Hiện nay, một số đối tượng lợi dụng việc công nghệ thông tin phát triển để thực hiện những chiêu trò, thủ đoạn để lừa đảo những người dân tham gia mạng xã hội. Vậy khi bị những đối tượng này lừa đảo thì trình tự thủ tục trình báo công an được thực hiện như thế nào?
Mục lục bài viết
1. Trình tự thủ tục trình báo công an khi bị lừa đảo qua mạng:
1.1. Những trường hợp bị lừa đảo qua mạng thường gặp:
– Giả mạo các cá nhân, tổ chức khác để lừa đảo:
+ Giả mạo ngân hàng, cơ quan nhà nước, công ty tài chính, chứng khoán… để gửi SMS lừa đảo cho nạn nhân.
+ Giả mạo các trang web/blog chính thống nhằm tạo uy tín lừa nạn nhân, thu thập thông tin cá nhân của người dân.
+ Sử dụng số điện thoại (trong nước, nước ngoài, đầu số lạ…) giả danh cơ quan chức năng, công an, nhà mạng viễn thông… tiến hành gọi điện thoại cho nạn nhân thông báo vi phạm pháp luật và yêu cầu chuyển khoản.
+ Giả mạo trang thương mại điện tử lớn tại Việt Nam, nước ngoài để lừa nạn nhân làm cộng tác viên.
+ Giả mạo trang cá nhân, tài khoản người dùng trên Facebook, Telegram, Zalo để tạo uy tín và lừa nạn nhân sử dụng dịch vụ hoặc đầu tư.
– Nhận quà từ bạn nước ngoài làm quen qua mạng
+ Các đối tượng lừa đảo từ nước ngoài sẽ kết bạn, liên lạc làm quen để tạo mối quan hệ với nạn nhân thông qua mạng xã hội. Khi đã lấy được lòng tin từ nạn nhân, đối tượng lừa đảo sẽ thông báo muốn gửi tiền, quà từ nước ngoài về Việt Nam, sau đó, yêu cầu người bị hại phải nộp tiền để nhận quà với các lý do khác nhau như cước vận chuyển, thuế, phí… vào các tài khoản ngân hàng do các đối tượng cung cấp rồi chiếm đoạt.
– Tự xưng là cơ quan chức năng gọi điện thông báo điều tra
+ Các đối tượng lừa đảo thường giả danh cán bộ Công an, Viện kiểm sát, Tòa án hoặc giả mạo Cổng thông tin điện tử của Công an để thông báo chủ thuê bao phạm tội hoặc đang có liên quan đến các vụ án đang bị điều tra. Đánh vào tâm lý nạn nhân để khai thác các thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và yêu cầu chuyển toàn bộ tiền trong tài khoản của bị hại vào các tài khoản ngân hàng do đối tượng cung cấp với lý do để phục vụ công tác điều tra hoặc để giúp lo liệu vụ việc rồi chiếm đoạt.
– Hack các ứng dụng mạng xã hội để nhắn tin mượn tiền
+ Các tài khoản mạng xã hội như: Zalo, Facebook, Tiktok…
+ Chiêu lừa đảo này đã quá quen thuộc các đối tượng lừa đảo sẽ chiếm đoạt quyền quản trị tài khoản của người nào đó rồi nhắn tin lừa người thân, bạn bè của chủ tài khoản và nhờ chuyển tiền hoặc lấy cắp thông tin, chiếm đoạt tài sản, bôi nhọ danh dự, tống tiền…
+ Các ứng dụng, quảng cáo tín dụng đen xuất hiện trên các trang web, gửi tràn lan qua các kênh thư điện tử rác, tin nhắn SMS, mạng xã hội Facebook, Telegram, Zalo, …. nạn nhân sẽ biến thành những con nợ trong khi chính nạn nhân cũng không biết.
– Thông báo trúng thưởng tiền, tài sản có giá trị
+ Các đối tượng lừa đảo sẽ gửi tin nhắn thông báo trúng thưởng xe máy, điện thoại, đồng hồ hoặc tiền mặt… có giá trị lớn và yêu cầu người bị hại nạp tiền qua thẻ điện thoại hoặc chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng để làm thủ tục nhận thưởng.
– Chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng
+ Các đối tượng lừa đảo cố ý “chuyển nhầm” một khoản tiền đến tài khoản ngân hàng. Tiếp đó, yêu cầu người dùng trả lại số tiền kia như một khoản vay cùng với khoản lãi cắt cổ.
– Lừa đảo cài cắm mã độc: thông qua đường dẫn độc hại, phần mềm độc hại đối tượng lừa đảo tạo những công cụ, đường dẫn, phần mềm độc hại để chiếm đoạt tài sản, thông tin tài khoản mạng xã hội, ngân hàng thông qua tiếp cận nạn nhân từ chạy quảng cáo đường link độc hại, phát tán mã độc, phần mềm độc hại qua Facebook, Telegram, Google Search, Google Play Store, Apple’s App Store và email.
1.2. Trình tự thủ tục trình báo công an khi bị lừa đảo qua mạng:
Trước hết để có cơ sở trình báo cơ quan công an thì cần phải thu thập chứng cứ:
Nếu muốn trình báo lên cơ quan Công an về vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản, người bị hại phải đảm bảo có những chứng cứ như sau:
– Công cụ, phương tiện phạm tội có thể giúp giải quyết vụ án lừa đảo, có dấu vết của người phạm tội càng tốt;
– Lời trình bày, lời khai của nhân chứng, của người tố giác, người có liên quan đến vụ án, người phạm tội,…
– Đoạn tin nhắn, quá trình giao dịch qua mạng, qua email, qua tài khoản ngân hàng;
– Văn bản do tổ chức, cơ quan giám định kết luận về những vật được yêu cầu giám định như vật chứng, giá của tài sản bị mất…
Đồng thời với những chứng cứ thu thập là đơn trình báo và các giấy tờ nhân thân như căn cước,…Đơn trình báo được hiểu là văn bản được công dân sử dụng để trình báo về sự việc, hành vi vi phạm pháp luật hoặc xâm phạm tới quyền, lợi ích hợp pháp đã được xảy ra tới cơ quan công an, cơ quan có thẩm quyền để được xem xét xử lý giải quyết.
Tiếp đến xác định cơ quan có trách nhiệm tiếp nhận trình báo, tố giác, tin báo về tội phạm
Trước khi trình báo, tố giác, báo tin về tội phạm với cơ quan Công an, đề nghị xác định sơ bộ về tính chất, mức độ vụ việc, trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết của cơ quan Công an các cấp có thẩm quyền để từ đó cơ quan, tổ chức, cá nhân tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố đến đúng cơ quan có thẩm quyền.
Phương thức trình báo, tố giác tội phạm có thể thực hiện dưới 2 phương thức:
+ Tới trực tiếp trụ sở Công an trực tiếp
+ Liên hệ qua số điện thoại, email của cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận thông tin tố giác tội phạm lừa đảo, 2 cơ quan mà người bị hại có thể khởi tố vụ án hình sự là: Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra.
2. Cần làm gì để tránh bị lừa đảo qua mạng:
Các cách đề phòng cần làm để ngăn ngừa lừa đảo qua mạng đó là:
– Luôn cẩn trọng với email, điện thoại, tin nhắn từ số lạ
– Không chia sẻ thông tin cá nhân, bao gồm thông tin căn cước công dân, tài khoản ngân hàng, ngày tháng năm sinh, địa chỉ…
– Thường xuyên thay đổi mật mã các thiết bị cá nhân, các ứng dụng có chứa tài sản, không cho người khác dùng chung…
– Tránh truy cập vào các đường link, trang web lạ,…
– Thường xuyên kiểm tra sao kê ngân hàng: nếu thấy bị rút tiền không rõ lý do thì cần báo Ngân hàng và cơ quan công an.
3. Mẫu đơn trình báo công an khi bị lừa đảo qua mạng:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
…, ngày … tháng … năm …
ĐƠN TRÌNH BÁO
(Về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng )
Kính gửi: – Cơ quan cảnh sát điều tra
– Công an Quận/ Huyện …..
– Viện Kiểm sát nhân dân Quận/ Huyện …..
Tôi tên là: ….
Ngày, tháng, năm sinh: …
Số CMND/CCCD: …. do Công an Tỉnh …. cấp ngày ….
Hộ khẩu thường trú: xã …, huyện …, tỉnh …
Chỗ ở hiện tại: xã …., huyện …., tỉnh ….
Tôi làm đơn này xin trình báo với cơ quan Công an về hành vi vi phạm pháp luật lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng của Ông Nguyễn Văn B sinh năm….., trú tại …
Nội dung vụ việc như sau:
Thứ nhất, vào ngày ….
Từ những sự việc trên, có thể khẳng định Ông Nguyễn Văn B đã có hành vi lừa đảo đối với tôi.
Tôi cho rằng hành vi của Ông Nguyễn Văn B có dấu hiệu phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” được quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Theo đó: “Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây:
– Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;
– Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các Điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
– Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
– Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ.” thì phạm tội này.
Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của chính mình, tôi kính mong Quý cơ quan có biện pháp ngăn chặn và xử lý những hành vi của Ông Nguyễn Văn B
Nay tôi viết đơn xin trình báo này mong Quý cơ quan xem xét những vấn đề sau đây:
– Xác minh và khởi tố vụ án hình sự để điều tra, đưa ra truy tố, xét xử Ông Nguyễn Văn B về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
– Buộc Ông Nguyễn Văn B phải trả lại số tiền cho tôi.
Tôi xin cam kết toàn bộ nội dung đã trình bày trên là hoàn toàn đúng sự thật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về những điều trình bày trên.
Kính mong cơ quan có thẩm quyền xem xét và giải quyết.
Xin chân thành cảm ơn!
Người trình báo
(Ký và ghi rõ họ tên)
Các văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:
– Bộ Luật Hình sự năm 2015;
– Bộ Luật Tố tụng Hình sự 2015.
