Tội xâm phạm thư tín? Xem trộm thư, tin nhắn bị xử lý như thế nào? Mức xử phạt tội phạm tội xâm phạm thư tín, điện tín năm 2019.
Thư tín là một trong những hình thức trao đổi, truyền đạt thông tin giữa con người với con người. Có những thông tin có thể truyền đạt cho nhiều người, tuy nhiên có những thông tin mang tính riêng tư, bảo mật chỉ có những người có liên quan hoặc chỉ riêng một cá nhân, chủ thể nào đó được biết. Trên thực tế trong quá trình vận chuyển thư tín hay trong sinh hoạt đời sống thường ngày các thư tín mang tính chất riêng tư rất hay bị xâm phạm mà kể ca người xâm phạm hay người bị xâm phạm đều chưa ý thức rõ được quyền và nghĩa vụ của mình cũng như chưa xác định rõ được như thế có cấu thành nên một tội phạm nào đó hay không. Qua bài viết này, hy vọng Luật Dương Gia sẽ giúp mọi người nhận định rõ về tội xâm phạm thư tín và các hình thức xử lý, mức phạt khi có hành vi xâm phạm thư tín xảy ra.
Thứ nhất, khái niệm thư tín, các hình thức của thư tín:
– Khái niệm:
Thư tín được hiểu là một dạng văn bản chứa đựng những thông tin mà một người muốn báo sang cho một hoặc nhiều người khác, phụ thuộc vào ý chí của người gửi.
– Hình thức:
Thư tín được tồn tại dưới một dạng hình thức vật chất nhất định, đây cũng phương thức bảo quản thông tin trong quá trình di chuyển thông tin. Hiện nay thư tín có rất nhiều hình thức, trong đó ta có thể phân ra năm hình thức phổ biến sau:
+ Thư viết trên giấy bằng chữ viết thông thường hoặc bằng một hệ thống kí hiệu dựa theo quy ước của hai bên;
+ Thông tin được chứa đựng trong các thiết bị lưu trữ thông tin như băng, đĩa từ, USB dưới dạng chữ viết, tiếng nói, hình ảnh hoặc cả ba;
+ Thư điện tử như email, thư được soạn thảo trên máy tính và gửi cho người nhận thông qua mạng internet;
+ Lời nhắn trên hộp thư thoại hoặc hộp tin nhắn của một số điện thoại, lời nhắn trên các phần mềm nhắn tin;
+ Hình thức trao đổi, lưu trữ thông tin khác.
Thứ hai, tội xâm phạm thư tín:
Theo ngôn ngữ thông thường, nói tắt ta hay gọi hành vi xâm phạm thư tín đủ các yếu tố cấu thành tội phạm thì sẽ cấu thành tội xâm phạm thư tín. Tuy nhiên theo ngôn ngữ pháp lý, tên gọi đầy đủ của loại tội này là tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác theo quy định tại Điều 159 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 sau đây gội chung là tội xâm phạm thư tín.
Các yếu tố cấu thành tội xâm phạm thư tín được quy định như sau:
Một là, mặt khách quan:
Mặt khách quan của tội phạm được quy định bao gồm hành vi phạm tội, hậu quả do hành vi phạm tội gây ra, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi phạm tội và hậu quả, công cụ, phương tiện phạm tội, thời gian, địa điểm phạm tội. Trong đó:
– Hành vi phạm tội:
Hành vi phạm tội theo quy định tại Điều 159 được liệt kê bao gồm các hành vi sau đây:
+ Hành vi chiếm đoạt:
Chiếm đoạt các loại thư tín, điện tín, fax, telex hoặc các loại văn bản khác được truyền qua mạng bưu chính, mạng viễn thông dưới bất kỳ hình thức, thủ đoạn khác nhau. Hình thức chiếm đoạt ở đây có thể là trộm cắp, đe dọa dùng vũ lực, dùng vũ lực, công nhiên chiếm đoạt hoặc chiếm đoạt một cách lén lút, gian dối,…
Tuy nhiên hành vi chiếm đoạt luật quy định không cần chiếm đoạt về để sở hữu mới là hành vi phạm tội mà chiếm đoạt có thể để về vứt bỏ, lấy cắp thông tin, chiếm đoạt để lưu trữ,… miễn sao có hành vi chiếm đoạt xảy ra dẫn đến hậu quả là thông tin lưu trữ trong các hình thức nêu trên không đến được với người nhận.
+ Hành vi cố ý làm hư hỏng, thất lạc hoặc cố ý lấy các thông tin, nội dung của các loại thư tín, điện báo, telex, fax hoặc là văn bản khác của người khác mà được truyền đưa bằng mạng bưu chính, viễn thông:
Hành vi này tương tự như hành vi chiếm đoạt rất đa dạng về cách thức thực hiện như: tiêu huỷ, phá hoại, xé bỏ, có các hành vi dẫn đến việc thất lạc thông tin hoặc cố ý lấy thông tin có trong fax, telex, thư tín, điện tín, điện báo và các văn bản lưu trữ thông tin của người khác.
+ Hành vi nghe, ghi âm các cuộc đàm thoại một cách trái pháp luật:
Các cuộc đàm thoại thường mang tính chất riêng tư giữa các cá nhân với nhau, dẫn đến việc nghe hoặc ghi âm các cuộc điện thoại của người khác khi không được sự đồng ý của họ xâm phạm quyền riêng tư của công dân về thông tin. Tuy nhiên luật quy định các trường hợp được nghe, các trường hợp không được nghe chứ không phải mọi hành vi nghe lén, ghi âm cuộc đàm thoại vì mọi mục đích đều là trái pháp luật.
Ví dụ: hành vi cài đặt phần mềm, thiết bị nghe lén vào máy điện thoại của người khác được xác định là hành vi ghi âm cuộc đàm thoại trái pháp luật.
+ Hành vi khám xét, thu giữ trái phép thư tín, điện tín:
Khám xét được hiểu là hành vi tự lý lục lọi, xem xét thư tín, điện tín của người khác.
Thu giữ trái phép là hành vi giữ thư tín, điện tín của người khác trong các trường hợp không được pháp luật cho phép. Ví dụ: chỉ có nhân viên giao phát thư, nhân viên bưu điện mới được giữ thư của người gửi để thực hiện quá trình vận chuyển. Tuy nhiên nếu hết thời hạn vận chuyển mà bưu điện đề ra nhưng người giao phát thư không giao phát cho người nhận mà giữ lại cho bản thân thì sẽ là hành vi thu giữ trái phép thư tín, điện tín.
+ Các hành vi khác:
Bao gồm tất cả các hành vi khác mà nhà làm luật chưa mô tả được trong cấu thành tội phạm kể trên, phát sinh thêm trong quá trình phát triển của xã hội.
– Hậu quả của hành vi phạm tội và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi phạm tội và hậu quả:
Đối với những hành vi xâm phạm thư tín sẽ gây ra những thiệt hại về vật chất và thiệt hại về tinh thần người gửi, người nhận hoặc gây ra những thiệt hại khác về an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Như vậy thiệt hại xảy ra có thể tính được bằng tiền, nhưng cũng có thể sẽ không tính ra được bằng tiền. Tuy nhiên hậu quả trước tiên của hành vi này là làm cho các loại thư tín nói chung không còn giữ được bí mật riêng tư hoặc không đến được tay người nhận gây ra hậu quả cho người nhận hoặc có thể gây ra hậu quả cho người khác.
Chỉ cần chứng minh được có thiệt hại về vật chất hoặc tinh thần xảy ra, không quan trọng ngưỡng thiệt hại nhưng hành vi phạm tội xâm phạm thư tín vẫn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, mức độ của thiệt hại chỉ để làm căn cứ xác định mức độ nghiêm trọng của hành vi và xác định khung hình phạt của hành vi phạm tội.
Hậu quả được nêu trên phải do việc thực hiện hành vi phạm tội mà có, hậu quả sẽ phải có sau hành vi phạm tội của người phạm tội.
Hai là, khách thể:
Khách thể của tội xâm phạm thư tín là quyền được bảo đảm bí mật và an toàn thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử hoặc các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của cá nhân theo quy định tại khoản 3 Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015.
Ba là, mặt chủ quan:
Mặt chủ quan của tội phạm được xác định dựa trên lỗi, động cơ, mục đích của hành vi phạm tội.
+ Lỗi: Tội xâm phạm thư tín được thực hiện dựa trên lỗi cố ý (trực tiếp hoặc gián tiếp) của chủ thể thực hiện hành vi, người phạm tội có khả năng và nhận thức rõ ràng về hành vi của mình là trái phép, thấy được hậu quả xảy ra và ý chí chủ quan mong muốn hậu quả đó xảy ra trên thực tế hoặc thấy được hậu quả xảy ra, ý chí chủ quan không mong muốn cho hậu qủa xảy ra nhưng lại để mặc hậu quả xảy ra mà không ngăn cản.
+ Động cơ:
Động cơ của người phạm tội không phải là dấu hiệu bắt buộc để cấu thành nên tội này, việc xác định động cơ phạm tội để xác định mức hình phạt. Động cơ phạm tội ở đây đa dạng có nhiều động cơ khác nhau như để chiếm đoạt thông tin, để tiết lộ thông tin, để sử dụng thông tin,…
Mục đích phạm tội ở đây là mong muốn xâm phạm bí mật hoặc an toàn của các loại thư tín, điện thoại, điện tín hoặc các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác. Mục đích của mỗi người phạm tội lại khác nhau, có người xâm phạm với mục đích xem trộm thư biết thông tin rồi trả lại, có người chiếm đoạt, có người lưu giữ…
Bốn là, chủ thể:
Chủ thể của tội phạm được quy định tại khoản 1 Điều 12 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 là những người từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực hành vi hình sự đầy đủ, không mắc các bệnh về tâm thần dẫn đến việc không thể điều khiển được hành vi của mình.
Thứ ba, hình phạt:
Người thực hiện hành vi phạm tội nếu đủ các yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định tại Điều 159 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 thì áp dụng các hình thức xử phạt sau:
– Phạt tiền:
+ Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng nếu thực hiện các hành vi phạm tội nêu trên đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính mà còn tái phạm. Áp dụng cho hình thức xử phạt chính.
+ Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng theo quy định tại khoản 3 Điều 159. Áp dụng mức tiền này chỉ cho hình phạt bổ sung.
– Phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm nếu thực hiện các hành vi phạm tội quy định tại khoản 1 Điều 159 như đã được phân tích ở trên.
– Phạt cấm đảm nhiệm chức vụ từ 01 – 05 năm cho hình thức xử phạt bổ sung khi thực hiện hành vi phạm tội.
– Phạt tù có thời hạn từ 01 – 03 năm nếu thuộc một trong số các trường hợp sau đây:
+ Phạm tội có tổ chức:
+ Thực hiện hành vi phạm tội 02 lần trở lên:
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn của bản thân để thực hiện hành vi;
+ Tiết lộ các thông tin có được từ hành vi chiếm đoạt; làm ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác từ việc thực hiện hành vi phạm tội;
+ Hậu quả của hành vi phạm tội làm nạn nhân tự sát.
Lưu ý:
Người phạm tội xâm phạm an toàn, bí mật thư tín nhưng không phải trong mội trường hợp đều bị truy cứu về tội này mà có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội phạm khác như tội cố ý làm lộ bí mật nhà nước; tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy vật hoặc tài liệu bí mật nhà nước quy định tại Điều 337; tội làm nhục người khác theo quy định tại Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017;… nếu có đủ căn cứ để truy cứu.
Trên thực tế tình trạng xâm phạm các loại thư tín, điện thoại, điện tín hoặc xâm phạm các loại hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác xảy ra thường xuyên, khá phổ biến nhưng việc truy cứu trách nhiệm hình sự hay đặt ra vấn đề xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xâm phạm này còn rất hạn chế. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng xảy ra phổ biến là do người phạm tội chưa ý thức được hành vi của mình, người bị thiệt hại không biết hoặc biệt nhưng bỏ qua, chỉ yêu cầu truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp có thiệt hại, hậu quả nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xảy ra. Cho nên các vụ án về tội phạm này cũng rất hiếm hoi trên thực tế.
Dịch vụ pháp lý của Luật Dương Gia:
– Tư vấn pháp luật hình sự trực tuyến miễn phí qua tổng đài 1900.6568
– Tư vấn tội xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác
– Tư vấn tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
– Tư vấn các yếu tố cấu thành tội xâm phạm thư tín
– Tư vấn độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
Lưu ý: Ý kiến của Luật sư, văn bản pháp luật được trích dẫn trong tư vấn nêu trên có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm tham khảo bài viết. Để được tư vấn, lắng nghe ý kiến tư vấn chính xác nhất và mới nhất từ các Luật sư vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Hotline: 1900.6568. Các Luật sư chuyên môn, nhiều năm kinh nghiệm của chúng tôi sẽ tư vấn – hỗ trợ bạn ngay lập tức!
Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin các dịch vụ tư vấn về pháp luật hình sự của chúng tôi:
– Luật sư tư vấn pháp luật hình sự trực tuyến miễn phí qua điện thoại
– Dịch vụ tư vấn pháp luật trực tuyến qua email trả phí
Trân trọng cám ơn!
