Tình hình nước Đức trong những năm 1929-1939 đã vượt qua thời kì khủng hoảng kinh tế và chính trị sau chiến tranh, dần dần khôi phục và ổn định. Nước Đức trải qua giai đoạn quan trọng trong sự phát triển kinh tế, chính trị. Bài viết dưới đây sẽ trình bày tình hình nước Đức trong những năm 1929-1939 cụ thể.
Mục lục bài viết
1. Khủng hoảng kinh tế và quá trình Đảng Quốc xã lên cầm quyền:
– Khủng hoảng kinh tế thế giới cuối năm 1929 làm trầm trọng thêm khủng hoảng kinh tế – chính trị – xã hội, nước Đức bắt đầu rơi vào khủng hoảng.
+ Năm 1932, sản xuất công nghiệp của nước Đức giảm 47% so với trước khủng hoảng.
+ Các nhà máy, xí nghiệp phải đóng cửa.
+ Số người thất nghiệp: lên đến hơn 5 triệu người.
+ Giai cấp tư sản cầm quyền không đủ sức duy trì chế độ cộng hòa tư sản, lãnh đạo đất nước vượt qua khủng hoảng đó.
– Để ứng phó với khủng hoảng, giai cấp tư sản cầm quyền lúc bấy giờ đã quyết định đưa Hít- le thủ lĩnh Đảng Quốc xã Đức lên nắm quyền.
– Đứng đầu Đảng Quốc xã là Hít – le đã:
+ Công khai tuyên truyền tư tưởng phục thù cho nước Đức.
+ Công khai phản đối chủ nghĩa cộng sản và phân biệt chủng tộc.
+ Phát xít hoá bộ máy nhà nước Đức lúc bấy giờ
+ Thiết lập nền chuyên chính độc tài do Hit – le làm người lãnh đạo tối cao và tuyệt đối.
– Đảng Cộng sản Đức quyết định đấu tranh nhưng không thể ngăn cản được quá trình ấy.
– Ngày 30 tháng 1 năm 1933, Hitler lên làm Thủ tướng => Chủ nghĩa phát xít thắng thế ở Đức, mở ra thời kỳ đen tối của Lịch sử Đức.
2. Tình hình nước Đức trong những năm 1933-1939:
Trong thời gian cầm quyền (1933 – 1939) Hít – le đã thực hiện những chính sách cực kỳ phản động về chính trị, xã hội và đối ngoại.
*Chính trị
– Công khai khủng bố của Đảng phái dân chủ tiến bộ, vu khống những người cộng sản đốt phá nhà Quốc hội và đặt Đảng Cộng sản ra ngoài vòng pháp luật.
– Bãi bỏ nền Cộng hòa Viema, thiết lập chế độ độc tài với Hitler là nhà lãnh đạo tối cao và tuyệt đối.
– Năm 1934, Tổng thống Hin-đen-bua qua đời. Hít-le tuyên bố bãi bỏ toàn bộ Cộng hòa Viema, thay thế bằng nền “Chuyên chế độc tài khủng bố công khai” là nhà lãnh đạo tối cao và xưng là quốc trưởng trọn đời.
* Kinh tế
– Tổ chức nền kinh tế theo hướng chỉ huy tập trung, phục vụ nhu cầu quân sự.
– Thành lập Tổng hội đồng kinh tế (tháng 7 năm 1933), khôi phục công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp quân sự, giao thông vận tải, giải quyết thất nghiệp…
=> Nền kinh tế Đức thoát khỏi khủng hoảng. Năm 1938, tổng sản lượng công nghiệp của Đức tăng 28% so với thời kỳ trước khủng hoảng và vượt qua một số nước tư bản châu Âu.
* Đối ngoại: tăng cường hoạt động chuẩn bị chiến tranh
– Đức tuyên bố rút khỏi Hội Quốc liên để hành động tự động.
– Ra lệnh tổng động viên quân dịch (1935), xây dựng nước Đức trở thành một trại lính khổng lồ so với thế giới.
– Ký với Nhật Bản “Hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản” để thành lập khối phát xít Đức – Ý – Nhật.
=> Mục tiêu: tiến tới phát động chiến tranh để chia lại thế giới.
3. Bài tập vận dụng:
3.1. Tình hình nước Đức trong những năm 1924 – 1929 như thế nào?
(dựa vào sgk Lịch sử 11 trang 65 để trả lời)
Lời giải chi tiết
Những năm 1924 – 1929, nước Đức bước vào thời kỳ kinh tế ổn định và phục hồi. Tình hình nước Đức trong giai đoạn này bước đầu có những sự thay đổi:
* Về mặt Chính trị:
– Chế độ Cộng hòa Vaima được củng cố, quyền lực của giai cấp tư bản thống trị được củng cố.
– Chính phủ tư sản tiến hành đàn áp phong trào đấu tranh của công nhân.
– Các đảng tư sản quần chúng tuyên truyền tư tưởng trả thù nước Đức.
* Về Kinh tế:
– Công ty: Sản xuất công nghiệp phục hồi và phát triển mạnh. Đến năm 1929, vượt Anh, Pháp, đứng đầu châu Âu.
– Các nhóm tư bản độc quyền xuất hiện, quy tụ các nền kinh tế lớn nhất nước Đức.
* Đối ngoại: địa lý dần hồi phục, gia nhập Hội Quốc Liên, ký một số hiệp ước với các nước tư bản châu Âu và Liên Xô.
3.2. Tình hình nước Đức trong những năm 1918 – 1923 có những điểm nào nổi bật?
(Dựa vào sgk Lịch sử 11 trang 64, 65 để trả lời)
Lời giải chi tiết
Giai đoạn những năm 1919 – 1923 nước Đức có những biến đổi quan trọng. Trong những năm 1918 – 1923 nước Đức có những điểm nổi bật sau:
* Thứ nhất, những khó khăn của nước Đức sau chiến tranh:
– Đức là nước bại trận, chịu nhiều thất bại nặng nề: kinh tế, chính trị, quân sự suy thoái hoàn toàn.
– Mâu thuẫn xã hội có xu hướng dẫn đến bùng nổ cuộc cách mạng dân chủ lần thứ tư vào tháng 11 năm 1918
– Tháng 6 năm 1919, Đức ký Hiệp ước Versailles với những điều khoản rất nặng nề. Điều này khiến nước Đức vốn đã kiệt sức lại càng bối rối hơn.
* Thứ hai, tính chuyển động cao.
Tháng 11 năm 1918, cuộc cách mạng dân chủ tư sản sụp đổ. Mùa hè năm 1919, nước cộng hòa Vaima ra đời.
– Tháng 12 năm 1918, Đảng Cộng sản Đức được thành lập và trực tiếp lãnh đạo phong trào.
– Đỉnh cao của phong trào là cuộc nổi dậy của công nhân Bavaria (tháng 4 năm 1919), dẫn tới việc thành lập nước Cộng hòa Xô viết Bavaria.
– Tháng 10 năm 1923, công nhân Hambo vũ trang khởi nghĩa nhưng thất bại.
3.3. Vì sao Chủ nghĩa phát xít thắng thế ở Đức?
(dựa vào sgk Lịch sử 11 trang 66, suy luận để trả lời)
Lời giải chi tiết
Chủ nghĩa phát xít thắng thế ở Đức vì:
– Chính phủ Đức bất lực trước những khó khăn của cuộc khủng hoảng kinh tế.
– Ảnh hưởng của Đảng Quốc xã và Hít-le đối với giới đại tư bản lớn nước Đức ngày càng lớn.
– Đảng Dân chủ Xã hội Đức từ chối lời đề nghị hợp tác với những người cộng sản để thành lập Mặt trận Thống nhất chống chủ nghĩa phát xít.
– Đức có chuyên môn về chủ nghĩa quân phiệt, thuê chiến tranh. Trong lịch sử, nước Đức được thống nhất bằng cuộc cách mạng “sắt và máu”.
3.4.Trình bày ngắn gọn các giai đoạn phát triển của nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới:
(dựa vào kiến thức cả bài để trả lời)
Lời giải chi tiết
Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới trải qua những giai đoạn phát triển:
– Giai đoạn 1918 – 1923, sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Đức bước vào thời kì khó khăn, kiệt quệ.
– Giai đoạn 1924 – 1929, Đức bước vào thời kì ổn định và phát triển.
– Giai đoạn 1929 – 1933, thời kì khùng hoảng kinh tế.
– Giai đoạn 1933 – 1939, thời kì Hít-le lên nắm chính quyển và thiết lập chế độ phát xít.
3.5.Trong những năm 1933 – 1939, chính phủ Hít-le đã thực hiện chính sách kinh tế, chính trị và đối ngoại như thế nào?
(dựa vào sgk Lịch sử 11 trang 67, 68 để trả lời)
Lời giải chi tiết
* Chính trị:
– Thiết lập chế độ độc tài, công khai khủng bố các phe phái dân chủ tiến bộ, trước hết là Đảng Cộng sản Đức.
– Năm 1934, Mineral-le tuyên bố thành lập Cộng hòa Vaima.
* Kinh tế:
– Tổ chức kinh tế theo hướng tập trung, chỉ huy, phục vụ nhu cầu quân sự.
– Tháng 7 năm 1933, Tổng Hội đồng kinh tế được thành lập để quản lý hoạt động của các thành phần kinh tế.
⟹ Nền kinh tế Đức thoát khỏi giai đoạn khởi động và phát triển nhanh chóng.
* Đối ngoại:
– Chính phủ tăng cường các hoạt động chuẩn bị chiến tranh.
– Tháng 10 năm 1933, Đức tuyên bố rút khỏi Hội Quốc Liên để đương nhiên hành động.
– Năm 1935, ban hành lệnh tổng động viên, tuyên bố thành lập quân đội thường trực và bắt đầu phát triển các hoạt động quân sự.
⟹ Đức trở thành một trại lính khổng lồ và ráo riết tiến hành các kế hoạch gây chiến tranh xâm lược.
3.6. Qua bảng thống kê trang 67, hãy nhận xét về tình hình kinh tế nước Đức so với một số nước Châu Âu:
Lời giải chi tiết
Qua bảng thống kể trên, ta thấy:
– Nền kinh tế Đức những năm 1933-1939 có sự phát triển nhanh chóng. Vượt qua Pháp, Ý và ngang hàng với Anh.
– Qua bảng thống kê số lượng sản phẩm công nghiệp của Anh, Pháp, Ý, Đức năm 1937, chúng tôi có nhận xét như sau:
+ Sản lượng khai thác than, sắt và ô tô của Đức đứng thứ hai châu Âu (sau Anh). Tuy nhiên độ lệch không cao.
+ Sản xuất các loại điện, thép lớn của Đức hàng đầu Châu Âu.
