Trường hợp tổ chức tín dụng bị áp dụng kiểm soát đặc biệt

1. Kiểm soát đặc biệt là gì?

Theo khoản 19 Điều 4 Luật Các tổ chức tín dụng 2024, kiểm soát đặc biệt được định nghĩa là việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quyết định đặt một tổ chức tín dụng dưới sự kiểm soát trực tiếp của Ngân hàng Nhà nước. Điều này có nghĩa là Ngân hàng Nhà nước sẽ có quyền giám sát, điều hành và can thiệp trực tiếp vào các hoạt động của tổ chức tín dụng đó để đảm bảo sự ổn định và an toàn của hệ thống tài chính.

Kiểm soát đặc biệt là một biện pháp quản lý nghiêm ngặt được áp dụng trong các tình huống đặc biệt khi tổ chức tín dụng gặp phải những khó khăn nghiêm trọng về tài chính hoặc hoạt động, có nguy cơ ảnh hưởng đến sự ổn định của toàn hệ thống ngân hàng. Khi quyết định áp dụng kiểm soát đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước sẽ có quyền thực hiện các biện pháp can thiệp mạnh mẽ nhằm khắc phục tình trạng yếu kém, bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền và duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính.

Trong quá trình kiểm soát đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước có thể áp dụng nhiều biện pháp như tái cơ cấu tổ chức, thay đổi cơ cấu quản lý, giám sát chặt chẽ các hoạt động tài chính và tín dụng, thậm chí có thể đình chỉ hoặc thay thế các thành viên trong ban lãnh đạo của tổ chức tín dụng. Mục tiêu của kiểm soát đặc biệt là đảm bảo rằng tổ chức tín dụng có thể khôi phục lại hoạt động bình thường và ổn định, đồng thời giảm thiểu rủi ro cho toàn hệ thống ngân hàng.

Như vậy, việc đặt tổ chức tín dụng dưới sự kiểm soát đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là một biện pháp cần thiết và quan trọng để duy trì sự an toàn, ổn định của hệ thống tài chính, bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền và góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

2. Tổ chức tín dụng bị áp dụng kiểm soát đặc biệt trong những trường hợp nào?

Căn cứ Điều 162 Luật Các tổ chức tín dụng 2024 quy định về các trường hợp tổ chức tín dụng bị áp dụng kiểm soát đặc biệt như sau: Ngân hàng Nhà nước xem xét, quyết định đặt tổ chức tín dụng vào kiểm soát đặc biệt khi tổ chức tín dụng thuộc một trong các trường hợp sau đây:

• Tổ chức tín dụng được can thiệp sớm nhưng không có phương án khắc phục gửi Ngân hàng Nhà nước: Điều này có nghĩa là khi tổ chức tín dụng gặp vấn đề và được yêu cầu đưa ra phương án khắc phục, nếu tổ chức tín dụng đó không có khả năng hoặc không gửi được phương án khắc phục đến Ngân hàng Nhà nước, thì tổ chức đó sẽ bị áp dụng kiểm soát đặc biệt. Đây là một biện pháp nhằm đảm bảo rằng tổ chức tín dụng phải có kế hoạch cụ thể để giải quyết các vấn đề tài chính và hoạt động của mình.

• Tổ chức tín dụng không điều chỉnh phương án khắc phục theo yêu cầu bằng văn bản của Ngân hàng Nhà nước: Trong trường hợp tổ chức tín dụng đã có phương án khắc phục nhưng phương án đó không đáp ứng được yêu cầu hoặc cần phải điều chỉnh, nếu tổ chức tín dụng không thực hiện điều chỉnh theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước thì cũng sẽ bị áp dụng kiểm soát đặc biệt.

• Trong thời hạn thực hiện phương án khắc phục, tổ chức tín dụng không có khả năng thực hiện phương án khắc phục: Nếu tổ chức tín dụng đã bắt đầu thực hiện phương án khắc phục nhưng trong quá trình thực hiện không có khả năng hoàn thành thì sẽ bị áp dụng kiểm soát đặc biệt. Quy định này nhằm đảm bảo rằng các biện pháp khắc phục được thực hiện một cách hiệu quả và kịp thời.

• Hết thời hạn thực hiện phương án khắc phục mà tổ chức tín dụng không khắc phục được tình trạng dẫn đến can thiệp sớm: Nếu sau một khoảng thời gian nhất định, tổ chức tín dụng vẫn không thể giải quyết được các vấn đề ban đầu mà dẫn đến việc can thiệp sớm, tổ chức tín dụng sẽ bị đặt dưới sự kiểm soát đặc biệt. Đây là một bước nhằm tăng cường giám sát và hỗ trợ để đảm bảo sự ổn định của tổ chức tín dụng.

• Tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt và có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống tổ chức tín dụng: Khi tổ chức tín dụng đối mặt với tình trạng bị rút tiền hàng loạt thì có thể gây ra sự mất ổn định và ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống tín dụng. Trong trường hợp này, việc áp dụng kiểm soát đặc biệt là cần thiết để bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền và duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính.

• Tỷ lệ an toàn vốn của tổ chức tín dụng thấp hơn 04% trong thời gian 06 tháng liên tục: Tỷ lệ an toàn vốn là một chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe tài chính của tổ chức tín dụng. Nếu tỷ lệ này thấp hơn 04% trong suốt 06 tháng liên tục, tổ chức tín dụng sẽ bị áp dụng kiểm soát đặc biệt để đảm bảo rằng các biện pháp cần thiết được thực hiện nhằm cải thiện tình hình tài chính.

• Tổ chức tín dụng bị giải thể không có khả năng thanh toán đầy đủ các khoản nợ trong quá trình thanh lý tài sản: Trong trường hợp tổ chức tín dụng bị giải thể và không thể thanh toán đầy đủ các khoản nợ trong quá trình thanh lý tài sản, việc áp dụng kiểm soát đặc biệt sẽ giúp giám sát và quản lý quá trình thanh lý một cách hiệu quả và công bằng.

Như vậy, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 đã đưa ra những biện pháp can thiệp sớm và yêu cầu các tổ chức tín dụng phải có phương án khắc phục khi gặp khó khăn. Nếu tổ chức tín dụng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện các phương án này, thì sẽ bị áp dụng kiểm soát đặc biệt nhằm giúp tổ chức tín dụng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả nhất. Luật cũng điều chỉnh các quy định liên quan đến khả năng thanh toán và loại bỏ việc áp dụng kiểm soát đặc biệt đối với các tổ chức tín dụng bị xếp loại yếu kém.

3. Can thiệp sớm là gì?

Theo quy định tại khoản 3 Điều 4 Luật Các tổ chức tín dụng 2024, can thiệp sớm là việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam áp dụng các yêu cầu và biện pháp hạn chế đối với các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Các biện pháp này nhằm mục đích yêu cầu các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện các phương án khắc phục dưới sự giám sát của Ngân hàng Nhà nước để giải quyết các tình trạng khó khăn mà họ đang gặp phải, theo quy định tại khoản 1 Điều 156 của Luật Các tổ chức tín dụng.

Như vậy, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 đã quy định rõ ràng rằng Ngân hàng Nhà nước có trách nhiệm áp dụng các yêu cầu và biện pháp hạn chế đối với tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài khi họ gặp khó khăn. Ngân hàng Nhà nước cũng có quyền yêu cầu các tổ chức này phải thực hiện các phương án khắc phục dưới sự giám sát của mình. Mục tiêu của việc can thiệp sớm là nhằm khắc phục tình trạng khó khăn của tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài một cách hiệu quả và kịp thời.

Can thiệp sớm của Ngân hàng Nhà nước không chỉ giúp bảo vệ hệ thống tài chính mà còn giúp các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài duy trì hoạt động ổn định, tránh rơi vào tình trạng nghiêm trọng hơn. Điều này cũng đảm bảo rằng quyền lợi của khách hàng và các bên liên quan được bảo vệ tốt nhất. Ngân hàng Nhà nước, thông qua việc giám sát và hướng dẫn các tổ chức tín dụng thực hiện các biện pháp khắc phục, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và an toàn của hệ thống tài chính quốc gia.

THAM KHẢO THÊM:

• Áp dụng việc kiểm soát đặc biệt đối với các tổ chức tín dụng
• Tổ chức tín dụng là gì? Quy định về các tổ chức tín dụng?
• Hạn chế tín dụng là gì? Các hạn chế tín dụng về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng