Tranh chấp về di sản thừa kế là loại tranh chấp xảy ra rất nhiều trong đời sống. Vậy trường hợp đã có bản án, quyết định của Toà, các bước thi hành án chia thừa kế được thực hiện ra sao?
Mục lục bài viết
1. Các bước thi hành án chia thừa kế khi có bản án thế nào?
Bản án chia thừa kế đã có hiệu lực pháp luật, thì người được thi hành án có quyền và lựa chọn để thực hiện quá trình thi hành án dựa trên nội dung của bản án. Theo quy định hiện nay thì có thể diễn ra theo cách sau đây:
Bước 1: Người được nhận tài sản thừa kế có quyền được tự chủ động tiến hành quá trình thi hành án dựa trên những nội dung của bản án mà tòa án đã ban hành và đã có hiệu lực pháp luật. Trình tự thực hiện thi hành án khi người được nhận tài sản thừa kế tự mình thực hiện có thể gồm các hoạt động như sau:
– Đăng ký biến động đất đai: Nếu trường hợp phần tài sản thừa kế bao gồm bất động sản, thì người được thi hành án có thể tự mình tiến hành việc đăng ký sự biến động về quyền sở hữu đất đai tại cơ quan quản lý đất đai, để đảm bảo rằng tài sản là bất động sản đã được chuyển quyền một cách hợp pháp theo quyết định của tòa án.
– Nhận tiền từ người đồng thừa kế khác: Đối với trường hợp chia thừa kế cùng chung với người khác, thì người được thi hành án vẫn có thể tự mình thực hiện việc nhận tiền hoặc tài sản từ những người thừa kế khác và tuân theo quyết định của tòa án.
– Đăng ký quyền sở hữu tài sản ô tô, xe máy: Nếu trường hợp tài sản thừa kế bao gồm ô tô hoặc xe máy, thì người được thi hành án có thể tự mình thực hiện thủ tục đăng ký quyền sở hữu của xe tại cơ quan công an cụ thể để đảm bảo rằng tài sản này đã được chuyển quyền một cách hợp pháp theo quyết định của tòa án.
Bước 2: Trong trường hợp người được nhận thừa kế cần yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự thực hiện việc thi hành án dựa trên bản án chia thừa kế của tòa án, người được nhận tài sản thừa kế phải tuân theo một trình tự cụ thể để đảm bảo được tính hợp pháp và hiệu quả của quá trình này. Trình tự này bao gồm các bước sau:
– Người được thi hành án phải gửi hồ sơ thi hành án tới cơ quan thi hành án có thẩm quyền: Đầu tiên, người được thi hành án cần tập hợp và chuẩn bị một hồ sơ cẩn thận, trong đó bao gồm đơn yêu cầu thi hành án và bản án đã có hiệu lực của tòa án có thẩm quyền giải quyết. Đây là bước quyết định tính hợp pháp và hiệu quả của quá trình thi hành án. Hồ sơ yêu cầu sau đó sẽ được gửi đến cơ quan thi hành án có thẩm quyền để bắt đầu quá trình thi hành án.
– Cơ quan thi hành án dân sự sẽ tiếp nhận hồ sơ thi hành án: Cơ quan thi hành án dân sự sẽ trực tiếp tiếp nhận hồ sơ thi hành án và bước đầu tiến hành kiểm tra tính đầy đủ và chính xác của hồ sơ. Để đảm bảo rằng tất cả các thông tin liên quan và cần thiết đều sẽ được bao gồm và hồ sơ được xử lý một cách đúng quy định. Đồng thời giúp xác định cơ quan thi hành án có thẩm quyền để xử lý hồ sơ.
– Ra quyết định thi hành án dân sự theo yêu cầu: Sau khi đã kiểm tra hồ sơ, thì cơ quan thi hành án dân sự sẽ là cơ quan có thẩm quyền ra quyết định về việc thi hành án dựa trên yêu cầu của người được thi hành án. Quyết định này sẽ đánh giá và xác định tính hợp pháp và cách thức thực hiện của bản án chia thừa kế. Nó cũng đảm bảo rằng quy trình thi hành án tuân thủ các quy định và quy tắc của luật pháp.
– Xác minh điều kiện thi hành án: Sau khi ra quyết định về việc thi hành án, thì cơ quan thi hành án sẽ tiến hành xác minh đầy đủ các điều kiện cần thiết để bắt đầu quá trình thi hành án. Điều này sẽ bao gồm các việc như kiểm tra tài sản thừa kế, xác định quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan đến tài sản thi hành án, và đảm bảo rằng tất cả các yếu tố cần thiết để bắt đầu thi hành án đã được chuẩn bị một cách đầy đủ và hợp pháp.
– Tự nguyện thi hành án: Sau khi đã được cơ quan có thẩm quyền xác minh các điều kiện và đã chuẩn bị mọi yếu tố cần thiết, thì người được thi hành án có thể tự mình thực hiện việc thi hành án. Tự nguyện thi hành án cần đòi hỏi tính tình thần hợp tác từ phía người được thi hành án, và quá trình thi hành án sẽ bao gồm việc thu thập tài sản, chuyển nhượng quyền sở hữu, hoặc bất kỳ hành động nào khác theo hướng dẫn của tòa án.
– Áp dụng biện pháp để bảo đảm hoặc cưỡng chế thi hành án cho từng giai đoạn, phù hợp với từng yêu cầu: Tuy nhiên, đối với trường hợp người được thi hành án không tự nguyện hoặc gặp khó khăn trong việc thi hành án, thì cơ quan thi hành án có thể áp dụng các biện pháp để bảo đảm hoặc thậm chí cưỡng chế để đảm bảo rằng quá trình thi hành án diễn ra một cách hợp pháp và công bằng cho từng giai đoạn cụ thể.
– Cưỡng chế thi hành án chia thừa kế: Đối với trường hợp khi xét thấy cần thiết, cơ quan thi hành án có thể cưỡng chế thi hành án bằng cách thức mạnh mẽ và pháp lý để đảm bảo rằng quyết định của tòa án đối với việc chia thừa kế được thực hiện. Cưỡng chế có thể bao gồm việc tịch thu về tài sản, cắt cản trở từ các bên liên quan, hoặc thậm chí ra lệnh bắt giam đối với những người không tuân thủ quyết định của tòa án.
2. Cơ quan nào thực hiện thi hành án chia thừa kế theo bản án?
Theo quy định hiện nay thì cơ quan có thẩm quyền thực hiện thi hành bản án chia thừa kế đã có hiệu lực pháp luật là cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền theo quy định tại Luật thi hành án dân sự.
– Đối với trường hợp thuộc thẩm quyền thực hiện việc thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện (chi cục thi hành án dân sự)
+ Bản án thuộc cấp sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp huyện nơi chi cục thi hành án dân sự có trụ sở;
+ Bản án chia thừa kế của cấp phúc thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi chi cục thi hành án dân sự có trụ sở;
+ Bản án của tòa án nhân dân cấp huyện nơi khác hoặc cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh hoặc cơ quan thi hành án cấp quân khu ủy thác;
– Đối với trường hợp thuộc thẩm quyền thực hiện thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh như sau:
+ Bản án thuộc cấp sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi cục thi hành án dân sự có trụ sở;
+ Bản án thuộc của tòa án nhân dân tối cao chuyển giao cho cục thi hành án dân sự;
+ Bản án thuộc của tòa án nước ngoài được tòa án công nhận và cho thi hành tại Việt Nam;
+ Bản án của cục thi hành án dân sự nơi khác hoặc cơ quan thi hành án cấp quân khu ủy thác;
+ Bản án do chi cục thi hành án dân sự cấp huyện thi hành mà cục thi hành án dân sự thấy cần thiết lấy lên để thi hành;
+Bản án mà có đương sự/tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp về thi hành án;
Như vậy, theo quy định trên thì trong trường hợp thông thường, cơ quan có thẩm quyền tiến hành thi hành án chia thừa kế đối với bản án cấp sơ thẩm đã có hiệu lực thi hành là chi cục thi hành án dân sự nơi Tòa án thực hiện xét xử. Đối với trường hợp còn lại, thẩm quyền thi hành án thuộc về cục thi hành án dân sự nơi tòa án cấp sơ thẩm thực hiện xét xử.
3. Sửa đổi, bổ sung quyết định thi hành án:
Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 37 Luật Thi hành án dân sự năm 2022 thì căn cứ để ra quyết định sửa đổi, bổ sung quyết định thi hành án đó là trường hợp quyết định thi hành án có sai sót tuy nhiên không làm thay đổi nội dung vụ việc thi hành án.
Theo căn cứ tại khoản 2 Điều 37 Luật Thi hành án dân sự năm 2008 thì người có thẩm quyền ra quyết định thi hành án là Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự đã ra quyết định thi hành án, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại có quyền ra quyết định sửa đổi, bổ sung quyết định thi hành án.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Luật Thi hành án dân sự 2022;
