Bài viết này chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên GV THPT Module 36 để giúp các bạn hiểu rõ hơn về vai trò của việc giáo dục đạo đức, các giá trị truyền thống trong nhà trường
Mục lục bài viết
1. Tìm hiểu các khái niệm giá trị và nguồn gốc giá trị:
1.1. Giá trị là gì?
Các giá trị dựa trên mối quan hệ giữa con người với nhau trong xã hội (quan điểm của Mo và Nho giáo), sự thỏa mãn nhu cầu (Aristoteles) và bản chất của cái thiện (W. James), là tất cả những điều hữu ích” (R.B. Perry). Giá trị bao gồm giá trị sử dụng bên ngoài và giá trị bên trong, sâu xa hơn. Giá trị nội tại là giá trị khách quan (G. E. Moore), tự tồn tại trong một cái gì đó (A. J. Barmen), hoàn chỉnh, trọn vẹn, không cần đến sự vật bên ngoài mới có giá trị (H. Tetus). Giá trị là mục tiêu cuối cùng của tất cả các ý định của chúng tôi. Đó là điều chúng tôi lựa chọn và khẳng định bằng hành động nhất quán (B. shashidhar).
1.2. Nguồn gốc giá trị:
Giá trị là ý nghĩa của các hiện tượng tinh thần có khả năng thoả mãn những yêu cầu tích cực của con người và góp phần thúc đẩy xã hội phát triển.
Giá trị bao gồm các yếu tố nhận thức, tình cảm và hành vi của chủ thể trong mối quan hệ với hiện tượng mang giá trị, thể hiện sự lựa chọn và đánh giá của chủ thể.
Giá trị được xác định trong mối quan hệ thực tế với con người.
Các giá trị luôn có tính lịch sử và khách quan.
Như vậy, giá trị là ý nghĩa tích cực của các mối quan hệ, thái độ, hành vi…
Bài tập: Nêu một số giá trị truyền thống của Việt Nam.
Có 10 giá trị sống cơ bản cần hình thành cho người Việt Nam, trong đó có giới trẻ, bao gồm: Lòng yêu nước và tinh thần dân tộc; Trách nhiệm với cộng đồng; Nền dân chủ; Hợp tác; Chăm học, chăm làm; Khoa học, tác phong công nghiệp; Chính trực: trung thực, đúng đắn, chính trực; Lương thiện; Hiếu thảo
2. Phân tích và thảo luận về định hướng giá trị:
Khái niệm định hướng giá trị: là cơ sở tư tưởng, chính trị, đạo đức, thẩm mỹ giúp chủ thể đánh giá hiện thực xung quanh và định hướng mình trong ý thức đó. Định hướng giá trị là phương pháp phân loại các đối tượng của một cá nhân theo các giá trị của chúng.
Định hướng giá trị cũng có thể là một trong những xu hướng biến đổi rõ nét của nhân cách và có ý nghĩa định hướng hoạt động của con người, lịch sử xã hội của cộng đồng, đặc điểm riêng của từng dân tộc, đặc điểm của các nhóm xã hội khác nhau, mọi lứa tuổi, nghề nghiệp, tôn giáo và các địa phương.
Định hướng giá trị cũng là thái độ của một cá nhân hoặc định hướng của một cá nhân hoặc một nhóm xã hội đối với hệ thống giá trị này hay hệ thống giá trị khác. Với tư cách là lý tưởng, hiện thực lý tưởng có tác động chi phối, chuẩn hóa hành vi của con người.
Ý nghĩa định hướng giá trị: Rất quan trọng đối với gia đình, nhà trường và xã hội, vì:
Dựa vào đó, người ta xác định mục tiêu, phương hướng và hoạt động của mình.
Giá trị là hệ thống các chuẩn mực, tiêu chuẩn, định hướng để đánh giá sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội.
Định hướng: dẫn dắt, điều chỉnh hành vi của con người. Và giá trị không phải là bất biến.
Bài tập: Phân tích sự khác biệt giữa giá trị với nhu cầu và động cơ.
Giá trị sống là những thứ mà con người cho là tốt đẹp, quan trọng và phải có đối với y học. Nó là cơ sở của các hành động sống và chi phối các hành vi tốt đẹp của con người. Đây có thể là sở thích, mối quan tâm, sở thích, nghĩa vụ, trách nhiệm tinh thần, mong muốn, đòi hỏi, nhu cầu, ác cảm, hấp dẫn và khuôn mẫu của định hướng lựa chọn.
Theo nghĩa hẹp: giá trị sống là khái niệm về cái được mong muốn tác động đến hành vi lựa chọn. Theo nghĩa rộng: giá trị sống là bất cứ điều gì được coi là tốt hay xấu hoặc là vấn đề được một chủ thể nào đó quan tâm. Mọi giá trị sống đều chứa đựng một số nhận thức: tính chọn lọc hoặc hướng dẫn và bao gồm yếu tố cảm xúc.
Giá trị không phải là động cơ thúc đẩy cũng không phải là tiêu chuẩn hành vi nhất quán. Giá trị sống có thể là điểm quy chiếu cho nhiều chuẩn mực riêng biệt. Chuẩn mực là quy tắc hành vi và giá trị là tiêu chuẩn của những gì được mong muốn, bất kể hoàn cảnh cụ thể.
3. Tìm hiểu các khái niệm: hệ giá trị, thang giá trị, chuẩn giá trị:
Hệ giá trị: là một hệ thống, tổng hợp các giá trị khác nhau được sắp xếp, hệ thống hóa theo những nguyên tắc nhất định thành một tập hợp hoàn chỉnh, có hệ thống, thực hiện một chức năng cụ thể trong đánh giá con người theo những phương thức vận hành nhất định của giá trị. Nó bao gồm các thành phần, mối quan hệ giữa các thành phần và chức năng của chúng.
Hệ giá trị lịch sử (quá khứ, hiện tại, tương lai).
Thang giá trị: là thước đo, thứ tự ưu tiên của các giá trị trong hệ thống giá trị; được hình thành và biến đổi theo thời gian cùng với sự phát triển của xã hội loài người; là cơ sở nhận thức, đánh giá, lựa chọn và chấp nhận các giá trị, được con người vận dụng trong các mối quan hệ với bản thân, xã hội và tự nhiên; đồng thời, có tính nhân văn, tính thời đại, tính dân tộc; là hệ quy chiếu và thước đo giá trị của mỗi người. Góp phần điều chỉnh hành vi của con người.
Chuẩn mực giá trị: là xây dựng cây giá trị theo những chuẩn mực kinh tế, chính trị, đạo đức, xã hội, thẩm mỹ nhất định.
Chuẩn mực giá trị: Trong hệ thống thang giá trị, thứ tự ưu tiên có những giá trị giữ vị trí cốt lõi, là chuẩn mực của nhiều người.
4. Nhìn nhận về giá trị đạo đức trong nhà trường hiện nay:
Nhà trường Việt Nam rất quan tâm đến việc giáo dục đạo đức học sinh nhằm bồi dưỡng thế hệ trẻ vừa có tài vừa có đức để các em lớn lên trở thành người có ích cho xã hội. Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang triển khai thí điểm ở một số trường phổ thông chương trình giáo dục kỹ năng sống tích hợp vào chương trình thường xuyên một số môn học ở trường phổ thông, áp dụng từ tiểu học đến trung học. Đồng thời, các chương trình ngoại khóa cũng nhằm giáo dục đạo đức cho học sinh. Cách làm này bước đầu đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, phần nào nâng cao nhận thức và hành động của học sinh. Ngoài ra, việc tổ chức bồi dưỡng giáo viên, diễn đàn tọa đàm, trao đổi kinh nghiệm thực tiễn giáo dục đạo đức cho học sinh cũng được nhà trường quan tâm. Thông qua các tiết học giáo dục công dân, các môn học khác như văn, sử, địa… đã hình thành cho học sinh những giá trị đạo đức cơ bản như tinh thần trách nhiệm trong các mối quan hệ: giữa cá nhân và gia đình, cá nhân đối với toàn xã hội và cá nhân đối với chính mình; các đức tính trung thực như không sao chép, chép bài, không mang theo tài liệu khi thi, kiểm tra, không chạy điểm, không sử dụng bằng giả, sống ngay thẳng, trung thực, biết nhận lỗi lầm, sống nhân ái, sống vị tha…
Ngày nay, cùng với sự phát triển và đi lên của xã hội, mỗi chúng ta được sống trong một môi trường văn minh, hiện đại hơn nhưng cùng với đó là nhiều vấn đề nảy sinh ảnh hưởng ít nhiều đến đời sống xã hội. Một trong những vấn đề đáng lo ngại hiện nay là đạo đức học đường của một bộ phận học sinh đang bị xuống cấp, dẫn đến tình trạng bạo lực học đường, nhiều vụ việc nghiêm trọng, gian lận diễn ra ở nhiều trường học diễn ra ngày càng phổ biến. Đây là những biểu hiện lệch lạc trong hành vi, tư cách đạo đức của học sinh. Điều này không chỉ gây hoang mang dư luận mà còn gióng lên hồi chuông báo động về đạo đức, lối sống, nhân cách của giới trẻ hiện nay. Sự xuống cấp của đạo đức có nhiều nguyên nhân, trách nhiệm thuộc về nhiều ngành nhưng trước hết trách nhiệm đó thuộc về nhà trường nơi giáo dục đạo đức từ khi các em cắp sách đến trường cho đến khi bước vào đời.
Rõ ràng, chương trình giáo dục đạo đức được truyền từ tuổi ấu thơ đến tuổi trưởng thành. Mẫu giáo là lễ ra trường, tiểu học là môn đạo đức, THCS là môn giáo dục công dân. Dạy đạo đức trong nhà trường vẫn được coi là một trong những hướng quan trọng để chống suy thoái đạo đức của một bộ phận học sinh. Nhưng chương trình sách giáo khoa quá gấp gáp, nặng về lý thuyết, chưa gắn với cuộc sống, thiếu kỹ năng sống, chưa tạo dấu ấn để hình thành nhân cách học sinh. Chương trình học nhiều, nhưng khó nhớ và thuộc lòng. Chương trình sách giáo khoa giáo dục công dân THPT chưa có sự thay đổi mạnh mẽ. Kiến thức nhiều mang tính triết học, hàn lâm, áp đặt, nhồi nhét, khô khan, thiếu hình thành những thói quen đạo đức đúng đắn, chưa tạo ấn tượng trong tâm trí học sinh, dễ bị ảnh hưởng. động của hoàn cảnh xã hội.
THAM KHẢO THÊM: