Cách giành quyền thăm nuôi con khi bị ngăn cấm sau khi ly hôn

Ly hôn là việc mà không ai mong muốn xảy ra, tuy nhiên khi mục đích hôn nhân không thành và hai bên không thể hàn gắn lại được với nhau thì ly hôn cũng có thể xem là một cách giải thoát cho cả hai bên. Nhưng trên thực tế thì những đứa con là người chịu thiệt thòi nhất khi bố mẹ ly hôn. Trong bản án ly hôn luôn có câu “Không ai được ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc, giáo dục con chung” nhưng nhiều người vẫn làm ngược lại ngăn cản phía bên vợ hoặc chồng không được gặp hoặc gây khó khăn khi muốn gặp con.

CĂN CỨ PHÁP LÝ:

• Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.
• Nghị định 126/2014/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật hôn nhân và gia đình năm 2014
• Luật thi hành án dân sự năm 2008.

Tóm tắt câu hỏi: Chào luật Dương Gia.Tôi có một vấn đề sau mong luật sư giúp đỡ tôi. Tôi và chồng tôi đã ly hôn được 3 năm. Chồng tôi có điều kiện kinh tế hơn tôi nên trước đây khi ly hôn thì chồng tôi giành được quyền nuôi con. Thời gian gần đây tôi đến thăm con thì gia đình nhà chồng cũ đánh đuổi không cho tôi thăm con, còn dựng chuyện nói xấu để con tôi ghét mẹ. Tôi không biết phải làm thế nào mong luật sư tư vấn giúp tôi.

NỘI DUNG TƯ VẤN:

1. Quyền thăm nuôi con sau ly hôn theo quy định của pháp luật

Theo quy định của luật hôn nhân và gia đình năm 2014 tại điều 82 về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn cụ thể như sau:

• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
•  Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

Tuy nhiên trên thực tế hiện nay việc thăm nuôi con sau khi ly hôn gặp phải rất nhiều khó khăn. Mới gần đây nhất báo chí có đưa tin được nhiều phản ánh của người dân về việc bị gây khó đến mức dở khóc dở cười khi muốn thăm nom, nuôi dưỡng con cái sau khi ly hôn. Thậm chí không ít trường hợp bị đánh, chửi, đuổi ngay trước mặt con khi tới thăm.

Mới đây, một người mẹ phải nhờ người quay clip khi chị tới thăm con để làm bằng chứng về việc bị gia đình chồng cũ quyết liệt ngăn cản chị thăm con. Chị NTO (Vĩnh Phúc) cho biết: “Nhà chồng cũ đánh đuổi không cho tôi thăm con, còn dựng chuyện nói xấu để con ghét mẹ. Tôi là mẹ, đã không được nuôi con mà tới thăm cũng bị ngăn cấm. Sự việc cứ kéo dài buộc tôi phải lấy bằng chứng nhằm đòi lại công bằng và làm đơn xin đổi người trực tiếp nuôi con”.

Cùng cảnh, anh NVH (TP.HCM) cũng rơi vào cảnh u uất khi không được gặp con. Vì kinh tế không ổn định, vợ anh đòi ly hôn, giành nuôi hết hai con chung. Từ đó về sau, hễ anh tới thăm là bị cấm cửa dù đã phải nhờ tới chính quyền can thiệp.

Chị Nguyễn Thị Kim Phụng (TP.HCM) lấy chồng ở Đắk Lắk cũng ngậm ngùi: “Chúng tôi ly hôn xong, anh ấy gửi con về nội tận Hưng Yên nuôi dưỡng. Tôi nhiều lần xin được nuôi con để bọn nhỏ có điều kiện ở gần cha hoặc mẹ, song cả gia đình nhà chồng đều không chấp nhận”. ( Theo báo pháp luật thành phố Hồ Chí Minh).

Trong bản án ly hôn của tòa đều có câu “Không ai được ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc, giáo dục con chung”. Người không trực tiếp nuôi con có quyền và nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở. Chỉ trong trường hợp lạm dụng việc thăm nom để gây ảnh hưởng xấu đến con thì người trực tiếp nuôi trẻ mới có quyền yêu cầu tòa án hạn chế quyền thăm nom của bên kia. Hành vi cản trở quyền thăm con là vi phạm pháp luật và luật cũng quy định các chế tài đối với hành vi này. Vợ chồng ly hôn không đồng nghĩa với việc kết thúc quyền và nghĩa vụ đối với con chung, bởi lẽ theo quy định tại điều 81 của luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì ngay cả sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con. Ngoài ra, việc ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau cũng là hành vi bạo lực gia đình theo quy định tại Điều 2, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2007.

2. Cách giành quyền thăm nuôi con khi bị ngăn cấm sau khi ly hôn

Khi bị một bên cản trở quyền thăm nom con sau khi ly hôn. Người không trực tiếp chăm sóc con có thể thực hiện như sau:

Yêu cầu người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng con thực hiện đúng nghĩa vụ của họ, đảm bảo cho mình được thực hiện quyền thăm nom con theo bản án/quyết định của Tòa án.

Nhờ tổ trưởng dân phố, công an địa phương đảm bảo quyền được thăm nom con hoặc chứng kiến và xác nhận vào đơn về việc có đến thăm nom nhưng người kia gây khó khăn, cản trở.

Làm đơn yêu cầu cơ quan thi hành án giải quyết cho thi hành vấn đề thăm nom, chăm sóc con chung theo bản án/quyết định của Tòa án.

Cơ quan Thi hành án có quyền yêu cầu người trực tiếp chăm sóc tạo mọi điều kiện cho người kia được thăm con, không gây khó khăn, ngăn cản quyền thăm nom con của người không trực tiếp nuôi con. Trường hợp không tự nguyện thi hành, có thể bị cưỡng chế thi hành theo quy định của Luật thi hành án dân sự sửa đổi, bổ sung 2014.

Nhưng nếu người trực tiếp chăm sóc con không thực hiện đúng những gì đã thỏa thuận thì bên không trực tiếp chăm sóc được quyền gửi đơn đến Tòa án xin thay đổi người trực tiếp nuôi con. Với những chứng cứ và quy trình đã làm, Tòa án có thể chấp nhận yêu cầu của người nộp đơn, quyết định cho thay đổi người nuôi con.

Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn:

• Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
• Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây

Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con, người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

• Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
• Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.
• Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con: Người thân thích, cơ quan quản lý nhà nước về gia đình, cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em, hội liên hiệp phụ nữ.

3. Xử lý vi phạm hành chính về hành vi ngăn cản việc thăm nuôi con

Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.Khi bị ngăn cản quyền thăm nuôi con sau khi ly hôn, cha hoặc mẹ có thể yêu cầu Uỷ ban nhân dân xã nơi người trực tiếp nuôi con cư trú can thiệp buộc dừng hành ngay hành vi vi phạm, chấp hành đúng các quy định về chế độ thăm nuôi con theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình. Quy định quyền thăm nuôi con sau ly hôn thể hiện tính nhân văn sâu sắc. Mặc dù gia đình không còn toàn vẹn như trước xong vẫn cố gắng đảm bảo những con trẻ luôn cảm nhận được tình yêu thương và trách nhiệm của cha hoặc mẹ, mặc dù người đó không trực tiếp sống cùng trẻ. Là người trực tiếp nuôi con, những người cha người mẹ nên tạo điều kiện để đối phương thăm nom con thường xuyên

Như vậy, trong trường hợp của bạn nếu bên phía gia đình chồng ngăn cản việc thăm nuôi con thì đây đang là hành vi phạm pháp. Bạn có thể liên hệ với bên phía Uỷ ban nhân dân hoặc công an nơi chồng bạn đang cư trú để xử lý về hành vi này. Con trẻ luôn cần có sự nuôi dưỡng, chăm sóc của cả cha và mẹ. Nếu con bị ngăn cản tiếp xúc với cha hoặc mẹ thì sẽ là lỗ hổng, điều đáng lý các con được nhận, sẽ trở thành khiếm khuyết trong quá trình phát triển nhân cách của trẻ. Nếu thực sự vì con, người lớn phải vì mục đích chung là tương lai của trẻ, người nuôi dưỡng trẻ phải tách biệt hai vấn đề giữa người lớn với nhau và người lớn với con, đảm bảo quyền lợi con được gặp gỡ, tiếp xúc với cả hai sau khi cha mẹ ly hôn.