Tin tức thời sự có được bảo hộ quyền tác giả hay không?

1. Tin tức thời sự có được bảo hộ quyền tác giả hay không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 15 của Văn bản hợp nhất Luật sở hữu trí tuệ năm 2022 có quy định về các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả. Cụ thể bao gồm:

– Các tin tức thời sự thuần túy đưa tin;

– Các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản hành chính được ban hành bởi cơ quan có thẩm quyền, văn bản khác thuộc lĩnh vực tư pháp, bản dịch chính thức của văn bản đó;

– Quy trình, trình tự và thủ tục, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, số liệu và các nguyên lý.

Đồng thời, căn cứ theo quy định tại Điều 8 của Nghị định 17/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả và quyền liên quan, có quy định cụ thể về các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả, hướng dẫn cụ thể quy định tại Điều 15 của Văn bản hợp nhất Luật sở hữu trí tuệ năm 2022. Cụ thể như sau:

– Tin tức thời sự thuần túy đưa tin được quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 15 của Văn bản hợp nhất Luật sở hữu trí tuệ năm 2022 được xem là các thông tin báo chí hằng ngày, đó là các thông tin ngắn, thông tin vật, các số liệu sự thật, tuy nhiên chỉ mang tính chất đưa tin thông thường, không có tính sáng tạo;

– Các văn bản hành chính được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 15 của Văn bản hợp nhất Luật sở hữu trí tuệ năm 2022 sẽ bao gồm các văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, được ban hành bởi các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp, các tổ chức xã hội nghề nghiệp, hoặc có thể được ban hành bởi các tổ chức xã hội và các đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân;

– Quy trình và hệ thống, phương pháp hoạt động, nguyên lý hoạt động, khái niệm, số liệu được quy định cụ thể tại khoản 3 Điều 15 của Văn bản hợp nhất Luật sở hữu trí tuệ năm 2022 sẽ được hiểu cụ thể như sau:

+ Quy trình là khái niệm để chỉ trình tự và thủ tục cần phải tuân thủ để tiến hành một công việc nhất định nào đó trên thực tế;

+ Hệ thống là khái niệm để chỉ tập hợp nhiều yếu tố khác nhau, tập hợp nhiều đơn vị cùng loại, cùng chức năng, có quan hệ mật thiết, có liên hệ chặt chẽ với nhau, từ đó tạo nên một tổng thể thống nhất;

+ Phương pháp là khái niệm để chỉ các cách thức tiến hành hoạt động nghiên cứu, góc nhìn nhận của các chủ thể trong xã hội đối với các hiện tượng của tự nhiên và các hiện tượng của đời sống xã hội;

+ Khái niệm là từ để chỉ ý nghĩa phản ánh ở dạng khái quát tất cả các loại sự vật, khái quát hiện tượng tồn tại trong hiện thực cuộc sống và những mối liên hệ giữa chúng;

+ Nguyên lý là khái niệm để chỉ những định luật cơ bản có tính chất tổng quát, khái quát, chi phối một loạt các hiện tượng tự nhiên trong xã hội, và đó là tổng hợp những tư tưởng, quan điểm, lý thuyết ban đầu, vô cùng quan trọng, được coi là suất phát và là cơ sở khởi điểm cho việc xây dựng những nguyên lý khác.

Theo điều luật nêu trên thì có thể nhận thấy, các tin tức thời sự thuần túy đưa tin là các thông tin báo chí ngắn hàng ngày, các bản tin chỉ mang tính chất đưa tin thông thường, các tin tức thời sự không có tính sáng tạo, thì sẽ không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả. 

2. Những đối tượng có quyền đăng ký quyền tác giả hiện nay: 

Căn cứ theo quy định tại Điều 13 của Văn bản hợp nhất luật sở hữu trí tuệ năm 2022 có quy định về tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả có tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả. Cụ thể như sau:

– Các tổ chức và cá nhân có tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả bao gồm nhiều người, trong đó có người trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm và người được xác định là chủ sở hữu quyền tác giả được quy định cụ thể tại Điều 37 đến Điều 42 của Văn bản hợp nhất luật sở hữu trí tuệ năm 2022;

– Tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả theo như phân tích nêu trên sẽ bao gồm tổ chức và cá nhân Việt Nam, tổ chức và cá nhân nước ngoài có tác phẩm được công bố đầu tiên trên lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà chưa thực hiện hoạt động công bố ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, hoặc được công bố đồng thời trên lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong khoảng thời gian 30 ngày được tính kể từ ngày tác phẩm đó được công bố lần đầu tiên ở các quốc gia khác, tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài có tác phẩm được bảo hộ trên lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo các điều ước quốc tế về quyền tác giả mà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, tham gia ký kết.

Đồng thời, căn cứ theo quy định tại Điều 12 của Văn bản hợp nhất luật sở hữu trí tuệ năm 2022 có quy định về tác giả và đồng tác giả. Cụ thể như sau:

– Tác giả được xác định là những người trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm, trong trường hợp tác phẩm có từ hai tác giả cùng sáng tạo trực tiếp ra tác phẩm đó, họ cùng nhau đóng góp ý kiến, kết hợp với nhau để trở thành một tổng thể hoàn chỉnh, thì những người đó được gọi là đồng tác giả;

– Người hỗ trợ và đóng góp ý kiến, cung cấp các tài liệu và tư liệu cần thiết cho người sáng tác sáng tạo ra tác phẩm không phải là tác giả, không phải là đồng tác giả;

– Quá trình thực hiện quyền nhân thân và quyền tài sản đối với các tác phẩm có sự hiện diện của đông tác giả cần phải có sự thỏa thuận và sự đồng ý của các đồng tác giả đó, ngoại trừ trường hợp các tác phẩm có phần riêng biệt, có thể tác giả sử dụng một cách độc lập mà không làm ảnh hưởng đến những phần còn lại của các đồng tác giả khác hoặc pháp luật liên quan có quy định khác.

Bên cạnh đó, căn cứ theo quy định tại Điều 16 của Nghị định 17/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan, có hướng dẫn cụ thể về quyền của đồng tác giả và đồng chủ sở hữu quyền tác giả. Cụ thể như sau:

– Các đồng tác giả đồng thời là đồng chủ sở hữu quyền tác giả sẽ có quyền thỏa thuận với nhau về việc thực hiện quyền nhân thân và quá trình thực hiện quyền tài sản đối với tác phẩm căn cứ theo quy định tại Điều 12 của Văn bản hợp nhất luật sở hữu trí tuệ năm 2022;

– Các đồng tác giả không đồng thời là đồng chủ sở hữu quyền tác giả thì các đồng tác giả đó sẽ cần phải thỏa thuận với nhau về quá trình thực hiện quyền nhân thân, các đồng chủ sở hữu quyền tác giả sẽ thỏa thuận với nhau về việc thực hiện quyền tài sản đối với các tác phẩm căn cứ theo quy định tại Điều 47 của Văn bản hợp nhất luật sở hữu trí tuệ năm 2022;

– Các đồng tác giả, đồng chủ sở hữu quyền tác giả sẽ không có quyền phản đối quá trình cho phép khai thác hoặc sử dụng các tác phẩm đó theo cách thức thông thường và vì lợi ích chung.

Theo đó thì có thể nói, chủ thể có quyền thực hiện hoạt động đăng ký bảo hộ quyền tác giả là các tổ chức và cá nhân có tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả. Cụ thể bao gồm:

– Những người trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm, hay còn gọi là tác giả;

– Và chủ sở hữu quyền tác giả.

3. Quy định cụ thể về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả: 

Căn cứ theo quy định tại Điều 14 của Văn bản hợp nhất luật sở hữu trí tuệ năm 2022 có quy định cụ thể về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả, trong đó có các loại giáo trình. Cụ thể như sau:

– Tác phẩm văn học, tác phẩm nghệ thuật và các tác phẩm khoa học sẽ được bảo hộ bao gồm các loại sau đây:

+ Các tác phẩm văn học, các tác phẩm khoa học, các loại sách giáo khoa, giáo trình và các loại tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoa các loại tác phẩm được thể hiện dưới dạng ký tự;

+ Các đoạn bài giảng hoặc các bài phát biểu, các bài nói khác;

+ Các loại tác phẩm âm nhạc, tác phẩm báo chí, tác phẩm sân khấu điện ảnh, tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự;

+ Tác phẩm mỹ thuật hoặc mĩ thuật ứng dụng;

+ Tác phẩm nhiếp ảnh, tác phẩm kiến trúc, các loại bản đồ, họa đồ, sơ đồ, các bản vẽ liên quan đến địa hình, các bản vẽ liên quan đến kiến trúc hoặc các công trình khoa học;

+ Các tác phẩm văn học hoặc nghệ thuật dân gian;

+ Các chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.

– Tác phẩm phái sinh theo quy định của pháp luật sẽ chỉ được bảo hộ nếu không gây phương hại đến quyền tác giả đối với các tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh đó;

– Tác phẩm được bảo hộ theo phân tích nêu trên sẽ phải do tác giả trực tiếp sáng tạo thông qua quá trình lao động trí tuệ của tác giả đó, mà không được sao chép từ các loại tác phẩm của người khác;

– Chính phủ là cơ quan nhà nước có thẩm quyền hướng dẫn cụ thể về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Văn bản hợp nhất số 11/VBHN-VPQH Luật Sở hữu trí tuệ;

– Nghị định 17/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan;

– Nghị định 65/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về sở hữu công nghiệp, bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp, quyền đối với giống cây trồng và quản lý Nhà nước về sở hữu trí tuệ.