Điểm khác biệt giữa hai giai đoạn của phong trào Cần Vương

Từ bao đời nay, dân tộc Việt Nam luôn đoàn kết một lòng tạo nên sức mạnh toàn dân tộc chống lại thiên tai, địch họa, hun đúc nên truyền thống vô giá trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Tương tự, việc phát huy sức mạnh toàn dân tộc đánh Thực dân Pháp trong phong trào Cần Vương là một điển hình của lịch sử nước ta. Dưới đây là bài viêt tham khảo về Điểm khác biệt giữa hai giai đoạn của phong trào Cần Vương?

1. Điểm khác biệt giữa hai giai đoạn của phong trào Cần Vương:

Về lãnh đạo: Giai đoạn 1 phong trào đặt dưới sự lãnh đạo của vua Hàm Nghi, sang giai đoạn 2 đặt dưới sự lãnh đạo của các Văn thân

Địa bàn: Giai đoạn 1 tập trung ở khu vực đồng bằng sang giai đoạn 2 chuyển lên vùng trung du và rừng núi

Quy mô phong trào giai đoạn 2 được mở rộng thành các cuộc khởi nghĩa lớn

Trình độ tổ chức các phong trào giai đoạn 2 cũng được nâng cao hơn

Thời gian các cuộc khởi nghĩa giai đoạn này cũng kéo dài hơn so với giai đoạn đầu.

2. Bối cảnh diễn ra phong trào Cần Vương:

Sự can dự của Pháp vào Việt Nam bắt đầu từ thế kỷ 17, với các nhà truyền giáo như Alexandre de Rhodes truyền bá đức tin Công giáo. Năm 1858, vì lý do bề ngoài là tôn giáo, Pháp đã có hành động quân sự chống lại Việt Nam, cuộc xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp chính thức bắt đầu.

Năm 1883, vị Hoàng đế vĩ đại cuối cùng của Việt Nam qua đời mà không có người thừa kế. Cái chết của ông dẫn đến sự bất hòa nội bộ giữa các phe phái khác nhau ở Huế. Hoàng đế tiếp theo, Dục Đức , nắm quyền chưa đầy ba ngày trước khi bị phế truất do hành vi không đứng đắn của mình. Hoàng đế Hiệp Hòa sau đây đã ký Hiệp ước Huế năm 1883 sau khi nghe tiếng súng của Pháp gần thủ đô. Các điều khoản khắc nghiệt và xúc phạm của hiệp ước đặt Việt Nam dưới sự kiểm soát của Pháp. Ông nhanh chóng bị quan Tôn Thất Thuyết , một người nhiệt thành chống Pháp, bắt và giết chết. Vào ngày 6 tháng 6- 1884, Hiệp ước Patenôtre được ký kết, đánh dấu sự đầu hàng của nhà Nguyễn, sụp đổ chế độ phong kiến ​​Việt Nam, biến nước ta thành thuộc địa của Pháp.

Tôn Thất Thuyết còn bí mật rút kinh tế để làm súng cho mật khu Tân Sở. Tôn Thất Thuyết có một cộng sự là Nguyễn Văn Tường , người cũng bị người Pháp coi là một quan lại có vấn đề. Tôn Thất Thuyết cùng Nguyễn Văn Tường xây dựng lực lượng vũ trang nuôi hi vọng có thể đánh đuổi quân Pháp giành lại độc lập cho dân tộc. Đến lúc này, người Pháp đã nhận ra những trở ngại mà hai viên quan đặt ra và quyết định loại bỏ họ.

Kháng chiến tiếp tục phát triển trong khi người Pháp ở Bắc Kỳ bị phân tâm bởi Chiến tranh Trung-Pháp (tháng 8 năm 1884 đến tháng 4 năm 1885). Các vấn đề trở nên căng thẳng vào tháng 6 năm 1885, khi Pháp và Trung Quốc ký Hiệp ước Thiên Tân, trong đó Trung Quốc mặc nhiên từ bỏ yêu sách lịch sử của mình đối với quyền bá chủ đối với Việt Nam. Giờ đây đã thoát khỏi những phiền nhiễu từ bên ngoài, chính phủ Pháp quyết tâm giành quyền cai trị trực tiếp Việt Nam. Người đại diện được họ lựa chọn là Tướng Bá tước Roussel de Courcy .

Tháng 5 năm 1885, de Courcy đến Hà Nội và nắm quyền kiểm soát quân đội Pháp nhằm loại bỏ các quan Thuyết và Tường. Sau khi nhận tin Tôn Thất Thuyết cùng Nguyễn Văn Tường đều đồng ý rằng ý định của de Courcy là tiêu diệt họ. Bị dồn vào chân tường, họ quyết định đặt hy vọng vào một cuộc tấn công bất ngờ vào quân Pháp.

3. Diễn biến của phong trào Cần Vương:

Phong trào Cần Vương có thể được chia thành hai giai đoạn:

3.1. Giai đoạn từ giữa năm 1885 đến tháng 11 năm 1888:

Dưới sự kêu gọi và cổ vũ của Chiếu Cần Vương các phong trào khởi nghĩa của nhân dân ta đã diễn ra sôi nổi ở khắp vùng Bắc Kì và Nam Kì. Các sĩ phu, trí thức phong kiến ​​quyết tâm sát cánh cùng nhân dân chống giặc, trở thành những người đại diện và lãnh đạo phong trào. Dựa vào sức dân, dựa vào chính nghĩa của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc là cơ sở quan trọng để những người lãnh đạo phong trào Cần Vương tập hợp lực lượng, tiến hành cuộc đấu tranh trường kỳ trên cả nước với hàng triệu quần chúng tham gia. Trong phong trào này, nhân lực, vật lực được huy động tối đa để đánh địch. Trong hơn thời kì này, ở Việt Nam, hễ quân Pháp đóng quân ở đâu là quần chúng nổi dậy nổi dậy.

Cuộc vây hãm Ba Đình(tháng 12 năm 1886 đến tháng 1 năm 1887) trên địa bàn Thanh Hóa là cuộc giao tranh quyết định giữa nghĩa quân và quân Pháp nhưng kết quả thất bại. Sự thất bại ở Ba Đình của Việt Nam làm mất đoàn kết của phong trào Cần Vương. Thảm họa Bình Định đã phá vỡ thế lực Cần Vương ở Bắc Kỳ và Bắc Kỳ. Nửa đầu năm 1887 cũng chứng kiến ​​sự sụp đổ của phong trào ở các tỉnh phía nam Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định và Phú Yên.

Năm 1888, Hàm Nghi bị bắt và đày sang Angiêri , phong trào Cần Vương bị giáng một đòn chí tử, phong trào đã mất đi mục đích và mục tiêu của nó.

3.2. Giai đoạn từ cuối năm 1888 đến năm 1896:

Trong vài năm sau khi Hàm Nghi bị bắt, cuộc kháng chiến chống Pháp vẫn tiếp tục, mặc dù dưới một hình thức khác, Văn Thân (Kháng chiến của các học giả). Khác với bản chất bảo hoàng của phong trào Cần Vương, khởi nghĩa Văn Thân hoàn toàn tập trung vào việc chống Pháp. Các nghĩa quân của phong trào Cần Vương đã lập được nhiều chiến công hiển hách ở Hương Khê, Ba Đình, Bãi Sậy, v.v.

Phan Đình Phùng là một trong những người lãnh đạo cuối cùng và đáng chú ý nhất của Văn Thân kháng chiến. Cùng với quân đội của mình, ông trấn giữ tỉnh Hà Tĩnh ở miền Trung Việt Nam cho đến năm 1896. Cái chết của ông đánh dấu những chương cuối cùng của phong trào Cần Vương và Văn Thân.

Cùng với phong trào Cần Vương, cuộc khởi nghĩa của nông dân Yên Thế do Hoàng Hoa Thám đứng đầu đã huy động được lực lượng đông đảo và luôn được nhân dân đùm bọc; vì vậy, đây là cuộc nổi dậy có quy mô lớn nhất, bền bỉ nhất trong cuộc đấu tranh vũ trang chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX thế kỷ.

4. Trận phục kích Huế tháng 7 năm 1885:

Đêm mùng 4 rạng sáng ngày 5 tháng 7 năm 1885 một cuộc tấn công bất ngờ vào quân Pháp nổ ra.

Quân Pháp bị hàng nghìn nghĩa quân người Việt do hai quan tổ chức tấn công. De Courcy tập hợp binh lính của mình, và cả chỉ huy của chính ông ta và các nhóm quân Pháp khác đóng ở hai bên kinh thành Huế để đẩy lùi các cuộc tấn công của quân vũ trang Tôn Thất Thuyết. Sau đó, quân Pháp đã tổ chức một cuộc phản công thành công từ phía tây, tiến công qua các khu vườn của thành và chiếm được cung điện hoàng gia. Đến rạng sáng, các lực lượng Pháp bị cô lập đã liên kết lại và kiểm soát hoàn toàn thành cổ. Tức giận vì những gì họ coi là sự phản bội của Việt Nam, họ đã cướp phá cung điện hoàng gia. Sau thất bại của ‘trận phục kích Huế’, vị vua trẻ tuổi của Việt Nam là Hàm Nghi và các thành viên khác của hoàng tộc Việt Nam đã chạy trốn khỏi Huế và trú ẩn tại một căn cứ quân sự miền núi ở Tân Sở .

Nhiếp chính Tôn Thất Thuyết, người đã giúp Hàm Nghi trốn khỏi Huế, đã thuyết phục Hàm Nghi ban chiếu kêu gọi nhân dân nổi dậy “phò vua” (“cần vương”). Hàng ngàn người Việt Nam yêu nước đã hưởng ứng lời kêu gọi này ngay tại An Nam, và chắc chắn nó cũng đã củng cố sự phản kháng của người bản địa đối với sự cai trị của Pháp ở Bắc Kỳ láng giềng, phần lớn trong số đó đã nằm dưới sự kiểm soát của Pháp trong Chiến tranh Trung-Pháp (tháng 8 năm 1884–tháng 4 năm 1885).

Chiếu Cần Vương chắc chắn là một bước ngoặt trong cuộc kháng chiến chống Pháp của người Việt. Lần đầu tiên, triều đình có một mục tiêu chung với người dân ở hai miền nam bắc, điều này hoàn toàn trái ngược với sự chia rẽ gay gắt giữa triều đình và các thần dân trong mưu đồ của Pháp cho đến nay. Việc Hoàng đế và triều đình chạy trốn về vùng nông thôn giữa những người nông dân có ý nghĩa quan trọng đối với cả kháng chiến và hợp tác với Pháp.

Đầu tiên, nó mang lại tinh thần mục đích chính đáng cho cuộc kháng chiến. Các quan đã chọn làm việc với người Pháp không còn có thể lấy danh nghĩa làm việc thay mặt cho triều đình; họ phải thừa nhận thực tế là công cụ của một thế lực ngoại bang. Mặt khác, các quan lại chọn chống Pháp đã có một danh nghĩa chính đáng để đứng lên kháng chiến chống Pháp.

Tiếp theo, Chiếu Cần Vương là sự khích lệ tinh thần cho phép các thần dân cùng với nhà vua đứng lên bảo vệ chủ quyền và gia tăng lòng căm thù đối với người Pháp. Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, kinh đô Huế và các triều đại mà nó chứa đựng trong lịch sử đã đóng một vai trò tích cực trong các cuộc đấu tranh chống lại sự xâm lược của Mông Cổ và Trung Quốc. Đó là nguồn gốc của các nhà lãnh đạo và hình ảnh yêu nước cho phần còn lại của đất nước.