Chấm dứt hợp đồng dự án PPP theo đúng thời hạn thỏa thuận tại hợp đồng? Chấm dứt hợp đồng dự án PPP trước thời hạn? Chi phí xử lý khi chấm dứt hợp đồng trước thời hạn?
Theo quy định của pháp luật trong hoạt động chấm dứt các loại hợp đồng trong các lĩnh vực khác nhau thì đều có trình tự thực hiện khác nhau. Đối với hợp đồng dự án PPP khi quyết định chấm dứt hợp đồng có thể theo 2 hình thức là chấm dứt đúng thời hạn thỏa thuận hoặc trước thời hạn thỏa thuận theo đúng trình tự thủ tục mà pháp luật quy định trong pháp luật về PPP.
Luật sư
1. Chấm dứt hợp đồng dự án PPP theo đúng thời hạn thỏa thuận tại hợp đồng?
Theo quy định tại Điều 80 Nghị định 35/2021/NDD-CP hướng dẫn thi hành Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư về hoạt động chấm dứt hợp đồng dự án PPP theo đúng thời hạn thỏa thuận tại hợp đồng được tiến hành theo trình tự như sau:
Thứ nhất, xác định cơ quan chấm dứt hợp đồng theo đúng thời hạn quy định:
Pháp luật đã quy định cơ quan có thể chấm dứt hợp đồng là cơ quan ký kết hợp đồng, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP thực hiện chấm dứt hợp đồng dự án PPP theo đúng thời hạn quy định tại hợp đồng khi thỏa thuận thực hiện, dựa vào đó để làm cơ sở cho việc thanh lý hợp đồng.
Thứ hai là thời hạn xử lý hợp đồng để hoàn thành việc chấm dứt hợp đồng:
Trong thời gian chậm nhất 01 năm trước ngày chấm dứt hợp đồng dự án PPP theo thời hạn quy định tại hợp đồng đã ký kết thì cơ quan ký kết hợp đồng, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP thực hiện các công việc sau đây:
+ Cơ quan ký hợp đồng, nhà đầu tư phải xác nhận các nghĩa vụ đã hoàn thành và trách nhiệm của các bên đối với phần công việc cần hoàn thành trong vòng 01 năm kể từ khi hợp đồng có hiệu lực đến trước thời hạn chấm dứt hợp đồng.
+ Đưa ra thỏa thuận cơ chế phối hợp để thực hiện thủ tục chuyển giao công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng theo quy định tại Điều 78 của Nghị định 35/2021/NDD-CP đối với dự án PPP có thủ tục chuyển giao;
+ Thỏa thuận rõ ràng các nguyên tắc, điều kiện bàn giao quỹ đất đã được giải phóng mặt bằng đối với dự án áp dụng loại hợp đồng BOO; các điều kiện ần phải có để bàn giao công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng đối với dự án áp dụng loại hợp đồng O&M.
+ Thỏa thuận về kế hoạch chuyển giao công nghệ, lao động, hồ sơ công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ công tác vận hành, kinh doanh và bảo trì công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng cho cơ quan ký kết hợp đồng hoặc cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ vận hành, kinh doanh và bảo trì công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng.
+ Thỏa thuận các nội dung nhằm bảo đảm tính liên tục, chất lượng của việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ công, bao gồm việc doanh nghiệp dự án PPP phải duy trì cung cấp sản phẩm, dịch vụ công cho đến thời điểm cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ quy định tại khoản 4 Điều 8 tiếp nhận công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng;
+ Ngoài ra nếu các bên có những thỏa thuận khác có liên quan đến các công việc cần thiết khác tại hợp đồng dự án cũng bắt buộc phải thực hiện.
Theo đó, việc hỏa thuận về các nội dung công việc quy định tại khoản 2 Điều 8 Nghị định 35/2021/NDD-CP phải được lập thành văn bản ký kết giữa các bên trong hợp đồng để làm cơ sở cho việc chấm dứt và thanh lý hợp đồng dự án PPP.
Thứ ba, báo cáo các thỏa thuận giữa các bên trong việc thực hiện các công việ bàn giao trước chấm dứt hợp đồng:
Căn cứ để báo cáo đó là dựa vào
+ Giao một cơ quan, đơn vị thực hiện nhiệm vụ tiếp nhận công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng để vận hành, kinh doanh và bảo trì, bảo đảm đáp ứng điều kiện theo quy định tại khoản 2 Điều 77 của Nghị định 35/2021/NDD-CP . Trường hợp vượt quá thẩm quyền, cơ quan có thẩm quyền báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
+ Yêu cầu cơ quan, đơn vị đã được giao nhiệm vụ chuẩn bị kinh phí và các nguồn lực cần thiết khác để tiếp nhận, vận hành, kinh doanh và bảo trì công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng.
Như vậy, đối với việc chấm dứt hợp đồng dự án PPP theo đúng thời hạn trong thỏa thuận hợp đồng đúng thời hạn thì cơ quan có thẩm quyền, cơ quan đăng ký hợp đồng và chủ đầu tư hợp đồng sẽ trược tiếp tiến hành theo trình tự xử lý các công việc trước thời hạn chấm dứt hợp đồng, thỏa thuận
2. Chấm dứt hợp đồng dự án PPP trước thời hạn?
Theo quy định tại Điều 81 Nghị định 35/2021/NDD-CP hướng dẫn thi hành Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư quy định về chấm dứt hợp đồng dự án PPP trước thời hạn được thực hiện theo trình tự như sau:
Thứ nhất, gửi văn bản đề nghị chấm dứt hợp đồng:
+ Một trong các bên của hợp đồng có văn bản đề nghị chấm dứt hợp đồng dự án PPP trước thời hạn, trong đó nêu rõ nguyên nhân dẫn đến phải chấm dứt hợp đồng trước thời hạn;
+ Các bên thỏa thuận với nhau về điều kiện chấm dứt hợp đồng dự án trước thời hạn bao gồm những điều kiện nào và mỗi bên phải thực hiện những công việc nào.
+ Khi xác định thỏa thuận được điều kiện thì các bên thực hiện thủ tục thanh lý hợp đồng theo quy định tại Điều 68 của Luật PPP.
Thứ hai, căn cứ để giải quyết chấm dứt hợp đồng là những loại giấy tờ liên quan bao gồm thỏa thuận phải được lập thành văn bản bao gồm các nội dung chủ yếu sau đây:
+ Nguyên nhân dẫn đến việc phải chấm dứt hợp đồng trước thời hạn, bảo đảm phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 52 của Luật PPP;
+ Nghĩa vụ còn lại của các bên, bao gồm cả nghĩa vụ chuyển giao công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng;
+ Công việc cần thực hiện nhằm bảo đảm tính liên tục, chất lượng của việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ công sau khi chấm dứt hợp đồng;
+ Nội dung về giới hạn trách nhiệm dân sự, miễn trách nhiệm dân sự của một trong hai bên;
+ Thời gian để các bên khắc phục, dự kiến phương án về chi phí xử lý tương ứng với trường hợp chấm dứt hợp đồng trước thời hạn; việc lựa chọn tổ chức kiểm toán.
+ Văn bản thỏa thuân với các nội dung cần thiết khác theo quy định của pháp luật về dân sự và hợp đồng dự án PPP.
Thứ ba, quyền chấm dứt hợp đồng giữa các bên:
Các bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng dự án PPP trước thời hạn khi một trong các bên trong hợp đồng vi phạm nghiêm trọng việc thực hiện các nghĩa vụ hợp đồng quy định tại điểm d khoản 2 Điều 52 của Luật PPP.
Thứ tư, khi hợp đồng dự án PPP bị chấm dứt trước thời hạn và cần lựa chọn nhà đầu tư thay thế để ký kết hợp đồng mới, cơ quan ký kết hợp đồng
Thứ năm, với dự án đã được xây dựng trước khi chấm dứt hợp đồng buộc cơ quan ký kết hợp đồng tổ chức bảo đảm an toàn, chống xuống cấp cho công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng hoặc tổ chức vận hành, kinh doanh công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng nhằm bảo đảm tính liên tục của việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ công.
Như vậy, đối với việc chấm dứt hợp đồng đầu tư PPP thì pháp luật quy định không chỉ chấm dứt đúng thời hạn quy định mà còn chấm dứt trước thời hạn ký kết trong hợp đồng. Hai bên phải thỏa thuận về trạch nhiệm thực hiện khi chấm dứt hợp đồng và buộc phải tìm được nhà đầu thư mới theo chỉ định để thay thế.
3. Chi phí xử lý khi chấm dứt hợp đồng trước thời hạn?
Về chi phí thực hiện việc chấm dứt hợp đồng đầu tư dự án PPP được quy định tại Điều 82 Nghị định số 35/2021/NĐ-CP theo đó:
– Khi xử lý hợp đồng dự án PPP trước hết quy định về công thức hoặc cách thức xác định chi phí xử lý đối với các trường hợp chấm dứt hợp đồng trước thời hạn quy định tại khoản 2 Điều 52 của Luật PPP.
– Trường hợp dự án PPP phải chấm dứt hợp đồng trước thời hạn do cơ quan ký kết hợp đồng vi phạm nghiêm trọng việc thực hiện nghĩa vụ hợp đồng, việc chi trả bồi thường cho nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án thực hiện như sau:
+ Hình thành dự án sử dụng vốn đầu tư công. Trình tự phê duyệt quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư dự án thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư công;
+ Sử dụng dự phòng vốn đầu tư công;
+ Nguồn vốn hợp pháp khác.
– Thủ tục và kinh phí mua lại doanh nghiệp dự án PPP thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp.
– Sau khi các bên thỏa thuận, thống nhất điều kiện chấm dứt hợp đồng dự án trước thời hạn, cơ quan ký kết hợp đồng báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định các trường hợp phải chi trả chi phí xử lý khi chấm dứt hợp đồng trước thời hạn; cách thức, giá trị, nguồn vốn được sử dụng để chi trả cho nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án nếu thuộc trách nhiệm của phía Nhà nước.
Như vậy, đối với chi phí chi trả cho việc xử lý chấm dứt hợp đồng trước thời hạn được pháp luật quy định được xác định theo công thức theo từng trường hợp khác nhau. Trong trường hợp chấm dứt hợp đồng do vi phạm về các nghĩa vụ thực hiện thì bên vi phạm sẽ phải thực hiện bồi thường cho nhà đầu tư.
