Công chức là gì? Công chức tiếng anh là gì? Trình tự, thủ tục mới về tiếp nhận công chức không qua thi tuyển? Nghĩa vụ và vai trò của công chức?
Trong tổng thể các yếu tố cần thiết cho sự phát triển kinh tế và xã hội của quốc gia nói chung và từng địa phương nói riêng thì nhân tố con người luôn được xác định là yếu tố cơ bản, quan trọng, có tính chất quyết định và giữ vai trò chi phối đối với các yếu tố khác. Đội ngũ công chức là một bộ phận của nguồn nhân lực khu vực công – yếu tố cấu thành quan trọng của nguồn nhân lực xã hội mà những đóng góp của họ luôn có vai trò đặc biệt to lớn trong toàn bộ thành tựu phát triển chung của đất nước. Để trở thành công chức phải trải qua cuộc thi công chức. Tuy nhiên, Nhà nước ta cũng công bố những thủ tục tiếp nhận các trường hợp đặc biệt trong tuyển dụng công chức không qua thi tuyển. Bài viết dưới đây Luật Dương Gia sẽ giúp người đọc tìm hiểu về trình tự, thủ tục mới về tiếp nhận công chức không qua thi tuyển mới nhất.
1. Công chức là gì?
Theo quy định của pháp luật, công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh, trong biên chế, hưởng lương từ ngân sách Nhà nước hoặc được bảo đảm từ quĩ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo qui định của pháp luật, làm việc trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị qui định trong Nghị định 06/2010/NĐ-CP.
Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp , công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật.
Như vậy, hiểu một cách đơn giản công chức là người do bầu cử, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào một ngạch công chức hoặc giao giữ một công vụ thường xuyên trong các cơ quan nhà nước ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã. Công chức là công dân Việt Nam, trong biên chế, được hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Qua đó, ta nhận thấy vai trò của công chức là rất to lớn. Để khẳng định được vai trò quản lý của mình, đội ngũ công chức phải tự xác định được nhiệm vụ, nâng cao tri thức để đảm nhận công việc phục vụ sự nghiệp cách mạng, quản lý Nhà nước và phục vụ nhân dân. Đội ngũ công chức cần phải thể hiện vai trò của mình thông qua làm việc một cách cụ thể, chu đáo, trung thực và giải quyết nhiệm vụ chuyên môn một cách khẩn trương, nhanh chóng.
2. Công chức tiếng anh là gì?
Công chức tiếng anh là “officer”.
3. Trình tự, thủ tục mới về tiếp nhận công chức không qua thi tuyển:
Căn cứ pháp lý:
– Luật cán bộ, công chức 2008.
– Luật Cán bộ, công chức và
– Nghị định 138/2020/NĐ-CP ngày 27/11/2020 quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức.
Nguyên tắc tuyển dụng công chức phải đảm bảo những nội dung như sau:
– Bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật.
– Bảo đảm tính cạnh tranh giữa các đối tượng tham gia tuyển dụng.
– Tuyển chọn đúng người đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và vị trí việc làm.
– Ưu tiên tuyển chọn người có tài năng, người có công với nước, người dân tộc thiểu số.
Đối tượng tiếp nhận vào làm công chức, bao gồm:
– Thứ nhất, viên chức công tác tại đơn vị sự nghiệp công lập.(1)
– Thứ hai, cán bộ, công chức cấp xã.(2)
– Thứ ba, người hưởng lương trong lực lượng vũ trang nhân dân, người làm việc trong tổ chức cơ yếu nhưng không phải là công chức.(3)
– Thứ tư, chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch công ty, Thành viên Hội đồng thành viên, Thành viên Hội đồng quản trị, Kiểm soát viên, Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc, Giám đốc, Phó giám đốc, Kế toán trưởng và người đang giữ chức vụ, chức danh quản lý từ cấp phòng trở lên trong doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.(4)
– Thứ năm, người đã từng là cán bộ, công chức từ cấp huyện trở lên sau đó được cấp có thẩm quyền điều động, luân chuyển giữ các vị trí công tác không phải là cán bộ, công chức tại các cơ quan, tổ chức khác.(5)
Các tiêu chuẩn, điều kiện tiếp nhận vào làm công chức:
Căn cứ Khoản 1 Điều 36 Luật cán bộ công chức 2008 quy định về: Điều kiện đăng ký dự tuyển công chức có nội dung như sau:
“1. Người có đủ các điều kiện sau đây không phân biệt dân tộc, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo được đăng ký dự tuyển công chức:
a) Có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam;
b) Đủ 18 tuổi trở lên;
c) Có đơn dự tuyển; có lý lịch rõ ràng;
d) Có văn bằng, chứng chỉ phù hợp;
đ) Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt;
e) Đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ;
g) Các điều kiện khác theo yêu cầu của vị trí dự tuyển.”
Như vậy, căn cứ yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển, người đứng đầu cơ quan quản lý công chức được quyền xem xét, tiếp nhận vào làm công chức đối với các trường hợp trên nếu đáp ứng đủ điều kiện đăng ký dự tuyển công chức quy định tại khoản 1 Điều 36 Luật cán bộ công chức 2008 và các đối tượng không trong thời hạn xử lý kỷ luật, không trong thời gian thực hiện các quy định liên quan đến kỷ luật quy định tại Điều 82 của Luật Cán bộ, công chức được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 17 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức 2019 với các tiêu chuẩn, điều kiện như sau:
– Đối với các trường hợp (1), (2), (3) phải có đủ 05 năm công tác trở lên (không kể thời gian tập sự, thử việc, nếu có thời gian công tác không liên tục thì được cộng dồn, kể cả thời gian công tác nếu có trước đó ở vị trí công việc thuộc các trường hợp (1), (2), (3), (4)) làm công việc có yêu cầu trình độ đào tạo chuyên môn phù hợp với vị trí việc làm cần tuyển.
– Đối với trường hợp (4) chỉ thực hiện việc tiếp nhận để bổ nhiệm làm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý, phải có đủ 05 năm công tác trở lên (không kể thời gian tập sự, thử việc) phù hợp với lĩnh vực tiếp nhận và phải được quy hoạch vào chức vụ bổ nhiệm hoặc chức vụ tương đương.
– Đối với trường hợp (5) phải được cấp có thẩm quyền điều động, luân chuyển đến làm việc tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong hệ thống chính trị theo yêu cầu nhiệm vụ và không yêu cầu phải có đủ thời gian 05 năm công tác trở lên làm việc tại cơ quan, tổ chức, đơn vị được điều động, luân chuyển đến; khi tiếp nhận vào làm công chức không phải thành lập Hội đồng kiểm tra, sát hạch.
Hồ sơ của người được đề nghị tiếp nhận vào làm công chức:
Hồ sơ của người được đề nghị tiếp nhận vào làm công chức bao gồm 01 bộ hồ sơ với các giấy tờ, văn bản như sau:
– Thứ nhất, sơ yếu lý lịch công chức theo quy định hiện hành được lập chậm nhất là 30 ngày trước ngày nộp hồ sơ tiếp nhận, có xác nhận của cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi công tác.
– Thứ hai, bản sao các văn bằng, chứng chỉ theo yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển.
Trong trường hợp người được đề nghị tiếp nhận có bằng tốt nghiệp chuyên môn đã chuẩn đầu ra về ngoại ngữ hoặc tin học theo quy định mà tương ứng với yêu cầu của vị trí việc làm dự tuyển thì không phải nộp chứng chỉ ngoại ngữ, tin học.
Đối với trường hợp người được đề nghị tiếp nhận đáp ứng yêu cầu miễn phần thi ngoại ngữ hoặc tin học thì không phải nộp chứng chỉ ngoại ngữ, tin học.
– Thứ ba, giấy chứng nhận sức khỏe do cơ quan y tế có thẩm quyền cấp chậm nhất là 30 ngày trước ngày nộp hồ sơ tiếp nhận;
– Thứ tư, bản tự nhận xét, đánh giá của người được đề nghị tiếp nhận về phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, quá trình công tác có xác nhận của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi công tác.
4. Nghĩa vụ và vai trò của công chức:
4.1. Nghĩa vụ:
Nghĩa vụ của cán bộ, công chức đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân:
– Thứ nhất, luôn trung thành với Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ danh dự Tổ quốc và lợi ích quốc gia.
– Thứ hai, phải tôn trọng nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân.
– Thứ ba, liên hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của nhân dân.
– Ngoài ra phải chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Nghĩa vụ của cán bộ, công chức trong thi hành công vụ:
– Phải thực hiện đúng, đầy đủ và chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao.
– Luôn có ý thức tổ chức kỷ luật; nghiêm chỉnh chấp hành nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị; báo cáo người có thẩm quyền khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật trong cơ quan, tổ chức, đơn vị; bảo vệ bí mật nhà nước.
– Công chức chủ động và phối hợp chặt chẽ trong thi hành công vụ; giữ gìn đoàn kết trong cơ quan, tổ chức, đơn vị.
– Bảo vệ, quản lý và sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài sản nhà nước được giao.
– Chấp hành nghiêm các quyết định của cấp trên. Khi có căn cứ cho rằng quyết định đó là trái pháp luật thì phải kịp thời báo cáo bằng văn bản với người ra quyết định, trong trường hợp người ra quyết định vẫn quyết định việc thi hành thì phải có văn bản và người thi hành phải chấp hành nhưng không chịu trách nhiệm về hậu quả của việc thi hành, đồng thời báo cáo cấp trên trực tiếp của người ra quyết định. Người ra quyết định phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình.
– Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
4.2. Một số vai trò của công chức:
Công chức là lực lượng quan trọng vận hành cỗ máy hành chính nhà nước, giúp guồng máy hành chính hoạt động thông suốt từ trung ương đến địa phương. Là đội ngũ có vai trò rất quan trọng trong hệ thống chính trị và hệ thống hành chính quốc gia.
Hồ Chí Minh từng khẳng định vai trò của đội ngũ cán bộ như sau: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng… Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”.
Công chức có vị trí, vai trò quan trọng đối với cơ quan, tổ chức. Công chức là thành viên, phần tử cấu thành của tổ chức bộ máy Nhà nước. Công chức có quan hệ mật thiết với tổ chức và quyết định sự hoạt động của các tổ chức. Hiệu quả hoạt động của bộ máy, tổ chức phụ thuộc vào hệ thống cán bộ, công chức.
Cán bộ, công chức chính quyền cấp xã có một vị trí vô cùng quan trọng trong việc quản lý điều hành ở cở sở. Cán bộ, công chức chính quyền cấp xã là người đại diện cho Nhà nước thực hiện chức năng quản lý của mình ở cơ sở. Qua quá trình tiếp xúc trực tiếp với người dân, công chức, cán bộ sẽ đưa các chính sách, chủ trương của Đảng và Nhà nước vào cuộc sống của người dân.
Như vậy cán bộ, công chức là một mắt xích quan trọng không thể thiếu của bất kỳ nền hành chính nào. Đội ngũ này có vai trò thực thi pháp luật để quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội, bảo đảm hiệu lực của đường lối thể chế của giai cấp cầm quyền. Tuy nhiên mục đích thực thi pháp luật ở mỗi nền hành chính khác nhau là không hoàn toàn giông nhau mà tùy thuộc vào chế độ chính trị, tính dân chủ…Khác với các nước tư sản công chức trong các nhà nước XHCN trước đây và ở nước ta hiện nay đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự, kỷ cương Nhà nước và bảo vệ lợi ích của quàn chúng lao động. Đội ngũ công chức có nhiệm vụ tổ chức thực hiện pháp luật trong cuộc sống, quản lý nhà nước trên các lĩnh vực của đời sống xã hội phù hợp với mục tiêu dân chủ xã hội chủ nghĩa.
