh vi phạm các quy định giao thông.
6. Những lưu ý khi tham quan chùa Phúc khánh:
- Khi đến thăm chùa Phúc Khánh, bạn nên biết những lưu ý sau:
- Vui lòng quản lý tài sản cá nhân cẩn thận và chú ý vấn đề đầu cơ, trục lợi của một số đối tượng.
- Khi đi chùa, hãy chú ý đến trang phục, lời nói và hành vi.
- Muốn cho cá ăn phải hỏi nhà sư trước hoặc mang thức ăn cho cá.
- Chùa Phúc Khánh mở cửa tất cả các ngày trong tuần từ 5:00 sáng. đến 9:00 tối.
- Lưu ý: Giờ mở/đóng cửa linh hoạt vào các ngày lễ, tết, ngày rằm, mồng một.
Chùa Phúc Khánh nằm trong khu dân cư đông đúc nhưng yên bình, là nơi mọi người có thể tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn.