Yên Minh là một huyện vùng cao núi đá, biên giới phía Bắc của tỉnh Hà Giang. Địa hình huyện Yên Minh phức tạp và bị chia cắt mạnh, độ dốc lớn, độ cao trung bình 1.200 mét so với mặt nước biển, địa hình chia làm 4 loại. Mời bạn đọc tìm hiểu về huyện Yên Minh rõ hơn qua bài viết: Bản đồ và các xã phường thuộc huyện Yên Minh (Hà Giang).
Mục lục bài viết
1. Bản đồ hành chính huyện Yên Minh (Hà Giang):
2. Huyện Yên Minh (Hà Giang) có bao nhiêu xã phường?
Huyện Yên Minh có 18 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Yên Minh (huyện lỵ) và 17 xã.
| STT | Danh sách các xã phường thuộc huyện Yên Minh |
| 1 | Thị trấn Yên Minh |
| 2 | Xã Bạch Đích |
| 3 | Xã Đông Minh |
| 4 | Xã Du Già |
| 5 | Xã Du Tiến |
| 6 | Xã Đường Thượng |
| 7 | Xã Hữu Vinh |
| 8 | Xã Lao Và Chải |
| 9 | Xã Lũng Hồ |
| 10 | Xã Mậu Duệ |
| 11 | Xã Mậu Long |
| 12 | Xã Na Khê |
| 13 | Xã Ngam La |
| 14 | Xã Ngọc Long |
| 15 | Xã Phú Lũng |
| 16 | Xã Sủng Thài |
| 17 | Xã Sủng Cháng |
| 18 | Xã Thắng Mố |
3. Đặc điểm tự nhiên huyện Yên Minh (Hà Giang):
3.1. Vị trí địa lý:
Yên Minh là một huyện vùng cao núi đá, biên giới phía Bắc của tỉnh Hà Giang và là một trong 62 huyện nghèo của cả nước được hưởng chương trình Nghị quyết 30a của Chính phủ.
+ Phía Bắc giáp huyện Đồng Văn và Trung Quốc;
+ Phía Nam giáp tỉnh Cao Bằng và huyện Bắc Mê;
+ Phía Tây giáp huyện Quản Bạ và Vị Xuyên;
+ Phía Đông giáp huyện Đồng Văn và Mèo Vạc.
Địa giới hành chính của huyện có 17 xã và 01 thị trấn với 282 thôn bản, diện tích tự nhiên trên 78 nghìn km2. Huyện có 25,841 km đường biên giới với 41 cột mốc. Trung tâm huyện cách thành phố Hà Giang 100 km, nằm ở vị trí trung tâm trên trục trung chuyển giữa vùng Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn với thành phố Hà Giang và Trung Quốc. Vị trí đó vừa là lợi thế vừa là thách thức mọi mặt đối với huyện Yên Minh trong các giai đoạn lịch sử.
3.2. Đặc điểm địa hình, khí hậu:
Địa hình huyện Yên Minh phức tạp và bị chia cắt mạnh, độ dốc lớn, độ cao trung bình 1.200 mét so với mặt nước biển, địa hình chia làm 4 loại: Địa hình núi cao, địa hình núi thấp, địa hình thung lũng, địa hình castơ.
Nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, Yên Minh có khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm và mưa nhiều. Nền nhiệt trung bình trên địa bàn huyện 15,70C, tổng lượng mưa trung bình năm đạt khoảng hơn 1.745 mm. Mùa hè có gió mùa Đông Nam, kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, mùa đông có gió mùa Đông Bắc từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, thời tiết khô hanh và ít mưa.
3.3. Dân số:
- Tổng dân số: 83.978 người (trong đó: Nữ là 43.042 người).
- Số hộ: 15.704 hộ.
- Thành phần dân tộc:
+ Mông: 45.856 người, chiếm 54,6 %
+ Tày: 11.128 người, chiếm 13,25 %
+ Dao: 12.276 người, chiếm 14,6 %
+ Kinh: 3.450 người, chiếm 4,2 %
+ Nùng: 4.209 người, chiếm 5,01 %
+ Giấy: 5.683 người, chiếm 6,7 %
+ Dân tộc khác: 1.376 người, chiếm 1,64 %
4. Quá trình hình thành và phát triển huyện Yên Minh (Hà Giang):
Trước kia, Đồng Văn là tổng Đông Quan thuộc châu Bình Nguyên, phủ Tương Yên, tỉnh Tuyên Quang sau đó thuộc về châu Bảo Lạc do một thổ người Tày họ Nông ở Bảo Lạc cai quản như một lãnh địa. Khi thực dân pháp xâm lược, chúng tách Đồng Văn khỏi Bảo Lạc. Dưới thời Pháp thuộc, toàn phủ Tương Yên trong đó có tổng Đông Quan được đặt trong đạo quan binh thứ 2 Hà Giang. Trong danh mục các làng xã Bắc Kỳ của Ngô Vi Liễn xuất bản năm 1928 thì tỉnh Hà Giang có hai châu (Bắc Quang, Vị Xuyên) và hai đại lý (Đồng Văn, Hoàng Su Phì).
Sau cách mạng tháng 8/1945, về mặt địa giới hành chính, trên danh nghĩa Đồng Văn vẫn như trước. Ngày 15/12/1962, Hội đồng chính phủ có Quyết định số 211/QĐ-CP tách Đồng Văn ra làm 3 huyện: Đồng Văn, Yên Minh, Mèo Vạc.
Kể từ đây, Yên Minh trở thành đơn vị hành chính cấp huyện thuộc tỉnh Hà Giang. Khi mới chia tách huyện Yên Minh có 13 xã, dân cư gồm 3.294 hộ với 16.775 người, đến năm 1982 do yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và nhiệm vụ bảo vệ biên giới Tổ quốc, huyện Yên Minh tiếp nhận 4 xã: Phú Lũng, Thắng Mố, Sủng Cháng và xã Sủng Thài từ huyện Đồng Văn và bàn giao 3 xã phía Nam là Nậm Ban, Tát Ngà và Niêm Sơn cho huyện Mèo Vạc.
Ngày 29 tháng 01 năm 1997, Chính phủ có Nghị định số 08/CP về điều chỉnh địa giới hành chính và thành lập xã mới. Thực hiện Nghị định số 08 của Chính phủ, huyện Yên Minh thành lập thêm 2 xã mới là Du Tiến và Mậu Long.
Ngày 20 tháng 8 năm 1999, Chính phủ có Nghị định số 74/1999/NĐ-CP về việc điều chỉnh địa giới hành chính để thành lập thị trấn Yên Minh, xã Đông Minh và xã Hữu Vinh trên cơ sở chia tách xã Yên Minh. Hiện nay huyện Yên Minh có 18 đơn vị hành chính trực thuộc, trong đó có 17 xã và 1 thị trấn với tổng số 282 thôn xóm, bản, tổ dân phố.
5. Một số cơ sở văn hóa, di tích lịch sử tại địa phương:
Nằm ở trung tâm của công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn, Yên Minh được biết với những giá trị văn hóa lâu đời. Mảnh đất và con người nơi đây đã tạo nên những ấn tượng đối với du khách trong và ngoài nước khi tới với cao nguyên đá.
Nét đẹp ruộng bậc thang Sa Lỳ – Ngâm La: Đi ngược Thành phố Hà Giang về phía Bắc 100 km, sẽ tới với huyện vùng cao miền núi Yên Minh, nằm ở nơi có vị trí địa lý thuận lợi với diện tích tự nhiên 783,65 km2, hàng năm Yên Minh đã thu hút hàng nghìn du khách tới nghỉ ngơi và thăm quan du lịch. Đây là nơi cư trú, sinh sống của 15 dân tộc anh em, sự đoàn kết, gắn bó giữa các dân tộc anh em cũng là khởi nguồn cho sự mến khách của người dân nơi đây.
Từ xa xưa, Yên Minh đã được biết đến với truyền thống anh hùng, cái nôi cách mạng Đường Thượng đã làm nên những trang sử vẻ vang cho mảnh đất vùng cao nơi địa đầu tổ quốc. Sự kiên cường, anh dũng, cần cù, chịu khó đã được truyền từ đời này sang đời khác để các thế hệ nối tiếp nhau xây dựng mảnh đất Yên Minh ngày càng giàu đẹp.
Được biết đến là một huyện nghèo của tỉnh Hà Giang, nằm trong quy hoạch Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn, với nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp như rừng Thông xã Lao Và Chải, ruộng bậc thang Sa Lỳ (xã Ngam La), rừng nguyên sinh xã Du Già với những hệ động, thực vật phong phú đa dạng, trong đó có nhiều loài quý hiếm.
Hệ thống hang động lý tưởng cho du khách thăm quan như: Hang Nà Luông xã Mậu Long, hang Nà Lèng thôn Bục Bản,… Đó là điều kiện thuận lợi để Yên Minh phát triển loại hình du lịch sinh thái và du lịch khám phá. Yên Minh cũng là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hoá như Khu di tích Cách mạng Đường Thượng, Cổng thành Lao Và Chải, với các lễ hội truyền thống đặc sắc của các dân tộc như Lễ hội Gầu tào dân tộc Mông, Lễ hội Lồng Tông dân tộc Tày – Nùng, Lễ Gọi Trăng của dân tộc Tày, Lễ Cấp sắc dân tộc Dao, Lễ thượng thọ, Lễ cưới và nhiều nét đẹp trong sinh hoạt văn hoá của đồng bào dân tộc Mông, Giáy, Nùng, Tày như các điệu hát phươn, cọi, các làn điệu dân ca đang được các dân tộc huyện Yên Minh gìn giữ, bảo tồn và khôi phục.
5.1. Một số tài nguyên tự nhiên quan trọng:
Hang động như Hang Nà Luông (Mậu Long), Hang “Nàng Leèng” (Bục Bản – thị trấn Yên Minh), Hang Du Già. Rừng nguyên sinh xã Du Già, núi Ba Tiên. Huyện Yên Minh nằm trong quần thể Công viên địa chất cao nguyên đá Đồng Văn với nhiều di tích địa chất, địa mạo có giá trị.
5.2. Các tài nguyên du lịch nhân văn:
Toàn huyện có 16 dân tộc anh em cùng sinh sống, mỗi dân tộc đều có những nét văn hoá đặc trưng riêng bao gồm cả văn hoá vật thể và văn hoá phi vật thể góp phần tạo nên một kho tàng văn hoá phong phú và hấp dẫn, cụ thể:
- Các di tích lịch sử, danh thắng:
+ Khu căn cứ Cách Mạng xã Đường Thượng;
+ Cổng thành Lao Và Chải;
+ Ruộng bậc thang Sa Lỳ (Ngam La).
- Các loại hình nghệ thuật dân gian và lễ hội
+ Các loại hình nghệ thuật dân ca đặc trưng của các dân tộc: Hát Cọi của dân tộc Tày, hát Phươn của dân tộc Nùng, Giấy, hát giao duyên của dân tộc Mông, Dao.
+ Bên cạnh các nét đẹp văn hoá, trên địa bàn huyện còn có các lễ hội lớn như: Lễ hội Gầu tào của dân tộc Mông (tháng 01 âm lịch), Lễ hội Lồng Tông của dân tộc Tày – Nùng (tháng 01 âm lịch), Lễ Gọi Trăng của dân tộc Tày (Rằm tháng 8 âm lịch), Lễ Cấp sắc của dân tộc Dao (tháng 10 – 12 âm lịch), Lễ thượng thọ, Lễ cưới.
THAM KHẢO THÊM:
