Thuyết minh về tác phẩm Một chuyện đùa nho nhỏ mang đến bài văn mẫu hay đạt điểm cao nhất của các bạn học sinh giỏi. Qua đó đem lại nhiều tư liệu học tập hữu ích, giúp học sinh củng cố kiến thức, trau rồi ngôn ngữ để biết cách làm bài văn thuyết minh về một tác phẩm văn học.
Mục lục bài viết
1. Thuyết minh về tác phẩm Một chuyện đùa nho nhỏ hay nhất:
Văn học luôn là những thước phim đặc sắc phản ánh đời sống và cũng là bức tranh tưởng tượng dựa trên sức sáng tạo của con người. Người tác giả viết nên những án văn sẽ trở thành một nhà nghệ thuật vĩ đại. Nhắc đến đó, trong văn học Nga người ta nghĩ ngay đến Sê-khốp, một thầy thuốc chữa bệnh cho con người dựa vào văn học. Đó là những căn bệnh tinh thần đáng sợ, được chữa lành và cứu rỗi. Một chuyện đùa nho nhỏ là một truyện ngắn có đề tài về tình yêu được viết vào năm 1886.
Ngay trong những dòng đầu tiên, ta đã thấy được khung cảnh của nước Nga hùng vĩ và xinh đẹp. Một buổi sáng trong sáng nhưng lại giá lạnh, dưới bầu trời ấy là đất nước ngập tràn tuyết trắng. Bức tranh xinh đẹp đó cũng là khởi đầu của một câu chuyện tình yêu xinh đẹp. Giọng văn hàm súc của ông đã tạo nên một cô gái Nga như bông tuyết trắng trên nền trời. Sự xinh đẹp ấy có thể khiến người đọc choáng váng. Những chi tiết từ mái tóc, lông tơ trên môi cũng được tác giả miêu tả kỹ nhắm thể hiện sự mong manh của người con gái. Sự việc bắt đầu từ khi anh hàng xóm đến rủ cô nàng đi trượt tuyết và được cô nàng đồng ý.
Trong quá trình ấy, có thể thấy được Nadia là một người nhút nhát, rụt rè. Cô lấy hết dũng khí nhận lời chàng trai, cũng vượt qua nỗi sợ để cùng nhân vật tôi trượt xuống bên dưới. Vào giây phút căng thẳng đó, chàng trai bên tai cô nói lời yêu. Đến khi xuống tới chân dốc, cô vừa kinh ngạc, vừa nghi ngờ về lời tỏ tình của chàng trai. Có thể thấy cô là một cô gái dịu dàng, không vồ vập hay cáu kỉnh. Tuy nhiên, những chi tiết “không muốn tin rằng gió đã nói điều đó” như đang nói lên điều gì đó. Phải chăng thực ra cô gãi cũng đã đem lòng cảm mến nhân vật “tôi”? Như để khẳng định lại, cô đề nghị cùng chàng trai trượt tiếp lần nữa. Vẫn vào khoảnh khắc ấy, chàng trai lại nói tiếp câu đó. Giữa lúc Nadia đang chìm đắm, nhân vật “tôi” mới chỉ ra rằng đó chỉ là một trò đùa cợt.
Tuy rằng sợ hãi, nhưng Nadia như đắm chìm trong những lời tỏ tình giả dối lúc trượt tuyết ấy. Vậy nên nàng dường như không thể không chơi trượt tuyết, tuy vẫn còn khiếp đảm với quá trình trượt xuống. Tuy đó là một hành động mạo hiểm nhưng Nadia biết, chỉ có những lúc ấy cô nàng mới nghe được lời tỏ tình tưởng chừng như chân thật ấy. Vậy là chỉ vì một câu nói, một trò đùa của người khác đã khiến người con gái đảo lộn cuộc sống và sinh hoạt. Những khi nàng leo lên bậc thang để trượt xuống, nhân vật “tôi” lúc này chỉ đứng dưới và thờ ơ nhìn. Khi trượt xuống, nhân vật tôi nhận ra rằng có lẽ tình cảm của mình đối với cô gái dũng cảm kia đã tiến lên một bước. Có lẽ nào, tình cảm nhân vật “tôi” trở thành tình yêu, cảm mến, là một phép thử cho tình cảm cả hai người. Chi tiết ấy chính là một chướng ngại vật trên con đường của cả hai và dường như họ đã vượt được qua nó. Và cuối cùng, một phần nhân vật “tôi” tạo nên phép thử ấy bởi khi bắt đầu, tôi không mất mát gì sau trò chơi.
Đông qua, xuân tới xóa đi những ngày lạnh giá mùa đông. Hai người lại gặp nhau trong khung cảnh mùa thu nên thơ tại nước Nga xinh đẹp. Trước ngày đi, hai người mới thực sự mở lòng ra với nhau, mới có câu “tôi yêu em” thực sự. Sau một trò đùa nhỏ, hai con người lại gần sát lại nhau đến thế! Sự rụt rè, ngại ngùng của người con gái và sự tinh tế, hướng nội của người con trai đã tạo nên cho chúng ta một tình huống truyện độc đáo. Tuy nhiên kết cục của câu truyện, nhân vật “tôi” lại không có được Nadia. Cô nàng đã đến với một người khác, tìm được hạnh phúc của riêng mình. Có lẽ, đây chính là một kết thúc tốt cho cả hai người. Kết cục ấy cũng khiến cho người đọc có thêm một khoảng trống để suy nghĩ và có thể viết tiếp câu chuyện.
Đọc văn của Sê khốp, những nhân vật dưới ngòi bút của ông như đang sống. Họ như đang có thực, đang sống và nhận được hạnh phúc ở một nơi nào đó trên thế giới này. Câu chuyện trên cũng thế, tình yêu của hai người tuy đều thầm lặng nhưng lại làm cho người đọc sự rung động. Có lẽ ở một kết cục nào đó, hai người ấy sẽ hạnh phúc bên nhau.
2. Thuyết minh về tác phẩm Một chuyện đùa nho nhỏ chọn lọc:
Văn chương từ xưa đến nay luôn là tấm gương phản ánh chân thực hiện thực xã hội, chứa đựng trong đó những tư tưởng, tình cảm và triết lý sâu sắc. Văn chương chính là “con đẻ” của đời sống, trải qua biết bao biến cố, để rồi trở về với danh phận của một “người mẹ” đã trải nghiệm đủ mọi cung bậc cảm xúc của cuộc sống, từ vui buồn, yêu ghét, để rồi giáo dục, nuôi dưỡng chính “đứa con” đời sống của mình. Như M.L. Kalinine đã từng phát biểu: “Văn học làm cho con người thêm phong phú, tạo khả năng cho con người lớn lên, hiểu được con người nhiều hơn”. Trong hành trình trở về ấy, người nghệ sĩ chính là người dẫn dắt văn chương đi những bước đầu tiên. Điển hình như nhà văn vĩ đại của nước Nga – Sê Khốp, người không chỉ chữa lành bệnh cho biết bao người về mặt thể xác lẫn tinh thần, mà còn tạo ra những tác phẩm văn học chứa đựng tinh thần nhân đạo cao cả, thực sự trở thành “người mẹ” cứu rỗi biết bao tâm hồn.
Nhắc đến Sê Khốp, người ta thường nghĩ đến những nhận định, quan niệm sâu sắc về văn học của ông. Nhưng để có được những nhận định ấy, ông đã phải trải qua một tuổi thơ đầy khắc nghiệt, sống trong cảnh tù đọng, nhàm chán với những đồng xu ít ỏi, những lời chì chiết, đay nghiến và đòn roi. Sinh ra trong một gia đình thương nhân cấp thấp, cuộc sống của ông đầy khổ cực nhưng tâm hồn Sê Khốp không hề bị cằn cỗi mà trái lại, càng trở nên mềm mại, dịu dàng và trong sáng. Ông đến với văn chương không chỉ để giúp đỡ gia đình mà còn để tự nuôi dưỡng tâm hồn mình. Khi nhận được học bổng, ông rời quê nhà tới Moscow để học Đại học Y khoa nhưng bằng tài năng kiệt xuất, Sê Khốp đã trở thành một trong những đại biểu lớn cuối cùng của văn học hiện thực Nga vào nửa cuối thế kỷ XIX.
Có thể nói Sê Khốp là bậc thầy của thể loại truyện ngắn, một thể loại tưởng chừng đơn giản nhưng lại khiến không ít nhà văn phải chùn bước. Điều đặc biệt và độc đáo ở các truyện ngắn của ông chính là không có cốt truyện cụ thể, nhưng lại chứa đựng sức mạnh tinh thần lớn lao cho người đọc. Truyện ngắn của ông giống như những “lát cắt tươi rói” của cuộc sống, những “mảng sống” ngoài xã hội được ông đưa vào trong truyện của mình. Nguyễn Tuân – một bậc thầy ngôn từ Việt Nam, từng nhận xét về Sê Khốp: “Sê Khốp là con chim linh điểu của buổi tịch dương trên đồng cỏ dại nước Nga xưa, là cánh diều sáo vĩ đại, trên đôi cánh âm vang tiếng nói của hiện thực và nhịp thơ của lãng mạn. Sê Khốp là bậc thầy của tiếng Nga, tên tuổi ông sáng chói trong lâu đài của Chủ nghĩa nhân đạo.”
Khi đọc “Một chuyện đùa nho nhỏ”, ta như được chìm đắm trong khung cảnh nước Nga xinh đẹp với một buổi trưa mùa đông trong sáng, trời giá lạnh, bầu trời trong xanh với vài tia nắng và lớp tuyết trắng phủ đầy mặt đất. Khung cảnh ấy như một bức tranh tuyệt đẹp mở đầu cho câu chuyện. Giọng văn của Sê Khốp hàm súc và cô đọng, mở ra hình ảnh cô gái Nadia xinh xắn trong đám bụi tuyết: “Những hạt bụi tuyết nhỏ trắng xoá bám lên mấy món tóc xoắn vòng rủ hai bên thái dương nàng, lên hàng lông tơ mịn phía trên môi.”
Vào một ngày mùa đông, một chàng trai hàng xóm rủ Nadia đi trượt tuyết. Nadia, vốn dịu hiền và nhút nhát, ban đầu sợ hãi nhưng sau cùng cũng đồng ý. Cả hai trượt xuống, chiếc xe bay vèo như phát đạn, gió quất vào như muốn ngắt đầu khỏi vai. Giữa lúc sợ hãi nhất, chàng trai thầm thì vào tai nàng: “Nadia, tôi yêu em!” Lời tỏ tình bất ngờ làm Nadia băn khoăn, liệu đó là lời của gió hay của chàng trai. Cô gái nhút nhát ấy quyết định trượt lại lần nữa, vẫn tái mét, lẩy bẩy nhưng vẫn muốn nghe lại câu nói ấy. Giữa lúc kinh hoàng, chàng trai lại nói: “Nadia, tôi yêu em!” Nadia đắm chìm trong bốn từ ấy, cảm thấy an toàn và ấm áp, không nhận ra đó chỉ là trò đùa.
Những ngày sau đó, trò đùa của chàng trai tiếp tục, Nadia không còn bình yên, mong muốn khám phá ai đã nói lời yêu nàng. Quyết tâm tìm ra sự thật, nàng mạo hiểm trượt một mình nhưng nỗi sợ làm nàng không nghe thấy gì. Nadia như bị mê hoặc bởi lời tỏ tình, không nhận ra đó là trò đùa của chàng trai. Cuối cùng, nhân vật “tôi” nhận ra mình đã không còn khả năng đồng cảm với Nadia, trò đùa không mang lại kết quả tốt đẹp gì. Nadia không biết ai nói câu nói ấy và chàng trai chưa thật sự bày tỏ tình cảm, phải ra đi trong u sầu. Lời nói “Tôi yêu em!” khác xa với lời yêu chân thành và cao thượng của Puskin:
“Tôi yêu em âm thầm, không hy vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen”
(Tôi yêu em)
Mùa xuân đến, phá tan khối băng tuyết, trò chơi trượt tuyết chấm dứt, lời đùa cũng dần kết thúc. Nadia sầu não vì vắng lời tỏ tình, nhân vật “tôi” chuẩn bị lên thủ đô. Trước ngày ra đi, chàng đứng nép bên hàng rào, nhìn trộm sang nhà nàng, thấy nàng buồn bã bước ra hiên. Hình ảnh “hàng rào” là biểu tượng ngăn cách hai tâm hồn, dù ở cùng không gian nhưng không chạm được đến nhau. Những cơn gió xuân thổi tới, nàng rướn lên cầu khẩn, chàng thầm thì: “Nadia, tôi yêu em!” Nàng reo lên, giang tay đón gió. Hình ảnh “hàng rào” tuy nhỏ bé nhưng có ý nghĩa lớn, là mắt xích cho thấy sự chuyển biến tâm trạng sau trò đùa.
Lời yêu nông nổi nhưng lại rụt rè, đó là những lời thì thầm của tuổi non trẻ. Nhân vật “tôi” thiếu tự tin, phải mượn lời của gió để thổ lộ tình cảm. Khi nhớ lại, chàng cũng không dám thú nhận tình yêu, chỉ biết rằng nàng đã đi lấy người khác, có con với người khác. Nguyễn Bính cũng từng ngại ngùng như thế, chẳng mãnh liệt như Xuân Diệu:
“Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi!”
(Vội vàng)
Sê Khốp luôn là nhà nhân đạo sâu sắc, như ông đã nhận định: “Một người nghệ sĩ chân chính là một nhà nhân đạo từ trong cốt tủy”. Nadia cuối cùng tìm thấy hạnh phúc nhưng không phải với nhân vật “tôi”. Đây có lẽ là cái kết tốt nhất cho tình yêu “trò đùa”. A.I. Bogdanovich nhận xét về cái kết: “…trong đoạn kết dù sao vẫn xuất hiện cảm xúc buồn, như cuộc sống nói chung vẫn buồn như thế, nếu như trong cả cuộc đời, ký ức xúc động nhất và tuyệt vời nhất chỉ là trò đùa của những ngày trẻ tuổi”. “Một chuyện đùa nho nhỏ” sẽ mãi là câu chuyện tình yêu đơn giản nhưng sâu sắc của một chàng trai dành cho cô gái trẻ trung, xinh đẹp.
Câu chuyện kết thúc với dấu ba chấm đầy suy ngẫm. Nadia là điển hình cho sự cả tin, ngây ngô của những người “yêu bằng tai”. Nhưng nếu không có ngày hôm ấy, cả đời Nadia sẽ không hiểu thế nào là yêu. Xuân Diệu từng trải lòng:
“Yêu, là chết ở trong lòng một ít,
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu?”
(Yêu)
3. Thuyết minh về tác phẩm Một chuyện đùa nho nhỏ đặc sắc:
Văn học, như một loại nghệ thuật tưởng tượng, không chỉ là một thước phim phản ánh đời sống mà còn là bức tranh sáng tạo dựa trên trí tưởng tượng của con người. Người viết văn, thông qua những tác phẩm của mình, có thể trở thành nghệ sĩ tài năng. Khi nhắc đến văn học Nga, tên Sê Khốp không thể không xuất hiện, người đã tạo ra những câu chuyện về sự chữa trị tinh thần thông qua văn học. Những căn bệnh tinh thần đáng sợ được chữa lành và cứu rỗi trong những tác phẩm của ông. Một ví dụ nhỏ là truyện ngắn “Một chuyện đùa nhỏ” được viết vào năm 1886.
Ngay từ những dòng đầu tiên, chúng ta được đưa vào bức tranh hùng vĩ và tuyệt vời của đất Nga. Một buổi sáng tươi sáng nhưng lạnh lẽo, với cảnh trắng tuyết bao phủ dưới bầu trời xanh. Bức tranh đẹp đẽ này là nền tảng cho một câu chuyện tình yêu đẹp đẽ. Ngôn ngữ hàm súc của tác giả tạo nên một hình ảnh cô gái Nga như bông tuyết trắng trên bầu trời. Sự tinh khôi này có thể làm cho độc giả ngạc nhiên. Mọi chi tiết từ mái tóc đến những lông tơ trên môi đều được tả một cách tỉ mỉ, thể hiện sự mong manh của người con gái. Câu chuyện bắt đầu khi anh chàng hàng xóm mời cô gái đi trượt tuyết và cô đồng ý.
Qua hành trình đó, chúng ta thấy Nadia là một người nhút nhát và e dè. Cô vượt qua nỗi sợ hãi để chấp nhận lời mời và cùng nhân vật chính trượt xuống dốc. Trong những khoảnh khắc căng thẳng, chàng trai thổ lộ tình cảm của mình bên tai cô. Khi đến cuối dốc, cô ngạc nhiên và hoài nghi về lời tỏ tình. Nadia thể hiện sự dịu dàng, không gò ép hay cáu kỉnh. Tuy nhiên, những chi tiết “không tin gió đã nói như vậy” như thể hiện sự nghi ngờ. Liệu cô gái này có phải đã đặt tình cảm cho nhân vật chính từ trước không? Để khẳng định điều này, cô đề xuất trượt tuyết lần nữa với chàng trai. Trong lúc ấy, chàng trai lại lặp lại lời tỏ tình. Trong thời khắc mê muội đó, nhân vật chính mới tiết lộ rằng đó chỉ là một trò đùa.
Mặc dù Nadia sợ hãi, nhưng cô như đắm chìm trong những lời tỏ tình giả dối trên dốc tuyết. Điều này khiến cô không thể không tham gia trò chơi, mặc dù vẫn cảm thấy kinh khiếp với việc trượt xuống. Điều này là một hành động mạo hiểm, nhưng Nadia biết rằng chỉ trong những khoảnh khắc như vậy, cô mới có thể nghe thấy lời tỏ tình chân thành. Mỗi lần cô leo lên bậc thang để trượt xuống, nhân vật chính chỉ đứng dưới đất và nhìn lạnh lùng. Khi cô trượt xuống, nhân vật chính nhận ra rằng tình cảm của mình đối với cô gái dũng cảm đã phát triển. Có thể đó là tình yêu, là sự quý mến, là một bước tiến trong mối quan hệ của cả hai. Chi tiết này là một thách thức trên con đường của họ, và có vẻ như họ đã vượt qua được. Cuối cùng, nhân vật chính tạo ra thử thách này với hy vọng có thể trải nghiệm mất mát trong trò chơi.
Mùa đông qua đi, mùa xuân đến xóa tan những ngày lạnh giá của mùa đông. Hai người lại gặp nhau trong bối cảnh mùa thu tuyệt vời của Nga. Trước ngày chia tay, họ mới thực sự mở lòng với nhau và chia sẻ câu nói “Tôi yêu em” từ trái tim. Sau trò đùa nhỏ, họ lại gần nhau đến khó tin! Sự ngần ngại, nhút nhát của cô gái và sự tinh tế, nội tâm của chàng trai tạo ra một tình huống truyện lạ lùng. Tuy nhiên, kết cục của câu chuyện là nhân vật chính không giữ được Nadia. Cô gái đã tìm thấy hạnh phúc ở người khác. Có thể đây là một kết thúc tốt cho cả hai. Kết quả này còn tạo ra một khoảng trống cho độc giả để suy nghĩ và tưởng tượng về sự phát triển tiếp theo của câu chuyện.
Khi đọc tác phẩm của Sê Khốp, những nhân vật dưới bàn tay của ông sống động như thực tế. Họ trở nên sống động, sống và tận hưởng hạnh phúc ở nơi nào đó trên thế giới. Câu chuyện này cũng không ngoại lệ, với tình yêu của hai người, mặc dù âm thầm nhưng lại làm độc giả cảm thấy xúc động. Có lẽ, ở một kết cục nào đó, họ sẽ tìm thấy hạnh phúc bên nhau.
THAM KHẢO THÊM:
