Quy hoạch xây dựng là gì? Công bố công khai quy hoạch xây dựng? Trách nhiệm tổ chức công bố công khai thông quy hoạch xây dựng? Hình thức công bố thông tin quy hoạch xây dựng?
Mỗi khu vực dù là nông thôn hay thành thị đều cần phải có những quy hoạch xây dựng có định hướng phát triển cả về kinh tế, xã hội cho khu vực đó. Quy hoạch xây dựng cần phải được công khai cho nhân dân cũng như các cơ quan, tổ chức khác trong xã hội biết, đây là hoạt động không thể thiếu. Bài viết dưới đây Luật Dương Gia sẽ giới thiệu về tổ chức công bố công khai quy hoạch xây dựng.
Luật sư
Mục lục bài viết
1. Quy hoạch xây dựng là gì?
Tại
“Quy hoạch xây dựng là việc tổ chức không gian của đô thị, nông thôn và khu chức năng đặc thù; tổ chức hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; tạo lập môi trường thích hợp cho người dân sống tại các vùng lãnh thổ, bảo đảm kết hợp hài hòa giữa lợi ích quốc gia với lợi ích cộng đồng, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. Quy hoạch xây dựng được thể hiện thông qua đồ án quy hoạch xây dựng gồm sơ đồ, bản vẽ, mô hình và thuyết minh.” (Khoản 30 Điều 3)
Như vậy, quy hoạch xây dựng là hoạt động tổ chức kết cấu hạ tầng của khu vực nhất định. Việc quy hoạch xây dựng dựa trên các yếu tố tự nhiên như địa hình, khí hậu và các yếu tố về con người, kinh tế, xã hội,… của khu vực đó. Đồng thời, quy hoạch xây dựng cũng cần phù hợp với mục tiêu xây dựng của khu vực. Quy hoạch xây dựng có thể được chia ra thành quy hoạch xây dựng đô thị, Quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, quy hoạch xây dựng vùng huyện, Quy hoạch xây dựng khu chức năng, Quy hoạch nông thôn,…
2. Công bố công khai quy hoạch xây dựng
Sau khi quy hoạch, đề án xây dựng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, thì quy hoạch xây dựng cần được công bố để nhân dân, các cơ quan tổ chức khác biết. Việc quy định về hoạt động công bố công khai quy hoạch xây dựng dựa trên nguyên tắc Nhà nước do nhân dân làm chủ, “dân biết, dân làm và dân kiểm tra”, nhân dân chính là đối tượng tác động trực tiếp của quy hoạch xây dựng, nên nhân dân cần được biết quy hoạch xây dựng đó như thế nào, được thực hiện ra sao,… thể thực hiện quyền quản lý của mình đối với đất nước, xã hội.
Hoạt động công bố công khai quy hoạch xây dựng được thực hiện trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch xây dựng. Hoạt động công bố công khai quy hoạch xây dựng cần công bố đầy đủ, thông tin liên quan đến quy hoạch xây dựng, theo đó, cần công bố toàn bộ nội dung của đồ án quy hoạch xây dựng và quy định quản lý theo đồ án quy hoạch xây dựng đã được ban hành. Tuy nhiên, đối với những nội dung liên quan đến quốc phòng, an ninh, bí mật nhà nước thì không công bố, nhằm đảm bảo tính bí mật quân sự, vì mục đích an ninh trật tự, bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Việc thực hiện công bố công khai quy hoạch xây dựng không thuộc về trách nhiệm của riêng một cơ quan cụ thể, mà đó là sự kết hợp của cơ quan quản lý quy hoạch xây dựng và cơ quan có trách nhiệm công bố công khai. Trong quá trình thực hiện dự án quy hoạch xây dựng, thì cơ quan quản lý quy hoạch xây dựng cần cập nhật tình hình thực hiện, triển khai thực hiện để cơ quan có trách nhiệm công bố công khai quy hoạch xây dựng công bố thông tin đến tổ chức, cá nhân biết.
3. Trách nhiệm tổ chức công bố công khai thông quy hoạch xây dựng
Tại Điều 41 Luật Xây dựng năm 2014, sửa đổi bổ sung năm 2020 quy định về trách nhiệm tổ chức công bố công khai quy hoạch xây dựng như sau:
“Điều 41. Trách nhiệm tổ chức công bố công khai quy hoạch xây dựng
1. Đối với quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, quy hoạch xây dựng vùng huyện được quy định như sau:
a) Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức công bố quy hoạch xây dựng vùng liên huyện;
b) Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã tổ chức công bố quy hoạch xây dựng vùng huyện.
2. Đối với quy hoạch chung xây dựng khu chức năng được quy định như sau:
a) Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có liên quan công bố quy hoạch xây dựng khu chức năng liên tỉnh thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ;
b) Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm tổ chức công bố đồ án quy hoạch chung xây dựng khu chức năng thuộc địa giới hành chính do mình quản lý.
3. Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm tổ chức công bố đồ án quy hoạch xây dựng phân khu và quy hoạch chi tiết xây dựng khu chức năng được phê duyệt thuộc địa giới hành chính do mình quản lý để mọi người thực hiện và giám sát việc thực hiện.
4. Ủy ban nhân dân xã tổ chức công bố quy hoạch xây dựng xã và điểm dân cư nông thôn.
5.(được bãi bỏ)
6. Người có trách nhiệm công bố quy hoạch xây dựng nếu không tổ chức công bố, công bố chậm, công bố sai nội dung quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.”
Như vậy, trách nhiệm tổ chức công bố công khai quy hoạch xây dựng được chia thành các trường hợp riêng lẻ như đối với từng loại quy hoạch khác nhau. Việc chia rõ ràng như vậy dựa trên tính chất của quy hoạch, cũng như quy mô, vai trò của quy hoạch, đảm bảo tính quyền lực, quản lý của cơ quan có thẩm quyền, tránh sự chồng lấn thẩm quyền giữa cơ quan cấp trên và cấp dưới.
Trách nhiệm công bố dựa trên loại quy hoạch xây dựng và quy mô của quy hoạch xây dựng để phân định đó là trách nhiệm của cơ quan cấp trên, hay cơ quan dưới. Và dựa vào địa giới hành chính để xem trách nhiệm đó thuộc cơ quan của đơn vị hành chính nào.
Hiện nay, cơ quan có trách nhiệm công bố công khai quy hoạch xây dựng đó chính là Ủy ban nhân dân các cấp, tức từ Ủy ban nhân dân cấp xã, đến Ủy ban nhân dân cấp huyện và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, bên cạnh đó là sự kết hợp của Bộ Xây dựng trong hoạt động công bố công khai quy hoạch xây dựng. Cụ thể, thì
+ Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức công bố quy hoạch xây dựng vùng liên huyện; kết hợp với Bộ Xây dựng công bố quy hoạch xây dựng khu chức năng liên tỉnh thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ; công bố đồ án quy hoạch chung xây dựng khu chức năng thuộc địa giới hành chính do Ủy ban nhân dân tỉnh đó quản lý; công bố đồ án quy hoạch xây dựng phân khu và quy hoạch chi tiết xây dựng khu chức năng được phê duyệt thuộc địa giới hành chính do Ủy ban nhân dân tỉnh đó quản lý
+ Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm công bố công khai quy hoạch xây dựng vùng huyện; công bố đồ án quy hoạch chung xây dựng khu chức năng; công bố đồ án quy hoạch xây dựng phân khu và quy hoạch chi tiết xây dựng khu chức năng được phê duyệt thuộc địa giới hành chính do Ủy ban nhân dân huyện quản lý
+ Ủy ban nhân dân cấp xã công bố quy hoạch xây dựng xã và điểm dân cư nông thôn, công bố quy hoạch xây dựng vùng huyện. Và Ủy ban nhân dân cấp xã cũng có trách nhiệm công bố công bố đồ án quy hoạch chung xây dựng khu chức năng; công bố đồ án quy hoạch xây dựng phân khu và quy hoạch chi tiết xây dựng khu chức năng được phê duyệt thuộc địa giới hành chính của xã
Như vậy, có thể thấy, hoạt động công bố quy hoạch xây dựng được thực hiện để tất cả người dân, các cơ quan, tổ chức đều có thể biết, và thực hiện quyền giám sát khi quy hoạch xây dựng đó được triển khai, thực hiện.
Hoạt động công bố quy hoạch xây dựng là hoạt động bắt buộc phải thực hiện, và yêu cầu được thực hiện đúng theo thời hạn luật định, công bố những thông tin chính xác về quy hoạch xây dựng. Đối với các trường hợp vi phạm thì được thì xử lý theo quy định của pháp luật, đó có thể là việc xử lý kỷ luật, hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu của tội phạm; trong trường hợp công bố không đúng thời hạn, công bố sai nội dung hoặc không tổ chức công bố mà gây thiệt hại thì phải bồi thường thiệt hại.
4. Hình thức công bố thông tin quy hoạch xây dựng
Hoạt động công bố thông tin được thực hiện dưới nhiều hình thức khai nhau. Hiện nay, trong thời đại công nghệ số thì phương thức ưu việt nhất đó chính là công bố qua mạng, tức công bố qua các trang thông tin điện tử của cơ quan tổ chức lập quy hoạch, cơ quan lập quy hoạch, cơ quan quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng. Đây chính là cơ quan hoạt động trực tiếp liên quan đến quy hoạch xây dựng. Ngoài ra, còn có thể công bố quy hoạch trên các phương tiện thông tin đại chúng. Hai phương thức này rất dễ dàng tiếp cận, không giới hạn ai là người tiếp cận những nội dung về quy hoạch xây dựng. (Khoản 1 Điều 42 Luật Xây dựng năm 2014, sửa đổi bổ sung năm 2020)
Bên cạnh việc công bố quy hoạch qua mạng, phương tiện thông tin đại chúng, thì quy hoạch xây dựng còn có thể được công bố theo hình thức khác như trong hội nghị công bố quy hoạch xây dựng; hoặc thông qua việc trưng bàu các pa-nô, bản vẽ, mô hình tại nơi công cộng,.. và qua bản đồ quy hoạch xây dựng được in ấn, phát hành.
