Đoàn Thanh niên Cộng sản và cơ cấu tổ chức của Đoàn thanh niên? Tiêu chuẩn để trở thành Phó bí thư đoàn? Quyền, nghĩa vụ của Phó bí thư Đoàn xã?
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị- xã hội nòng cốt của Việt Nam ta hiện nay. Tổ chức Đoàn phát triển mạnh mẽ, góp phần xây dựng đất nước phát triển, xã hội văn minh. Đoàn thanh niên hiện nay được tổ chức ở các địa phương, với thành phần cán sự chủ chốt, triển khai các hoạt động của Đoàn, trong đó có chức Phó Bí thư Đoàn xã. Bài viết dưới đây Luật Dương Gia sẽ giới thiệu về tiêu chuẩn cũng như chức năng, nhiệm vụ của Phó Bí thư Đoàn xã.
1. Đoàn Thanh niên Cộng sản và cơ cấu tổ chức của Đoàn thanh niên
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ra đời từ năm 1931 với nhiều tên gọi khác nhau do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập. Khi đó, Người đóng vai trò là người sáng lập các tổ chức thanh niên yêu nước để giáo dục, đoàn kết, tập hợp thanh niên và chính Chủ tịch Hồ Chí Minh là người trực tiếp chuẩn bị những điều kiện cần thiết để cho ra đời tổ chức Đoàn Thanh niên cộng sản ở nước ta.
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị- xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí minh sáng lập, lãnh đạo và rèn. Đoàn Thanh niên bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục đích, lý tượng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh.
Đoàn Thanh niên có chức năng đó chính là đội dự bị tin cậy, đội quân xung kích cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, đây chính là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tuổi trẻ, bên cạnh đó đoàn thanh niên còn thực hiện chức năng phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.
Đoàn thanh niên chịu sự quản lý chung của Nhà nước, mọi hoạt động của Đoàn nằm trong khuôn khổ của Hiến pháp và pháp luật. Đoàn cũng là chỗ dựa vững chắc, tham gia đóng góp xây dựng, bảo vệ chính quyền nhân dân các cấp, đồng thời tham gia phản biện các chính sách pháp luật, nhất là những chính sách liên quan đến thanh thiếu nhi. Và Đoàn cũng phối hợp, liên kết tổ chức hoạt động với các ban, ngành, đoàn thể.
Đoàn thanh niên chính là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, là lực lượng phối kết hợp với các tổ chức đoàn thể khác góp phần thực hiện chiến lược đại đoàn kết dân tộc. Đồng thời, Đoàn là thành viên tập thể của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, giữ vai trò nòng cốt chính trị trong tổ chức và hoạt động của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam; tạo môi trường hoạt động lành mạnh cho sinh viên, định hướng các hoạt động của thanh niên; chăm lo bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thanh niên.
Hệ thống tổ chức của Đoàn Thanh niên hiện nay được tổ chức gồm 4 cấp Đoàn thanh niên cấp cơ sở (gồm Đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở); Đoàn thanh niên cấp huyện và tương đương; Đoàn thanh niên cấp tỉnh và tương đương và Đoàn thanh niên cấp Trung ương.
Mỗi Đoàn viên trong thời kì hiện nay cần phải là những cá nhân có lý tưởng cách mạng, có bản lĩnh vững vàng, giàu lòng yêu nước, có đạo đức trong sáng, có lối sống văn hóa lành mạnh; tuân thủ, chấp hành tốt pháp luật. Các đoàn viên cần tiên phong hành động, sáng tạo không ngừng, học tập liên tục và có khát vọng vươn lên.
Nhiệm vụ của Đoàn viên Đoàn thanh niên trong thời kỳ mới hiện nay đó chính là ra sức học tập, đi đầu trong xã hội học tập; lao động tạo lập cuộc sống, tham gia phát triển kinh tế xã hội; bảo vệ Tổ quốc; tham gia xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; tham gia xây dựng và bảo vệ hệ thống hành chính; tham gia xây dựng nếp sống văn minh, đời sống cộng đồng tốt đẹp và hội nhập quốc tế.
2. Tiêu chuẩn để trở thành Phó bí thư đoàn
Để trở thành phó bí thư đoàn, thì các cá nhân cần đáp ứng những điều kiện chung để trở thành bí thư đoàn và những điều kiện riêng đối với chức danh Phó bí thư đoàn xã.
Căn cứ Điều 7 Quyết định 289 -QĐ/TW ngày 08 tháng 2 năm 2010 của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ban hành Quy chế cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có quy định tiêu chuẩn chung cán bộ đoàn như sau:
“Điều 7. Tiêu chuẩn chung
Tiêu chuẩn cán bộ đoàn được cụ thể hoá theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá VIII) là:
1- Có tinh thần yêu nước, trung thành với Tổ quốc, tận tuỵ phục vụ nhân dân, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.
2- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư. Có ý thức tổ chức kỷ luật, trung thực, không cơ hội; nhiệt tình, năng động, sáng tạo, có khả năng tổ chức tập hợp, gắn bó mật thiết và được sự tín nhiệm của đoàn viên, thanh niên, thiếu niên, nhi đồng và nhân dân.
3- Có trình độ hiểu biết về lý luận chính trị, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; trình độ học vấn, chuyên môn, ngoại ngữ, tin học phù hợp với yêu cầu của vị trí công tác được giao; trưởng thành từ phong trào đoàn, hội, đội hoặc tham gia hoạt động phong trào thanh thiếu nhi hoặc đã được đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng, nghiệp vụ, kiến thức công tác thanh vận.
4- Có sức khỏe tốt; ngoại hình phù hợp với công tác thanh vận; tuổi cán bộ đoàn được quy định theo cương vị được giao và có thể hơn từ 1 đến 2 tuổi để phù hợp với yêu cầu công tác cụ thể.”
Đây là những tiêu chuẩn cơ bản mà đối với mỗi cán bộ đoàn, dù là ở Đoàn cấp tỉnh, cấp huyện hay cấp cơ sở. Các tiêu chí chung này bao gồm về tiêu chí về tinh thần yêu nước- đây là tiêu chí đầu tiên vì đó là yêu cầu cơ bản đối với công dân Việt Nam nói chung, cá nhân phải có tình yêu nước thì mới có khát vọng để xây dựng đất nước phát triển. Và từ tình yêu nước thì sẽ có lòng trung thành với đất nước, với tổ quốc. Đồng thời, các cá nhân này cũng là người tuân thủ các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Điều kiện thứ hai đó chính là điều kiện về đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, đây chính là những đức tính học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và cũng là những đức tính cần phải có con người cộng sản. Và những cá nhân cũng cần phải có trình độ hiểu biết về lý luận chính trị, quan điểm, đường lối của Đảng và có đủ điều kiện về sức khỏe để đảm bảo công tác.
Các tiêu chuẩn riêng để trở thành bí thư đoàn xã được quy định tại Điều 11 Quyết định 289-QĐ/TW, theo đó quy định tiêu chuẩn cán bộ đoàn cấp cơ sở như sau:
“Điều 11. Tiêu chuẩn cán bộ đoàn cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn)
1- Trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên, trình độ lý luận chính trị sơ cấp.
2- Giữ chức vụ không quá 35 tuổi.
Đối với vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, đối tượng chính sách, trình độ văn hoá nói chung từ tốt nghiệp trung học phổ thông trở lên, đã được bồi dưỡng chương trình lý luận chính trị sơ cấp. Giữ chức vụ không quá 37 tuổi.”
Theo quy định trên, để làm phó bí thư đoàn xã phải có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên và trình độ lý luận chính trị sơ cấp, tức cá nhân này đã tốt nghiệp ở trình độ đào tạo trung cấp trở lên, có thể là tốt nghiệp cao đẳng hoặc đại học. Cá nhân hoàn thành chương trình sơ cấp lý luận chính trị theo quy định sẽ được cấp bằng sơ cấp lý luận chính trị.
3. Quyền, nghĩa vụ của Phó bí thư Đoàn xã
Chức năng, nhiệm vụ của Phó bí thư Đoàn xã cũng chính là quyền, nghĩa vụ của cán bộ đoàn nói chung. Theo đó, thì Phó bí thư đoàn xã có nghĩa vụ là phải trung thành với Đảng, với Nhà nước và trung thành với nhân dân Việt Nam. Phó bí thư đoàn xã phải luôn kiên định mục tiêu và lý tưởng của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Là người cương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân; đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; gương mẫu chấp hành Điều lệ, chấp hành sự phân công của tập thể lãnh đạo, sự lãnh đạo, chỉ đạo của tổ chức đoàn cấp trên. Phó Bí thư Đoàn xã có trách nhiệm tận tụy với công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi; tôn trọng và liên hệ mật thiết với đoàn viên, thanh niên, thiếu niên, nhi đồng và nhân dân và không ngừng học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng công tác đoàn. Phó Bí thư Đoàn xã là tấm gương cho đoàn viên và thanh niên noi theo.
Phó Bí thư Đoàn xã được cung cấp thông tin đầy đủ, được tham gia ý kiến với cấp uỷ đảng, lãnh đạo,… về chủ trương, kế hoạch triển khai nhiệm vụ có liên quan đến công tác đoàn và công tác thanh thiếu nhi;… được bố trí thời gian thích hợp và tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức và tham gia các hoạt động của Đoàn.
Phó Bí thư đoàn xã được ưu tiên học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị chuyên môn, nghiệp vụ, …. để phục vụ công tác đoàn, hội, đội, phong trào thanh thiếu nhi …được hưởng các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật.
