Quyết định thu hồi đất vì lợi ích quốc gia hay vì những lý do khác thì người dân cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế, đời sống thường nhật. Vậy, trường hợp nào được hỗ trợ việc làm khi thu hồi đất?
Mục lục bài viết
1. Quy định về hỗ trợ việc làm khi bị thu hồi đất:
1.1. Các trường hợp thu hồi đất nông nghiệp được Nhà nước hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm:
Đất bị thu hồi đem lại nhiều hệ quả không đáng có cho người dân. Vì mục đích khắc phục tối đa thiệt hại của người dân trong quá trình thực hiện thu hồi đất. Nhà nước ta đã có nhiều chính sách hỗ trợ phần nào những thiệt hại cũng như giúp đỡ người dân ổn định đời sống tại Khoản 1 Điều 84 Luật Đất đai 2013 đã ghi nhận: Khi hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, mà Nhà nước ra quyết định thu hồi đất nông nghiệp nhưng không có đất nông nghiệp cùng mục đích sử dụng như diện tích đất ban đầu để bồi thường thì ngoài việc được bồi thường bằng tiền còn được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm.
Người dân có thể tìm hiểu kỹ trong Điều 4 Thông tư 09/2021/TT-BTNMT về chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm. Theo đó, các trường hợp thu hồi đất nông nghiệp được Nhà nước hỗ trợ đời sống thuộc một trong những trường hợp dưới đây:
– Trường hợp 1: Nhà nước giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp trong thời gian những Nghị định sau có hiệu lực thì người sử dụng đất sẽ được áp dụng chính sách bồi thường, bao gồm: Nghị định số 64/CP ngày 27 tháng 9 năm 1993, Nghị định số 85/1999/NĐ-CP, Nghị định số 02/CP ngày 15 tháng 01 năm 1994, Nghị định số 163/1999/NĐ-CP,
– Trường hợp 2: Đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân đảm bảo đầy đủ điều kiện được giao đất nông nghiệp theo quy định của pháp luật về đất đai đang sử dụng do nhận chuyển nhượng, nhận thừa kế, được tặng cho theo quy định của pháp luật, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi xác nhận là đang trực tiếp sản xuất trên đất nông nghiệp đó;
– Trường hợp 3: Đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân thuộc đối tượng đảm bảo điều kiện được giao đất nông nghiệp theo quy định của pháp luật về đất đai. Trên thực tế đất đang sử dụng nhưng không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, cũng không vi phạm pháp luật về đất đai, đủ điều kiện được bồi thường về đất, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi xác nhận là đang trực tiếp sản xuất trên đất nông nghiệp đó;
– Trường hợp 4: Đất nông nghiệp do hộ gia đình, cá nhân nhận giao khoán đất của nông, lâm trường quốc doanh để sử dụng vào mục đích nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản (không bao gồm đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ), khi Nhà nước thu hồi mà thuộc đối tượng đang trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và có nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp trên đất đó.
1.2. Mức hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp:
Hộ gia đình cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp. Mức hỗ trợ được tính theo quy định tại Khoản 1 điều 20 của nghị định 47/2014/NĐ- CP (điều này được sửa đổi bởi khoản 6, điều 4 nghị định 01/2017/NĐ- CP) :
Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất quy định tại các điểm d, đ và e khoản 1 Điều 19 của Nghị định này (trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân là cán bộ, công nhân viên của nông, lâm trường quốc doanh, của công ty nông, lâm nghiệp được chuyển đổi từ các nông, lâm trường quốc doanh đã nghỉ hưu, nghỉ mất sức lao động, thôi việc được hưởng trợ cấp) khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp thì được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm với mức tiền hỗ trợ không quá 05 lần giá đất nông nghiệp cùng loại trong bảng giá đất của địa phương đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp thu hồi; diện tích được hỗ trợ nằm trong hạn mức giao đất nông nghiệp tại địa phương theo quy định tại Điều 129 của Luật đất đai (nếu đất nông nghiệp giao vượt quá hạn mức thì chỉ bồi thường diện tích nằm trong hạn mức).
1.3. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất:
– Khi người thu hồi đất có yêu cầu được hỗ trợ đào tạo nghề thì nhà nước vẫn tạo điều kiện cho người sử dụng đất được áp dụng chính sách này cụ thể theo Quyết định số 63/2015/QĐ-TT. Người lao động bị thu hồi đất tham gia đào tạo nghề được hỗ trợ như sau:
+ Đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 3 tháng: Được hỗ trợ theo quy định tại Quyết định số 46/2015/QĐ-TTg ngày 28 tháng 09 năm 2015. Theo đó, với từng đối tượng áp dụng khác nhau thì nhà nước quy định mức hỗ trợ học phí cũng khác ví dụ đối với người khuyết tật thì mức hỗ trợ chi phí đào tạo là 6 triệu đồng/người/khóa, còn đối với người dân tộc thiểu số hoặc những Hộ cận nghèo thì mức mức hỗ trợ sẽ ít hơn. Hơn nữa, nhà nước cũng hỗ trợ về chi phí đi lại và tiền ăn cho người thực hiện chính sách bồi thường của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng;
+ Đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng: Được hỗ trợ học phí cho một khóa học và mức học phí này có sự khác biệt đối với cơ sở giáo dục công lập theo quy định của nhà nước cụ thể Nhà nước sẽ hỗ trợ mức học phí dựa trên thực tế của cơ sở Giáo dục nghề nghiệp làm sao đảm bảo mức hỗ trợ một cách hợp lý nhất.
Khoản kinh phí hỗ trợ này được trích trong tổng kinh phí của dự án đầu tư hoặc phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư đã được nhà nước phê duyệt khoản kinh phí đào tạo chuyển đổi nghề Tìm kiếm việc làm là minh bạch rõ ràng hợp lý.
Nhà nước tạo điều kiện vay vốn theo quy định của chính sách tín dụng đối với những gia đình có con em đang là học sinh sinh viên điều này thể hiện ý nghĩa nhân văn đối với chính sách này. Nhà nước luôn tạo những điều kiện tốt nhất cho người dân đặc biệt là luôn ủng hộ việc con em được đầu tư về giáo dục, trình độ văn hóa để góp phần xây dựng đất nước phát triển vững mạnh hơn.
– Người lao động bị thu hồi đất còn được nhà nước hỗ trợ giải quyết việc làm trong nước thông qua các Việt như sau:
Các trung tâm việc dịch vụ việc làm sẽ có trách nhiệm tiếp nhận nguyện vọng của người dân và thực hiện quá trình tư vấn định hướng nghề nghiệp và giới thiệu việc làm miễn phí cho những tổ chức cá nhân bị thu hồi đất. Người dân hoàn toàn có quyền được đến các trung tâm dịch vụ việc làm yêu cầu những cán bộ tại đây thực hiện nghĩa vụ của mình đảm bảo quyền lợi của nhân dân tránh tình trạng nhà nước quy định một kiểu nhưng cơ quan cấp dưới không thực hiện hoặc thực hiện không hết trách nhiệm của mình.
Dựa trên tình hình thực tế các tổ chức hộ gia đình cá nhân mong muốn có một nguồn vốn để kinh doanh quy mô vừa hoặc nhỏ thì quỹ quốc gia về việc làm sẽ có trách nhiệm hỗ trợ cho người dân vay vốn ưu đãi đảm bảo sự ưu tiên và quyền lợi tối đa cho người dân trong trường hợp bị thu hồi đất.
– Không chỉ được hỗ trợ tìm kiếm lựa chọn những ngành nghề phù hợp với năng lực của bản thân trong phạm vi trong nước mà người dân còn được hỗ trợ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng:
+ Người lao động bị thu hồi đất nông nghiệp có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài thì nhà nước có những chính sách hỗ trợ các chi phí liên quan đến quá trình đào tạo học tập của người lao động như chi phí đi lại, tiền ăn, tiền học phí đào tạo nghề. Ngoài ra còn các khoản chi phí khác như thủ tục để làm hộ chiếu cũng được nhà nước quy định rất chi tiết và rõ ràng ( quy định tại
+ Người lao động cũng được tạo điều kiện để vay vốn ưu đãi phục vụ cho quá trình đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng khoản tiền này sẽ được trích từ trong ngân hàng Chính sách xã hội.
Với những quy định nêu trên có thể thấy nhà nước đặc biệt quan tâm đến các tổ chức cá nhân bị ảnh hưởng do chính sách thu hồi đất mà Nhà nước đưa ra . Khi cá nhân tổ chức mà đủ điều kiện hưởng chính sách Nhà nước luôn có những hỗ trợ để ổn định cuộc sống và phát triển được những ngành nghề mà người dân mong muốn được tham gia. Theo đó những trung tâm giới thiệu việc làm hoặc những ngân hàng Chính sách xã hội cũng phải tạo điều kiện và thực hiện theo chỉ định của nhà nước đảm bảo quyền lợi của nhân dân tránh tình trạng người dân bị thu hồi đất bị thiệt hại nhưng lại không được bồi thường một cách thỏa đáng mà dẫn đến tranh chấp đây là tình trạng không mong muốn xảy ra và có thể lường trước được nên phương án giải quyết phải thật hợp lý, minh bạch, công bằng.
2. Cơ quan có thẩm quyền quyết định hỗ trợ việc làm khi thu hồi đất nông nghiệp:
Tại Khoản 2, Điều 20
Tại khoản 3 Điều 20 Nghị định 47/2014/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất quy định: Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sau khi nhận được chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc lập và tổ chức thực hiện phương án đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho người trong độ tuổi lao động tại địa phương thì phải nhanh chóng thực hiện chính sách giải quyết việc làm; Trong quá trình lập phương án đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm phải lấy ý kiến của người thu hồi đất.
Mức hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp sẽ do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định căn cứ điều kiện thực tế của địa phương.
Như vậy theo quy định đã nêu ở trên, đất đã bị thu hồi dẫn đến diện tích canh tác của người dân không còn để sản xuất thì ngoài khoản tiền bồi thường về đất còn được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm với mức hỗ trợ bằng tiền không quá 5 lần bảng giá đất nông nghiệp cùng loại trong bảng giá đất, mức hỗ trợ này sẽ phụ thuộc ở từng địa phương và do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quyết định. Hơn nữa, các cơ quan cũng đề ra rất nhiều phương án đào tạo, chuyển đổi, tìm kiếm việc làm cho người dân địa phương. Không chỉ những công việc trong nước mà còn với những công việc tại nước ngoài.
3. Hộ gia đình có người là công chức, viên chức thì có được hỗ trợ việc làm khi thu hồi đất?
Căn cứ theo Điều 6 Thông tư 37/2014/TT-BTNMT quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất:
Hộ gia đình vừa có nhân khẩu là cán bộ, công chức, viên chức (hiện đang làm việc hoặc đã nghỉ hưu, nghỉ mất sức lao động, thôi việc được hưởng trợ cấp) vừa có nhân khẩu không phải là cán bộ, công chức, viên chức nhưng đang sử dụng đất nông nghiệp vào mục đích sản xuất nông nghiệp, khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình đó thì nhân khẩu không phải là cán bộ, công chức, viên chức được hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ điều kiện cụ thể tại địa phương quy định mức hỗ trợ cho phù hợp.
Như vậy, để đảm bảo quyền lợi của người dân Nhà nước vẫn chấp nhận phương án bồi thường với những nhân khẩu trong một hộ gia đình mà không phải cán bộ, công chức, viên chức. Sở dĩ trên thực tế, những nhân khẩu đó vẫn có hoạt động canh tác, nuôi trồng trên đất nông nghiệp và nguồn kinh tế chính là nhờ duy trì sản xuất nông nghiệp.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Luật Đất đai năm 2013;
– Nghị định số 47/2014/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;
– Thông tư 09/2021/TT-BTNMT sửa đổi, bổ sung một số điều của các thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đất đai;
– Thông tư 37/2014/TT-BTNMT quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;
– Quyết định số 63/2015/QĐ-TT về chính sách hỗ trợ đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất.
