Có thể thấy hiện nay, giấy nợ viết tay được sử dụng rất phổ biến, đặc biệt là vay nợ giữa các cá nhân có sự quen biết từ trước để đáp ứng mục đích được việc nhanh, gọn, lẹ giữa các bên. Và trên thực tế, việc xảy ra tranh chấp giữa các bên cho vay nợ tiền thông qua giấy tờ viết tay cũng đã và đang diễn ra rất nhiều.
Mục lục bài viết
1. Vay tiền bằng giấy viết tay là một giao dịch dân sự:
Giao dịch dân sự theo quy định tại Điều 116
Giao dịch dân sự được thể hiện qua các hình thức như sau:
– Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.
Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản.
– Giao dịch dân sự thể hiện bằng văn bản có công chứng, chứng thực, đăng ký thì phải tuân theo quy định đó.
Căn cứ theo quy định trên, việc vay tiền bằng giấy tờ viết tay được xem là một giao dịch dân sự bởi ở đó, phát sinh quyền và nghĩa vụ của hai bên chủ nợ – người đi vay; được thể hiện thông qua bằng văn bản là giấy tờ viết bằng tay giữa hai bên.
2. Hiệu lực của giấy vay tiền bằng tay:
Vay tiền thông qua giấy viết tay như trên phân tích được coi là một giao dịch dân sự. Do vậy cần phải đảm bảo các quy định về một giao dịch có hiệu lực quy định tại Điều 117
– Về chủ thể giao dịch: Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập
– Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện
– Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự: không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội
– Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.
Bên cạnh đó, Bộ luật dân sự cũng quy định rõ về hợp đồng vay tài sản tại Điều 463 như sau:
“Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”
Như vậy, giấy vay tiền viết tay được xem như là một loại hợp đồng vay tài sản. Bởi nội dung giấy vay tiền thể hiện sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay đưa tiền cho bên vay; khi đến hạn trả theo thỏa thuận hay bên cho vay đòi lại tiền thì bên vay sẽ phải hoàn trả đủ số tiền như đã vay (tiền gốc và tiễn lãi nếu có).
Khi đủ điều kiện có hiệu lực của hợp đồng thì giấy tờ viết tay này sẽ có giá trị pháp lý, từ đó phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên cho vay và bên vay. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng vay tài sản được quy định cụ thể trong từng điều khoản hợp đồng do hai bên tự thỏa thuận với nhau, miễn là không trái với những quy định mà pháp luật nghiêm cấm.
Giấy vay tiền viết tay theo quy định của pháp luật Việt Nam không bắt buộc phải công chứng, chứng thực vẫn có giá trị pháp lý, giao dịch vay tiền bằng giấy tờ viết tay vẫn được pháp luật bảo vệ. Do vậy, các bên trong hợp đồng có thể tự thỏa thuận lựa chọn có công chứng, chứng thực hay không.
Trường hợp các bên có lựa chọn công chứng hợp đồng vay tài sản thì hợp đồng vay sẽ có hiệu lựa sau khi hai bên thỏa thuận và tổ chức hành nghề công chứng thực hiện việc công chứng hợp đồng đó.
Trường hợp các bên lựa chọn không công chứng hợp đồng vay tài sản thì hợp đồng sẽ có hiệu lực sau khi các bên đạt được thỏa thuận và ký kết đầy đủ vào hợp đồng vay.
3. Giấy vay nợ viết tay có giá trị trong bao lâu?
Giấy tờ vay nợ viết tay hoàn toàn có giá trị, đó là bằng chứng hợp pháp để bảo vệ quyền lợi của bên cho vay nếu trong trường hợp phát sinh như bên vay tiền không trả nợ hay chậm trả nợ. Việc xác định giấy tờ vay nợ có giá trị trong bao lâu sẽ phụ thuộc vào việc giấy tờ vay nợ hai bên có thỏa thuận xác định rõ thời điểm hạn trả nợ là bao lâu hay không?
Thứ nhất, giấy tờ trả nợ có giá trị trong bao lâu với trường hợp hai bên có thỏa thuận xác định rõ thời điểm trả nợ trong giấy tờ. Về nguyên tắc, khi đến hạn trả nợ các bên đã xác định thì bên đi vay phải có trách nhiệm, nghĩa vụ thanh toán đầy đủ số nợ bao gồm cả tiền gốc và tiền lãi (nếu có). Nếu quá hạn thời hạn trả nợ sẽ phải chịu chế tài xử lý chịu lãi suất chậm trả theo quy định Nhà nước. Và sau đó, bên cho vay có quyền khởi kiện theo đúng quy định ra
Thứ hai, giấy vay nợ có giá trị trong trường hợp không có sự thỏa thuận ban đầu về thời điểm trả nợ trong giấy tờ vay nợ. Căn cứ theo quy định tại Điều 469 Bộ luật dân sự năm 2015 thì khi thực hiện hợp đồng vay không kỳ hạn, bên cho vay có quyền đòi lại tài sản bất cứ lúc nào nhưng phải báo trước cho bên vay một khoảng thời gian hợp lý để họ có thể xoay tiền đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo như đã cam kết. Và thời hiệu khởi kiện cũng tương tự như trường hợp trên, là 3 năm tính từ khi bên cho vay biết hoặc phải biết được bên nợ vi phạm nghĩa vụ trả nợ theo thời gian hợp lý mà bên cho vay đã
Việc xác định giấy vay nợ viết tay có giá trị bao lâu điều này còn phụ thuộc rất nhiều vào các điều kiện, cơ sở khác. Mọi người cần nắm được rõ thời hiệu khởi kiện của vụ án dân sự là 03 năm kể từ khi biết hoặc phải biết được quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm. Nhưng không phải hết thời hạn này là sẽ mất đi hết quyền lợi của các bên. Bộ luật dân sự năm 2015 cũng có quy định về việc áp dụng bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, cụ thể:
“Điều 157. Bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự:
1. Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự bắt đầu lại trong trường hợp sau đây:
a) Bên có nghĩa vụ đã thừa nhận một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện;
b) Bên có nghĩa vụ thừa nhận hoặc thực hiện xong một phần nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện;
c) Các bên đã tự hòa giải với nhau.
2. Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự bắt đầu lại kể từ ngày tiếp theo sau ngày xảy ra sự kiện quy định tại khoản 1 Điều này.”
4. Những lưu ý khi vay tiền bằng giấy tờ viết tay:
Như đã nói, giấy tờ vay tiền chỉ viết tay không có công chứng, chứng thực vẫn hợp pháp và được pháp luật bảo vệ. Tuy nhiên, nó sẽ không có giá trị đảm bảo như bản công chứng, chứng thực và rất dễ nảy sinh vấn đề tranh chấp giữa các bên. Do vậy, cần có những lưu ý sau khi vay tiền bằng giấy tờ viết tay để tránh những rủi ro xảy ra:
– Xác định được số tiền vay rõ ràng. Khi làm giấy vay tiền phải ghi rõ bằng cả số và cả chữ; ghi rõ mục đích vay cụ thể để thể hiện mục đích vay không nhằm sử dụng để thực hiện những hành vi pháp luật cấm.
– Ghi rõ và đầy đủ thông tin cá nhân của bên cho vay và bên vay tiền, cụ thể thông tin họ và tên; ngày tháng năm sinh; số Chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân; địa chỉ thường trú; Số điện thoại…
– Thỏa thuận và ghi rõ cụ thể lãi suất vay trong giấy tờ vay, tránh trường hợp bị lừa vào việc cho vay lãi nặng. Cụ thể, mức lãi suất do hai bên thỏa thuận nhưng tối đa theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 là 20%/năm, tức tối đa một tháng cho vay lãi suất là 1,67%
– Quy định rõ về thời hạn trả nợ. Hai bên phải thống nhất cụ thể ngày tháng năm trả nợ, tránh việc quá hạn trả nợ hoặc không quy đinh thời hạn thì bên đi vay dựa vào đó để không trả hoặc bên cho vay đòi nợ một cách gấp gáp.
– Nên có người thứ ba làm chứng cho việc vay nợ giữa hai bên, tạo sự chặt chẽ tránh trường hợp bị lật lọng hay bị lừa khi đọc nội dung không kỹ càng.
– Tất cả các bên người vay, người cho vay hay người làm chứng phải ký rõ ràng và ghi rõ đầy đủ họ và tên trong giấy tờ vay nợ.
– Cuối cùng, khi bên vay đã trả nợ thì phải có văn bản cam kết hay biên nhận tiền để chứng nhận cho việc bên vay đã trả nợ và bên cho vay đã nhận tiền hay chưa, tránh trường hợp trả tiền rồi mà chỉ nói miệng, bên chủ nợ lật lọng nói rằng chưa trả sẽ xảy ra mâu thuẫn và không đảm bảo được quyền lợi của chính mình.
