Chi phí chìm là gì? Phân biệt chi phí chìm với chi phí cơ hội?

06/01/2022

Các doanh nghiệp luôn cố gắng tính toán những chí phí cụ thể để đưa ra một kế hoạch tài chính hoàn hảo, người ta thường nhắc đến chi phí chìm, chi phí cơ hội như một công cụ được tính đến trước khi tham gia một dự án đầu tư. Vậy chi phí chìm là gì? Phân biệt chi phí chìm với chi phí cơ hội?

Mục lục bài viết

1 1. Chi phí chìm là gì?
2 2. Ví dụ về chi phí chìm:
3 3. Phân biệt chi phí chìm với chi phí cơ hội:

1. Chi phí chìm là gì?

Chi phí chìm là tiền đã được chi tiêu và không thể thu hồi được. Ví dụ, một công ty sản xuất có thể có một số chi phí chìm, chẳng hạn như chi phí máy móc, thiết bị và chi phí thuê nhà xưởng. Chi phí chênh lệch giá được loại trừ khỏi quyết định bán hoặc xử lý thêm, là một khái niệm áp dụng cho các sản phẩm có thể được bán như hiện tại hoặc có thể được chế biến thêm.

Khi đưa ra các quyết định kinh doanh, tổ chức chỉ nên xem xét các chi phí liên quan, bao gồm các chi phí phát sinh trong tương lai. Các chi phí liên quan tương phản với doanh thu tiềm năng của một lựa chọn so với lựa chọn khác. Để đưa ra quyết định sáng suốt, doanh nghiệp chỉ xem xét chi phí và doanh thu sẽ thay đổi do quyết định hiện tại. Vì chi phí chìm không thay đổi nên không được xem xét.

Tất cả các chi phí chìm được coi là chi phí cố định. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhận ra là không phải tất cả các chi phí cố định đều được coi là chi phí chìm. Sai lầm về chi phí chìm là niềm tin rằng các khoản đầu tư bổ sung nên được thực hiện vào một hoạt động nào đó, nếu không các khoản đầu tư trước đó vào nó sẽ bị lãng phí. Đây là một niềm tin giả mạo, vì nó khuyến khích các nhà quản lý liên tục thêm tiền vào một dự án mà không có khả năng sinh lời có thể hoàn vốn đầu tư. Ví dụ, một công ty đầu tư 100.000 đô la vào một dự án thử nghiệm để sản xuất các vật dụng xanh. Kết quả cho thấy lợi nhuận không tương xứng, vì vậy lựa chọn hợp lý là đóng cửa dự án. Tuy nhiên, theo ngụy biện về chi phí chìm, doanh nghiệp sẽ tiếp tục đổ tiền vào với hy vọng cuối cùng sẽ thu được lợi nhuận.

3. Phân biệt chi phí chìm với chi phí cơ hội:

Trước khi có sự phân biệt giữa chi phí chìm và chi phí cơ hội, tác giả sẽ có những phân tích khái quát về chi phí cơ hội:

Chi phí cơ hội là số lợi nhuận tiềm năng mà một nhà đầu tư bỏ lỡ khi họ cam kết lựa chọn đầu tư này hơn lựa chọn đầu tư khác.

Phân tích chi phí cơ hội đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định cấu trúc vốn của doanh nghiệp. Một công ty phải chịu một khoản chi phí phát hành cả vốn nợ và vốn cổ phần để bù đắp rủi ro đầu tư cho người cho vay và cổ đông, tuy nhiên mỗi công ty cũng chịu một khoản chi phí cơ hội.

Chẳng hạn, quỹ được sử dụng để thanh toán các khoản vay không được đầu tư vào cổ phiếu hoặc trái phiếu, những thứ mang lại tiềm năng thu nhập từ đầu tư. Công ty phải quyết định xem việc mở rộng được thực hiện bởi sức mạnh đòn bẩy của nợ có tạo ra lợi nhuận lớn hơn mức có thể kiếm được thông qua các khoản đầu tư hay không.

Xem thêm: Chi phí hỗn hợp là gì? Chi phí hỗn hợp trong kế toán quản trị?

Một công ty cố gắng cân nhắc giữa chi phí và lợi ích của việc phát hành nợ và cổ phiếu, bao gồm cả cân nhắc tiền tệ và phi tiền tệ, để đạt được sự cân bằng tối ưu nhằm giảm thiểu chi phí cơ hội. Bởi vì chi phí cơ hội là một cân nhắc trong tương lai, tỷ suất sinh lợi thực tế cho cả hai lựa chọn ngày nay là không xác định, làm cho việc đánh giá này trở nên khó khăn trong thực tế.

Giả sử công ty trong ví dụ trên từ bỏ thiết bị mới và thay vào đó đầu tư vào thị trường chứng khoán. Nếu chứng khoán đã chọn giảm giá trị, công ty có thể bị thua lỗ hơn là được hưởng lợi nhuận 12% như mong đợi.

Để đơn giản, giả sử khoản đầu tư mang lại lợi nhuận là 0%, nghĩa là công ty thu được chính xác những gì đã bỏ vào. Chi phí cơ hội của việc chọn tùy chọn này là 10% đến 0% hoặc 10%. Cũng có thể là, nếu công ty chọn thiết bị mới, sẽ không ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất và lợi nhuận sẽ vẫn ổn định. Chi phí cơ hội của việc chọn phương án này sau đó là 12% chứ không phải là 2% như mong đợi.

Điều quan trọng là phải so sánh các lựa chọn đầu tư có rủi ro tương tự. So sánh một tín phiếu Kho bạc, hầu như không có rủi ro, với việc đầu tư vào một cổ phiếu biến động mạnh có thể gây ra một tính toán sai lầm. Cả hai lựa chọn có thể có lợi nhuận dự kiến là 5%, nhưng Chính phủ Hoa Kỳ ủng hộ tỷ lệ hoàn vốn của T-bill, trong khi không có sự đảm bảo nào như vậy trên thị trường chứng khoán. Mặc dù chi phí cơ hội của một trong hai lựa chọn là 0%, T-bill là cách đặt cược an toàn hơn khi bạn xem xét rủi ro tương đối của mỗi khoản đầu tư.

Sự phân biệt giữa chi phí chìm với chi phí cơ hội được thể hiện như sau:

Tiêu chí	Chi phí chìm	Chi phí cơ hội
Định nghĩa	Chi phí chìm là chi phí đã phát sinh và không thể thu hồi được bằng bất kỳ phương tiện nào.	Chi phí cơ hội là chi phí thể hiện lợi nhuận bị bỏ qua của các cơ hội thay thế.
Tính chất	Chí phí chìm rõ ràng, cố định (vì chúng là kết quả của các dòng tiền thực tế)	Chi phí cơ hội nói chung là tiềm ẩn vì bản chất chúng không có ý nghĩa và không xuất hiện dưới dạng dòng tiền mặt
Ước tính chi phí	Chi phí chìm có thể được ước tính chính xác vì chúng có giá mua thực tế đã phát sinh.	Chi phí cơ hội khó ước tính hơn vì chúng thường không có giá trị và giá trị của chúng mang tính chủ quan hơn.
Báo cáo	Chi phí chìm đã được thanh toán và được phản ánh trên bảng cân đối kế toán và báo cáo tài chính.	Chi phí cơ hội không được thể hiện trên báo cáo tài chính, mặc dù chúng có thể được đưa vào báo cáo quản lý.
Vai trò trong việc ra quyết định	Chi phí chìm đã phát sinh và do đó không còn phù hợp với các quyết định kinh doanh trong tương lai.	Chi phí cơ hội rất quan trọng đối với việc ra quyết định kinh doanh trong tương lai vì chúng đại diện cho những lợi ích tiềm năng mà một doanh nghiệp bỏ lỡ khi lựa chọn một phương án thay thế khác.

Xem thêm: Chi phí rủi ro (Cost of risk) là gì? Thành phần chi phí rủi ro?

Ví dụ về sự khác biệt: Mua 1.000 cổ phiếu của công ty A với giá 10 đô la một cổ phiếu, tương ứng với chi phí chìm là 10.000 đô la. Đây là số tiền được trả để đầu tư và việc nhận lại số tiền đó yêu cầu thanh lý cổ phiếu bằng hoặc cao hơn giá mua. Nhưng thay vào đó, chi phí cơ hội đặt ra câu hỏi có thể đưa 10.000 đô la đó vào đâu để sử dụng tốt hơn.

Sự khác biệt chính giữa chi phí chìm và chi phí cơ hội là khi các tổ chức đang đưa ra các quyết định chiến lược quan trọng cho tương lai của mình, chi phí chìm không được coi là chi phí đã phát sinh trong quá khứ và không thể thu hồi được. Tuy nhiên, chi phí cơ hội sẽ hữu ích trong việc quyết định phương án tốt nhất phải được lựa chọn khi đưa ra các quyết định quan trọng.

Tóm lại, có thể nói rằng cả hai chi phí này đều liên quan đến việc lập kế hoạch kinh doanh, và đặc biệt là chi phí cơ hội có thể hữu ích cho việc thay mặt tổ chức đưa ra các quyết định quan trọng.