Chấp hành xong hình phạt tù có được hưởng lương hưu không?

1. Cơ sở pháp lý

– “Luật bảo hiểm xã hội mới nhất 2021”

– Luật bảo hiểm xã hội 2014

– Quyết định 636/QĐ-BHXH

2. Giải quyết vấn đề

Căn cứ theo Điều 62 “Luật bảo hiểm xã hội mới nhất 2021” quy định về việc tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng:

“Điều 62. Tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng

Người lao động đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng bị tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

1. Chấp hành hình phạt tù nhưng không được hưởng án treo;

2. Xuất cảnh trái phép;

3. Bị Toà án tuyên bố là mất tích.”

Theo quy định trên, người lao động đang hưởng lương hưu mà chấp hành hình phạt tù nhưng không được hưởng án treo thì bị tạm dừng hưởng lương hưu. Bố bạn nghỉ hưu năm 2004, đến năm 2010 thì phải chấp hành hình phạt tù. Như vậy, bố bạn sẽ bị cắt hưởng lương hưu từ năm 2010. Trên thực tế, quy định này là không hợp lý và không phù hợp với ý nghĩa của bảo hiểm xã hội. Bởi lẽ, bảo hiểm xã hội là là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. Về nguyên tắc, người lao động đóng bảo hiểm xã hội thì sẽ được hưởng bảo hiểm xã hội. Hơn nữa, việc phải chấp hành hình phạt tù không phải là sai phạm trong quá trình đóng bảo hiểm mà do bản thân gây ra ở một lĩnh vực khác.

Do đó, Luật bảo hiểm xã hội 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2016 đã khắc phục những bất cập trên. Theo đó, Điều 64 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định việc tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng như sau:

“Điều 64. Tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng

1. Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng bị tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Xuất cảnh trái phép;

b) Bị Tòa án tuyên bố là mất tích;

c) Có căn cứ xác định việc hưởng bảo hiểm xã hội không đúng quy định của pháp luật.

2. Lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng được tiếp tục thực hiện khi người xuất cảnh trở về định cư hợp pháp theo quy định của pháp luật về cư trú. Trường hợp có quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích thì ngoài việc tiếp tục được hưởng lương hưu, trợ cấp còn được truy lĩnh tiền lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng kể từ thời điểmdừng hưởng.

3. Cơ quan bảo hiểm xã hội khi quyết định tạm dừng hưởng theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều này phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày tạm dừng hưởng, cơ quan bảo hiểm xã hội phải ra quyết định giải quyết hưởng; trường hợp quyết định chấm dứt hưởng bảo hiểm xã hội thì phải nêu rõ lý do.”

Chiếu theo quy định trên, những trường hợp tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng bao gồm: Xuất cảnh trái phép; Bị Tòa án tuyên bố là mất tích;Có căn cứ xác định việc hưởng bảo hiểm xã hội không đúng quy định của pháp luật. Theo đó, trường hợp người chấp hành hình phạt tù không còn là đối tượng tạm dừng hưởng lương hưu. Vì vậy, bố bạn tiếp tục đươc hưởng lương hưu kể từ thời điểm Luật bảo hiểm xã hội 2014 có hiệu lực ( từ ngày 1 tháng 1 năm 2016). Tuy nhiên, khoản 2 Điều 64 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định, chỉ những trường hợp bị Tòa án tuyên bố mất tích mà nay Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích thì mới được truy lĩnh tiền lương hưu kể từ thời điểm dừng hưởng.

Kết luận, thời điểm tiếp tục hưởng lương hưu của bố bạn là kể từ ngày chấp hành xong hình phạt tù (1/6/2018).

* Hồ sơ hưởng lương hưu

Căn cứ theo Điều 19 Quyết định 636/QĐ-BHXH quy định hồ sơ hưởng lương hưu của người chấp hành xong hình phạt tù bao gồm:

– Sổ BHXH;

– Đơn theo mẫu số 14-HSB (bản chính) ban hành kèm theo Quyết định 636/QĐ-BHXH

– Giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù hoặc giấy đặc xá tha tù trước thời hạn hoặc quyết định miễn thi hành án, tạm hoãn thi hành án đối với người bắt đầu chấp hành hình phạt tù.

– Nơi nộp hồ sơ: Cơ quan bảo hiểm xã hội nơi cư trú.