Bên cạnh việc nhận nuôi con nuôi trong nước, người nước ngoài vẫn có thể nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi. Vậy pháp luật hiện nay quy định như thế nào về thủ tục cấp phép hoạt động tổ chức con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam?
Mục lục bài viết
1. Cấp phép hoạt động tổ chức con nuôi nước ngoài tại Việt Nam:
Xu thế hội nhập ngày càng phát triển, hoạt động nhận nuôi con nuôi đang dần trở thành một vấn đề xã hội được nhiều người quan tâm, bởi vì đây là “cứu cánh” của những cặp vợ chồng hiếm muộn và không có khả năng sinh con. Nhiều tổ chức hiện nay đã thành lập và hoạt động nhận nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam. Tuy nhiên đây được xác định là hoạt động đầu tư kinh doanh có điều kiện và đặt dưới sự quản lý chặt chẽ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Vì vậy khi tiến hành hoạt động tổ chức nhận nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam thì cần phải xin phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Căn cứ theo quy định tại Quyết định 169/QĐ-BTP năm 2021 công bố thủ tục hành chính được chuẩn hóa trong lĩnh vực nuôi con nuôi thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tư pháp, trình tự và thủ tục xin cấp giấy phép hoạt động tổ chức nhận nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam sẽ phải trải qua một số giai đoạn cơ bản sau:
Bước 1: Các đơn vị muốn tiến hành hoạt động tổ chức dịch vụ nhận nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam sẽ chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ và hợp lệ để nộp đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Thành phần hồ sơ để làm việc với cơ quan có thẩm quyền khi thực hiện thủ tục hành chính tổ chức nhận nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam sẽ được thể hiện cụ thể trong phần dưới đây. Thành phần hồ sơ đóng vai trò quan trọng để các chủ thể này làm việc với cơ quan nhà nước có thẩm quyền và tiết kiệm thời gian của các bên trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính. Có thể nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan có thẩm quyền hoặc nộp thông qua dịch vụ bưu chính. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiến hành hoạt động cấp phép tổ chức dịch vụ nhận nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam trong trường hợp này sẽ được xác định là Cục nuôi con nuôi thuộc Bộ tư pháp.
Bước 2: Sau khi tiếp nhận hồ sơ thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ kiểm tra và đánh giá chuyên môn. Cục nuôi con nuôi sẽ tiến hành hoạt động kiểm tra và thẩm định hồ sơ theo quy định của pháp luật. Cục nuôi con nuôi tiến hành hoạt động phỏng vấn người dự kiến đứng đầu các văn phòng con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam theo quy định của pháp luật, kiểm tra và đánh giá về điều kiện, kiểm tra về năng lực chuyên môn của các tổ chức và đội ngũ nhân viên của tổ chức con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam, sau đó báo cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là Bộ trưởng bộ tư pháp trong khoảng thời gian 60 ngày làm việc được tính kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ.
Bước 3: Bộ công an tiến hành hoạt động cho ý kiến về việc cấp phép hoạt động tổ chức con người nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam. Cục con nuôi sẽ báo cáo đến chủ thể có thẩm quyền đó là Bộ trưởng bộ tư pháp đề nghị Bộ công an cho ý kiến về việc cấp phép cho tổ chức con nuôi nước ngoài và người dự kiến đứng đầu văn phòng con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam. Sau đó Bộ công an sẽ có văn bản trả lời Bộ tư pháp trong khoảng thời gian 30 ngày làm việc được tính kể từ ngày nhận được đề nghị của Bộ tư pháp.
Bước 4: Cấp phép hoạt động theo quy định của pháp luật. Theo đó thì bộ trưởng Bộ tư pháp sẽ tiến hành ra quyết định cấp giấy phép hoạt động của tổ chức còn nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam trong khoảng thời gian 05 ngày làm việc được tính kể từ ngày nhận được văn bản trả lời của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là Bộ công an. Đồng thời thông báo cho Bộ công an và cơ quan thuế có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Trường hợp từ chối cấp giấy phép hoạt động tổ chức con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam, Cục con nuôi sẽ thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do chính đáng.
2. Thành phần hồ sơ xin cấp phép hoạt động tổ chức con nuôi nước ngoài tại Việt Nam:
Căn cứ theo quy định tại Quyết định 169/QĐ-BTP năm 2021 công bố thủ tục hành chính được chuẩn hóa trong lĩnh vực nuôi con nuôi thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tư pháp, thành phần hồ sơ cần phải chuẩn bị để thực hiện thủ tục hành chính xin cấp phép hoạt động tổ chức còn nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam sẽ bao gồm các loại giấy tờ cơ bản sau:
– Đơn xin cấp phép hoạt động tổ chức con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam theo mẫu do pháp luật quy định, đơn này phải được lập song ngữ Việt – Anh;
– Điều lệ và quy chế hoạt động hoặc văn bản thành lập tổ chức con người nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam được cấp bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
– Giấy phép do cơ quan có thẩm quyền nước nơi tổ chức được thành lập cấp theo quy định của pháp luật và cho phép tổ chức được hoạt động trong lĩnh vực nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam;
– Báo cáo tình hình hoạt động trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế trong khoảng thời gian 03 năm gần nhất, bao gồm cả tình hình thu chi tài chính về con nuôi quốc tế theo quy định của pháp luật, không có hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế và được cơ quan có thẩm quyền của nước nơi tổ chức được thành lập xác nhận, trong trường hợp đó hoạt động trong lĩnh vực nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam thì phải có báo cáo về tình hình hoạt động trên lãnh thổ của Việt Nam do người đứng đầu tổ chức con nuôi nước ngoài ký và đóng dấu theo quy định của pháp luật;
– Lý lịch cá nhân và phiếu lý lịch tư pháp được cấp chưa quá 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, Bản sao văn bản và chứng chỉ về trình độ chuyên môn của người dự kiến đứng đầu văn phòng nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam và văn bản của tổ chức chấp thuận cử người đó làm người đứng đầu văn phòng nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam.
3. Điều kiện xin cấp phép hoạt động tổ chức con nuôi nước ngoài tại Việt Nam:
Điều kiện để thực hiện thủ tục xin cấp giấy phép hoạt động tổ chức nuôi con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam hiện nay được quy định tại Điều 43 của Luật nuôi con nuôi năm 2010. Theo đó thì trong quá trình thực hiện hoạt động xin cấp giấy phép hoạt động tổ chức con nuôi nước ngoài tại Việt Nam cần phải đáp ứng được các điều kiện sau:
Thứ nhất, những đối tượng được xác định là người đứng đầu văn phòng đại diện con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam cần phải đáp ứng được những điều kiện sau:
– Là công dân Việt Nam hoặc công dân nước ngoài, nếu đó là công dân Việt Nam thì không thuộc diện công chức hoặc viên chức theo quy định của pháp luật;
– Có tư cách đạo đức tốt theo quy định của pháp luật và không có tiền án tiền sự, không thuộc trường hợp bị cấm xuất cảnh hoặc cấm nhập cảnh theo bản án hoặc quyết định có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
– Hiểu biết về pháp luật Việt Nam và văn hóa xã hội Việt Nam liên quan đến quá trình nuôi con nuôi và pháp luật quốc tế về nuôi con nuôi;
– Một người chỉ được đứng đầu một văn phòng con nuôi nước ngoài trên lãnh thổ của Việt Nam.
Thứ hai, đối với tổ chức con nuôi nước ngoài được cấp phép hoạt động trên lãnh thổ của Việt Nam cần phải đáp ứng được các điều kiện sau:
– Được thành lập và hoạt động hợp pháp theo quy định của pháp luật, hoạt động phi lợi nhuận trong lĩnh vực nuôi con nuôi trên lãnh thổ của nước là thành viên của các điều ước quốc tế về nuôi con nuôi mà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên;
-Được cơ quan nhà nước có thẩm quyền về nuôi con nuôi của nước nơi thành lập cho phép hoạt động trong lĩnh vực nuôi con mua trên lãnh thổ của Việt Nam;
– Có thời gian hoạt động trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế liên tục trong khoảng thời gian 03 năm liên tiếp và không có hành vi vi phạm quy định của pháp luật và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền của nước đó xác nhận;
– Có đội ngũ nhân viên công tác trong lĩnh vực xã hội và pháp lý hiểu biết về pháp luật và văn hóa xã hội của Việt Nam, hiểu biết về pháp luật quốc tế trong lĩnh vực nuôi con nuôi;
– Người đại diện của tổ chức con nuôi nước ngoài tại Việt Nam phải có đủ tiêu chuẩn về đạo đức và chuyên môn trong lĩnh vực nuôi con nuôi.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Luật Nuôi con nuôi năm 2010;
– Văn bản hợp nhất 951/VBHN-BTP năm 2019 hợp nhất Nghị định hướng dẫn Luật nuôi con nuôi do Bộ Tư pháp ban hành;
– Quyết định 169/QĐ-BTP năm 2021 công bố thủ tục hành chính được chuẩn hóa trong lĩnh vực nuôi con nuôi thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tư pháp.