Tôn sư trọng đạo là gì? Biểu hiện của tôn sư trọng đạo?

1. Tôn sư trọng đạo là gì?

“Tôn sư” trong đó “Tôn” có nghĩa là tôn trọng, quý trọng và đề cao. Một “sư” là thầy giáo dạy học, dạy học người và dạy học chữ. Vì vậy, tôn sư có nghĩa là học trò phải biết kính trọng và đề cao vai trò của người thầy trong quá trình học tập của mình. Tuy nhiên, cụm từ “tôn sư” không nhất thiết có nghĩa là người thầy luôn đúng, còn tùy thuộc vào sức khỏe, trạng thái tâm lý của thầy, sự ảnh hưởng bởi những thay đổi của điều kiện bên ngoài đến hoạt động giáo dục.

“Trọng đạo” trong đó “trọng” có nghĩa là biết ơn, coi trọng, đạo có nghĩa là đạo lí làm người hay các truyền thống tốt đẹp của con người. Vì vậy, trọng đạo có nghĩa là người học trò phải biết kính trọng, lễ phép thầy cô. Bởi vì thầy cô là người đã dạy cho chúng ta  biết về đạo đức, luân lý, đạo lí làm người và những kiến ​​thức khác về mọi mặt của đời sống tự nhiên, xã hội.

Vì vậy, “tôn sư” có quan hệ mật thiết với “trọng đạo” và không tách rời nhau mà luôn là một phần của cùng khái niệm. “Tôn sư trọng đạo” vẫn có nghĩa là kính trọng thầy cô và nghề dạy học, nhưng giáo dục ngày nay đã khác xưa về căn bản, mối quan hệ giữa thầy và trò cũng  phải thích ứng với thời đại.

Tôn sư trọng đạo là một cụm từ phổ biến trong văn hóa Việt Nam, có nghĩa là tôn trọng và sùng kính đạo sư (giáo viên, học giả) và giá trị của tri thức, đạo đức và sự hướng dẫn trong việc học hỏi và truyền đạt kiến thức. Cụm từ này xuất phát từ triết lý Nho giáo, mà coi trọng việc học tập và đạo đức. Theo Nho giáo, sư là người dạy dỗ, truyền thụ kiến thức và kinh nghiệm cho đệ tử, còn đạo là đường lối, phương pháp và quy tắc sống của sư. Vì vậy, Tôn sư trọng đạo là biểu hiện của lòng biết ơn, kính trọng và tuân thủ của đệ tử đối với sư. Cụm từ này cũng thể hiện tinh thần học hỏi và phát triển bản thân của người Việt Nam, cũng như sự gắn kết và truyền thống của cộng đồng.

Tôn sư trọng đạo là một nguyên tắc, một giá trị truyền thống trong văn hóa và giáo dục của người Việt Nam. Tôn sư trọng đạo phản ánh sự coi trọng và tôn trọng đối với người có kiến thức và kinh nghiệm hơn, người có khả năng truyền đạt và hướng dẫn. Đạo sư (giáo viên) được xem là người có kiến thức sâu rộng, có năng lực truyền đạt, và có trách nhiệm giáo dục và hướng dẫn học sinh và sinh viên. Người học, trong trường hợp này là học sinh và sinh viên, có trách nhiệm tôn trọng và nghe theo sự hướng dẫn của đạo sư, đồng thời cống hiến và nỗ lực học tập.

Tôn sư trọng đạo thể hiện lòng tôn kính và biết ơn đối với những người đã truyền đạt tri thức và hướng dẫn chúng ta. Nó tạo ra một môi trường tôn trọng và đồng hành trong quá trình học tập, khuyến khích sự kính trọng và sự tôn vinh kiến thức và giáo dục. Tôn sư trọng đạo không chỉ áp dụng trong giáo dục học thuật mà còn trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Truyền thống này khuyến khích sự tôn trọng và biết ơn đối với những người có kinh nghiệm và tri thức, và khuyến khích việc học hỏi và trau dồi kiến thức từ người khác.

Hơn thế nữa, truyền thống tôn sư trọng đạo là một giá trị quan trọng trong văn hóa Việt Nam, đã tồn tại và được truyền bá qua các thế hệ. Bởi đó mà nó thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng đối với sự hướng dẫn và giáo dục của những người đi trước, và đóng góp vào sự phát triển cá nhân và xã hội.

Một ví dụ về Tôn sư trọng đạo trong lịch sử Việt Nam là câu chuyện về Lý Thường Kiệt, một danh tướng và nhà thơ nổi tiếng. Khi còn nhỏ, ông được một vị sư tên là Đào Duy Từ nhận làm đệ tử và dạy cho ông nhiều điều về võ nghệ, văn chương và chính trị. Sau khi trưởng thành, ông đã có nhiều công lao cho quốc gia, nhất là khi chỉ huy quân đội chống lại quân xâm lược nhà Tống của Trung Quốc. Trong suốt cuộc đời, ông luôn biết ơn và kính trọng sư phụ của mình, và thường viết thơ để ca ngợi và tri ân sư phụ. Lý Thường Kiệt cũng luôn tuân theo lời dạy của sư phụ, và truyền lại cho các thế hệ sau.

2. Biểu hiện của tôn sư trọng đạo:

Biểu hiện của tôn sư trọng đạo có thể thấy rõ nhất thông qua những hành động, lời nói, cử chỉ, thái độ đối với thầy cô giáo. Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến của tôn sư trọng đạo:

– Tôn trọng và tưởng nhớ nguồn gốc: Người ta thể hiện sự tôn trọng và biết ơn đối với những người đã truyền đạt tri thức và hướng dẫn cho họ. Vì vậy mà họ nhớ đến công lao và đóng góp của người đó, cùng thể hiện lòng biết ơn, tôn trọng đối với người đã dạy dỗ mình.

– Sự kính trọng và lắng nghe: Người học lắng nghe và tôn trọng những gì giáo viên truyền đạt cho mình. Người biết tôn sư trọng đạo trân trọng ý kiến và kiến thức của người khác, sẵn lòng lắng nghe và học hỏi từ họ.

– Cống hiến và nỗ lực học tập: Một Biểu hiện khác của tôn sư trọng đạo chính là luôn đặt nỗ lực và cống hiến trong quá trình học tập. Họ hiểu rằng để học được từ người thầy cô, họ cần phải nỗ lực và đặt sự cống hiến vào việc học tập.

– Tinh thần hợp tác: Người học trò và thầy cô làm việc cùng nhau với tinh thần hợp tác. Nhờ đó mà  xây dựng nên một môi trường học tập tích cực, nơi mọi người chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình học tập.

– Sự trung thành và lòng biết ơn: Người có thái độ tôn sư trọng đạo bày tỏ lòng trung thành cùng biết ơn đối với sự hướng dẫn và giáo dục của người thầy cô. Họ hiểu rằng sự thành công của mình không thể thiếu sự hỗ trợ và đóng góp từ người thầy cô ấy.

– Chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm: Người tôn sư trọng đạo không chỉ nhận, mà còn chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của mình với người khác. Họ là những người hiểu được rằng việc chia sẻ kiến thức không chỉ giúp người khác phát triển, mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển và tăng trưởng cá nhân.

– Xây dựng một cộng đồng học tập: Tôn sư trọng đạo khuyến khích việc xây dựng một cộng đồng học tập, nơi mọi người có thể học hỏi và trao đổi kiến thức. Biểu hiện đó là tạo ra một môi trường tôn trọng đồng hành, tạo điều kiện để mọi người cùng phát triển và tiến bộ.

3. Ý nghĩa của tôn sư trọng đạo:

Truyền thống tôn sư trọng đạo có ý nghĩa sâu sắc và đóng vai trò quan trọng trong xã hội Việt Nam.

– Thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng nguồn gốc của tri thức và giáo dục. Nhắc nhở con người không quên công lao và đóng góp của những người đi trước trong việc truyền đạt kiến thức, hướng dẫn và giáo dục. Điều này giúp duy trì và phát triển truyền thống văn hóa và tri thức trong xã hội.

– Khuyến khích tinh thần học tập và trau dồi kiến thức. Nhờ đó tạo ra một môi trường tôn trọng và đồng hành trong quá trình học tập, khích lệ sự cống hiến và nỗ lực học tập. Bởi vậy mà giúp nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển cá nhân.

– Khuyến khích tạo dựng mối quan hệ tôn trọng giữa người học và đạo sư (giáo viên). Tôn sư trọng đạo tạo ra một tinh thần kính trọng, tôn vinh kiến thức và kinh nghiệm của người khác. Điều này giúp xây dựng một cộng đồng học tập và làm việc tích cực, nơi mọi người chia sẻ và học hỏi từ nhau.

– Đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, phát triển tri thức, khuyến khích việc truyền đạt và chia sẻ kiến thức, đồng thời khuyến khích sự nghiên cứu và phát triển tri thức mới. Bởi thế góp phần vào sự tiến bộ và phát triển của xã hội và quốc gia.

– Giúp định hình nhân cách và đạo đức của con người, khuyến khích lòng biết ơn, tôn trọng, và sự kính trọng đối với những người có tri thức và kinh nghiệm. Đồng thời, tôn sư trọng đạo khuyến khích sự khiêm tốn, sự lắng nghe và lòng trung thành trong quá trình học tập và truyền đạt kiến thức.

Tổng quan, truyền thống tôn sư trọng đạo mang ý nghĩa quan trọng trong việc tôn trọng nguồn gốc tri thức và giáo dục, khuyến khích tinh thần học tập và xây dựng mối quan hệ tôn trọng. Ngoài ra, truyền thống ấy còn đóng vai trò trong việc bảo tồn phát triển tri thức, định hình nhân cách đạo đức cũng như góp phần vào sự tiến bộ của xã hội.