Thẩm quyền được quyền kiểm tra hành chính khi tham gia giao thông

1. Căn cứ pháp lý:

Nghị định 46/2016/NĐ – CP ngày 26 tháng 05 năm 2016

Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012

Luật giao thông đường bộ năm 2008

Thông tư 47/2011/TT – BCA ngày 02 tháng 07 năm 2011

Nghị định 27/2010/NĐ – CP ngày 24 tháng 03 năm 2010

2. Nội dung tư vấn:

Dựa trên những thông tin bạn cung cấp thì để giải quyết vấn đề của bạn cần xem xét các phương diện sau:

Thứ nhất, về thẩm quyền của cảnh sát 113 (công an 113) trong việc giải quyết vi phạm giao thông.

Công an 113 hay cảnh sát 113 là tên thường gọi của lực lượng cảnh sát phản ứng nhanh (CS113) được thành lập theo Quyết định 943/2001/QĐ – BCA (X13) của Bộ Công an. Đây là lực lượng thường trực 24/24h để tiếp nhận thông tin và giải quyết ban đầu, nhanh chóng những vụ, việc liên quan đến an ninh, trật tự và yêu cầu chính đáng của công dân.

Theo thông tin, bạn bị cảnh sát 113 bắt vì lý do dừng đèn đỏ vượt quá vạch quy định. Đây được hiểu là việc bạn bị Cảnh sát 113 tạm dừng phương tiện để kiểm tra, kiểm soát, kiểm tra hành chính phương tiện đang tham gia giao thông. Về hành vi dừng đèn đỏ quá vạch của bạn, theo quy định tại khoản 3 và khoản 5 Điều 10 Luật giao thông đường bộ năm 2008 thì:

“Điều 10: Hệ thống báo hiệu đường bộ

…

3. Tín hiệu đèn giao thông có ba màu, quy định như sau:

a) Tín hiệu xanh là được đi;

b) Tín hiệu đỏ là cấm đi;

c) Tín hiệu vàng là phải dừng lại trước vạch dừng, trừ trường hợp đã đi quá vạch dừng thì được đi tiếp; trong trường hợp tín hiệu vàng nhấp nháy là được đi nhưng phải giảm tốc độ, chú ý quan sát, nhường đường cho người đi bộ qua đường.

…

5. Vạch kẻ đường là vạch chỉ sự phân chia làn đường, vị trí hoặc hướng đi, vị trí dừng lại.”

Xem xét trong tình huống của bạn, khi bạn dừng đèn đỏ vượt quá vạch dừng. Trường hợp này, căn cứ theo quy định tại khoản 3, khoản 5 Điều 10 Luật giao thông đường bộ năm 2008, trường hợp bạn vẫn vượt quá vạch dừng đèn đỏ mà tiếp tục đi thì bạn đang không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu. Tuy nhiên, nếu căn cứ theo thông tin thì khi thấy tín hiệu đèn đỏ, bạn dừng lại nhưng vị trí dừng vượt quá vạch dừng. Trường hợp này được xác định hành vi của bạn là không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường.

Trong trường hợp này, bạn có thể bị xử phạt về hành vi không chấp hành chỉ dẫn của biển báo hiệu, vạch kẻ đường theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 5;  điểm a khoản 1 Điều 6, điểm a Khoản 1 Điều 7, điểm c Khoản 1 Điều 8 Nghị định 46/2016/NĐ – CP tùy thuộc vào loại xe mà bạn điều khiển là xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy, xe máy kéo hay xe máy chuyên dùng, hay xe đạp.

Trường hợp này, để xác định Cảnh sát 113 (lực lượng cảnh sát phản ứng nhanh) có quyền bắt (tạm dừng) phương tiện vi phạm giao thông hay không, thì:

Hiện nay, căn cứ theo quy định tại Điều 70 Nghị định 46/2016/NĐ – CP quy định về việc phân định thẩm quyền xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt thì lực lượng Cảnh sát phản ứng nhanh cũng được xác định là một trong những chủ thể có thẩm quyền xử phạt hành chính đối với những hành vi vi phạm giao thông. Tuy nhiên, đối với hành vi không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường của bạn không phụ thuộc vào việc bạn điều khiển loại xe nào thì căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 70 Nghị định 46/2016/NĐ – CP, hành vi của bạn cũng không thuộc thẩm quyền xử phạt của lực lượng Cảnh sát phản ứng nhanh. Vậy nên, Cảnh sát phản ứng nhanh (cảnh sát 113) sẽ không có thẩm quyền xử phạt hành chính đối với hành vi dừng đèn đỏ vượt quá vạch dừng quy định.

Tuy nhiên, về quyền “bắt” xe vi phạm giao thông, hay còn được hiểu là việc tạm dừng và kiểm soát các phương tiện vi phạm giao thông đường bộ của lực lượng Cảnh sát phản ứng nhanh thì:

Hiện nay, căn cứ theo quy định tại Điều 4 Thông tư 47/2011/TT – BCA thì Cảnh sát phản ứng nhanh được xác định là một trong những lực lượng cảnh sát khác được huy động và phối hợp với cảnh sát giao thông đường bộ tham gia tuần tra, kiểm soát, trật tự và an toàn giao thông đường bộ. Đồng thời theo quy định tại Điều 8 Nghị định 27/2010/NĐ -CP thì lực lượng cảnh sát khác (trong đó có Cảnh sát phản ứng nhanh) được tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ cùng Cảnh sát giao thông đường bộ phải thực hiện đúng Kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, chịu sự kiểm tra, giám sát của cảnh sát giao thông đường bộ thì Cảnh sát giao thông đường bộ xử phạt vi phạm hành chính với hành vi vi phạm thuộc quyền xử phạt của mình.

Nếu không có cảnh sát giao thông đường bộ đi cùng thì lực lượng cảnh sát khác, trong đó có cảnh sát phản ứng nhanh chỉ được thực hiện việc tuần tra, kiểm soát theo Kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt và phải thường xuyên thông báo cho lực lượng cảnh sát giao thông đường bộ về việc tuần tra, kiểm soát của mình, nếu phát hiện hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ thì được xử phạt hành chính những hành vi thuộc quyền xử phạt của mình.

Từ những căn cứ quy định tại Thông tư 47/2011/TT- BCA; Nghị định 27/2010/NĐ – CP, có thể thấy, cảnh sát 113 chỉ khi được huy động phối hợp với cảnh sát giao thông đường bộ theo kế hoạch đã được phê duyệt mới được quyền dừng phương tiện tham gia giao thông và xử lý vi phạm khi không có cảnh sát giao thông.

Do vậy, trong trường hợp của bạn, hai người cảnh sát 113 này chỉ được dừng xe của bạn và xử lý vi phạm mà không có cảnh sát giao thông khi có quyết định, hoặc kế hoạch đã được phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền thể hiện việc huy động lực lượng này phối hợp với Cảnh sát giao thông  tham gia tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ.

Nếu không có kế hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì việc hai người cảnh sát 113 tự ý dừng xe của bạn đang lưu thông được xác định là hành vi vi phạm pháp luật. Bạn hoàn toàn có quyền khiếu nại về vấn đề này.

Thứ hai, thời hạn tạm giữ phương tiện vi phạm hành chính.

Theo thông tin, hai người cảnh sát 113 này, sau khi dừng phương tiện đã tiến hành kiểm tra giấy tờ và phát hiện bạn không có bằng lái nên đã tiến hành việc tạm giữ (giam) xe của bạn để chờ giải quyết.

Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 39 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 thì Trưởng phòng Cảnh sát phản ứng nhanh có quyền tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính không vượt quá mức tiền phạt 25.000.000 đồng.

Trong trường hợp của bạn,chiếc xe do bạn điều khiển khi bạn có hành vi vi phạm giao thông được xác định là phương tiện vi phạm hành chính. Căn cứ theo quy định tại Điều 125 Luật xử lý vi phạm hành chính thì việc tạm giữ phương tiện vi phạm hành chính được thực hiện trong một số trường hợp cần thiết sau:

– Để xác minh tình tiết mà nếu không tạm giữ thì sẽ không có căn cứ ra quyết định xử phạt.

– Để ngăn chặn ngay hành vi vi phạm hành chính mà nếu không tạm giữ sẽ gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội.

– Để đảm bảo thi hành quyết định xử phạt hành chính.

Đối với trường hợp của bạn, bạn điều khiển phương tiện này thực hiện hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông thì trong trường hợp bạn không mang theo giấy tờ tùy thân, không có căn cứ để xác nhận về chủ thể vi phạm là bạn thì cơ quan công an vẫn có quyền tạm giữ phương tiện để xác minh về chủ thể vi phạm, đồng thời để đảm bảo quyết định xử phạt. Đồng thời tại khoản 6 Điều 125 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 thì: trường hợp chỉ áp dụng hình thức phạt tiền đối với cá nhân vi phạm hành chính là bạn thì cơ quan có thẩm quyền có quyền tạm giữ một trong các loại giấy tờ theo thứ tự: giấy phép lái xe, hoặc giấy phép lưu hành phương tiện hoặc giấy tờ cần thiết khác có liên quan đến phương tiện cho đến khi bạn chấp hành xong quyết định xử phạt. Trường hợp bạn không có giấy tờ trên thì, người có thẩm quyền xử phạt có thể tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.

Từ những căn cứ ở trên, bên Cảnh sát 113 có quyền tạm giữ chiếc xe của bạn khi bạn có hành vi vi phạm giao thông và không có các loại giấy tờ như Giấy phép lấy xe. Việc tạm giữ chiếc xe của bạn phải có quyết định bằng văn bản kèm theo biên bản tạm giữ và phải giao cho người vi phạm – ở đây là bạn 01 bản theo quy định tại khoản 6 Điều 125 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012.

Về thời hạn tạm giữ phương tiện:

Tại Khoản 8 Điều 125 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 có quy định, thời hạn tạm giữ phương tiện vi phạm hành chính là 07 ngày, kể từ ngày tạm giữ. Trường hợp đối với những vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp, cần tiến hành xác minh thì thời hạn tạm giữ phương tiện vi phạm hành chính có thể kéo dài nhưng không quá 30 ngày kể từ ngày tạm giữ. Trường hợp vụ việc đặc biệt nghiêm trọng có nhiều tình tiết phức tạp và thuộc trường hợp cần giải trình vì có dấu hiệu hình sự thì cơ quan có thẩm quyền có thể gia hạn việc tạm giữ bằng văn bản, thời hạn gia hạn không quá 30 ngày.

Thứ ba, mức xử phạt đối với hành vi dừng đèn đỏ quá vạch dừng quy định.

Như đã phân tích, hành vi dừng đèn đỏ quá vạch dừng của bạn được xác định là hành vi không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường. Tuy nhiên, do trong thông tin bạn không nói rõ xe của bạn là xe mô tô, xe gắn máy, xe ô tô hay thuộc loại xe nào khác. Do vậy, mức xử phạt đối với hành vi dừng đèn đỏ quá vạch dừng của bạn sẽ khác nhau. Cụ thể: đối với hành vi không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường thì:

– Trường hợp xe của bạn là xe ô tô hoặc các loại xe tương tự ô tô thì với hành vi này, căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 5 Nghị định 46/2016/NĐ – CP bạn có thể bị phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng, và không bị tước giấy phép lái xe. Tuy nhiên, nếu bạn không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường nhưng gây tai nạn giao thông thì bạn sẽ bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 02 đến 04 tháng.

 – Trường hợp bạn là xe mô tô, xe gắn máy hay các loại xe tương tự xe mô tô, xe gắn máy thì căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 6 Nghị định 46/2016/NĐ – CP, bạn sẽ bị phạt tiền từ 60.000 đồng đến 80.000 đồng. Trường hợp, bạn không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường mà gây tai nạn giao thông thì bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 02 đến 04 tháng.

 – Trường hợp bạn điều khiển xe máy kéo, xe máy chuyên dùng mà không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường thì căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 7 Nghị định 46/2016/NĐ – CP, bạn sẽ bị phạt tiền từ 80.000 đồng đến 100.000 đồng. Trường hợp không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường mà gây tai nạn giao thông thì sẽ bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe (khi điều khiển máy kéo); chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ (khi điều khiển xe máy chuyên dùng) từ 02 đến 04 tháng.

 – Trường hợp bạn điều khiển xe đạp, xe đạp máy, xe thô sơ khác thì với hành vi không chấp hành chỉ dẫn của vạch kẻ đường thì căn cứ theo điểm c khoản 1 Điều 8 Nghị định 46/2016/NĐ – CP thì bạn sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 50.000 đồng đến 60.000 đồng.

Như vậy, từ những căn cứ nêu trên, cảnh sát 113 vẫn có quyền tạm dừng và kiểm soát phương tiện khi được huy động để phối hợp với Cảnh sát giao thông theo kế hoạch đã được có thẩm quyền phê duyệt. Việc tạm giữ phương tiện chỉ được thực hiện trong trường hợp thật sự cần thiết theo quy định của luật. Và mức xử phạt đối với hành vi dừng đèn đỏ quá vạch dừng được xác định cụ thể tùy vào loại phương tiện mà bạn điều khiển, bạn cần căn cứ vào hoàn cảnh thực tế để xác định cụ thể.