Các tội áp dụng với quân nhân

Tội quấy nhiễu nhân dân được quy định tại Điều 415 Bộ luật Hình sự 2015 là một trong những tội danh đặc thù trong lĩnh vực quân sự nhằm xử lý những hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc vị trí trong quân đội để gây phiền hà, xúc phạm, sách nhiễu nhân dân. Hành vi này không chỉ vi phạm kỷ luật quân đội mà còn làm tổn hại đến uy tín quân đội và mối quan hệ gắn bó quân dân - vốn là nền tảng của sức mạnh quốc phòng toàn dân.

Tội ra mệnh lệnh trái pháp luật theo Điều 393 Bộ luật Hình sự 2015 là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn lợi dụng vị trí công tác để ban hành mệnh lệnh trái với quy định của pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng. Đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, làm ảnh hưởng đến kỷ luật, trật tự và hiệu quả hoạt động của cơ quan, tổ chức; đặc biệt trong các tình huống đặc thù như chiến đấu, cứu hộ, tình trạng khẩn cấp.

Tội chấp hành không nghiêm chỉnh mệnh lệnh được quy định tại Điều 395 Bộ luật Hình sự. Đây là hành vi của quân nhân không thực hiện đúng, đầy đủ, kịp thời mệnh lệnh của người có thẩm quyền và gây hậu quả nghiêm trọng. Đây là hành vi vi phạm kỷ luật quân đội, ảnh hưởng đến hiệu quả chỉ huy và khả năng hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị; đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp, chiến đấu hoặc cứu nạn.

Tội chiếm đoạt hoặc hủy hoại di vật của tử sĩ quy định tại Điều 418 Bộ luật Hình sự 2015 là hành vi xâm phạm đến những vật phẩm gắn liền với người đã hy sinh vì Tổ quốc. Đây không chỉ là hành vi trái pháp luật mà còn đi ngược lại đạo lý truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.

Tội vi phạm quy định về trực ban, trực chiến, trực chỉ huy được quy định tại Điều 409 Bộ luật Hình sự năm 2015. Đây là hành vi của người có trách nhiệm trong quân đội không chấp hành nghiêm chỉnh chế độ trực ban, trực chiến hoặc trực chỉ huy, gây hậu quả nghiêm trọng cho hoạt động quân sự, chỉ huy, quản lý hoặc an toàn của đơn vị; xâm phạm kỷ luật, trật tự và sức mạnh sẵn sàng chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng vũ khí quân dụng, trang bị kỹ thuật quân sự được quy định tại Điều 413 Bộ luật Hình sự năm 2015. Đây là hành vi gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức mạnh chiến đấu và tiềm lực quốc phòng của Nhà nước. Quy định tội danh này nhằm bảo vệ tuyệt đối an toàn cho vũ khí, khí tài quân sự, giữ vững kỷ luật, trật tự và khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang nhân dân.

Tội khai báo hoặc tự nguyện làm việc cho địch khi bị bắt làm tù binh là hành vi phản bội Tổ quốc trong hoàn cảnh đặc biệt khi người phạm tội đang bị địch bắt giữ. Tội danh này hiện nay đang được quy định tại Điều 400 Bộ luật Hình sự 2015 nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, kỷ luật quân đội và phẩm chất trung thành tuyệt đối của quân nhân trong mọi tình huống.

Tội báo cáo sai được quy định tại Điều 408 Bộ luật Hình sự năm 2015 là hành vi của người có trách nhiệm trong hoạt động quân sự cố ý báo cáo không đúng sự thật, sai lệch thông tin, số liệu hoặc tình hình thực tế, gây hậu quả nghiêm trọng cho công tác chỉ huy, quản lý, điều hành hoặc tác chiến của lực lượng vũ trang, xâm phạm đến tính trung thực, chính xác và kỷ luật trong hoạt động quân sự.

Trong chiến đấu, hành vi chiếm đoạt hoặc hủy hoại chiến lợi phẩm không chỉ làm thất thoát tài sản mà còn vi phạm nghiêm trọng kỷ luật quân đội, làm ảnh hưởng đến uy tín và sức chiến đấu của lực lượng vũ trang. Chính vì vậy, Bộ luật Hình sự năm 2015 hiện nay đã quy định Tội chiếm đoạt hoặc hủy hoại chiến lợi phẩm tại Điều 419 nhằm xử lý nghiêm minh và răn đe những hành vi xâm hại đến tài sản và kỷ luật quân sự.

Tội cố ý bỏ thương binh, tử sĩ hoặc không chăm sóc, cứu chữa thương binh là hành vi vi phạm nghiêm trọng đạo lý, kỷ luật quân đội và quy định pháp luật, thể hiện sự thiếu trách nhiệm đối với đồng đội bị thương hoặc đã hy sinh. Hành vi này không chỉ gây hậu quả nghiêm trọng về tính mạng, nhân phẩm của quân nhân mà còn làm suy giảm tinh thần chiến đấu và truyền thống tốt đẹp của quân đội nhân dân Việt Nam.

Tội trốn tránh nhiệm vụ được quy định tại Điều 403 Bộ luật Hình sự năm 2015. Đây là hành vi cố ý tự gây thương tích, tổn hại sức khỏe hoặc dùng thủ đoạn gian dối để không thực hiện nhiệm vụ được giao. Quy định tội danh này nhằm bảo vệ kỷ luật, trật tự và tinh thần trách nhiệm của quân nhân; đồng thời răn đe, ngăn ngừa những biểu hiện hèn nhát, thiếu ý chí trong thực hiện nghĩa vụ quốc phòng.

Trong hoạt động quân sự, việc quản lý và bảo vệ tài liệu bí mật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, gắn liền với an ninh quốc phòng và sự an toàn của đất nước. Mọi hành vi để mất tài liệu bí mật công tác quân sự đều tiềm ẩn nguy cơ gây hậu quả nghiêm trọng. Nhằm bảo đảm kỷ luật, trật tự và an toàn thông tin trong quân đội, Điều 407 Bộ luật Hình sự năm 2015 đã quy định tội làm mất tài liệu bí mật công tác quân sự - một tội danh đặc thù trong lĩnh vực bảo vệ bí mật quốc phòng.

Tội cố ý làm lộ bí mật công tác quân sự được quy định tại Điều 404 Bộ luật Hình sự năm 2015 là hành vi của người có trách nhiệm trong lĩnh vực quân sự cố ý tiết lộ, cung cấp hoặc để người khác biết thông tin thuộc phạm vi bí mật công tác quân sự, xâm phạm nghiêm trọng đến an ninh, quốc phòng và kỷ luật bảo mật của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Tội làm nhục đồng đội là hành vi của người trong quan hệ công tác quân sự có hành vi xúc phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự của đồng đội. Đây là tội danh được quy định tại Điều 397 Bộ luật Hình sự 2015 nhằm bảo vệ phẩm giá quân nhân và duy trì kỷ luật, sự đoàn kết trong quân đội.

Tội làm mất hoặc vô ý làm hư hỏng vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự được quy định tại Điều 414 Bộ luật Hình sự 2015. Đây là hành vi vi phạm pháp luật hình sự, thể hiện sự thiếu trách nhiệm trong quản lý, sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật của quân đội, gây ảnh hưởng đến khả năng sẵn sàng chiến đấu và bảo vệ an ninh, quốc phòng của đất nước.

Tội cản trở đồng đội thực hiện nhiệm vụ được quy định tại Điều 396 Bộ luật Hình sự năm 2015. Đây là hành vi của quân nhân cố ý ngăn cản, gây trở ngại hoặc tác động bằng bất kỳ hình thức nào khiến đồng đội không thể hoặc không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ được giao, qua đó xâm phạm đến kỷ luật, trật tự và sức chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Tội đầu hàng địch được quy định tại Điều 399 Bộ luật Hình sự năm 2015. Đây là hành vi phản bội Tổ quốc, thể hiện sự tự nguyện từ bỏ nghĩa vụ chiến đấu, khuất phục hoặc chạy sang hàng ngũ địch khi vẫn còn khả năng chiến đấu. Quy định tội danh này nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, kỷ luật quân đội và lòng trung thành tuyệt đối của quân nhân đối với Tổ quốc.

Tội hành hung đồng đội được quy định tại Điều 398 Bộ luật Hình sự năm 2015. Đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến sức khỏe, danh dự của đồng đội và kỷ luật, trật tự trong quân đội. Việc quy định tội danh này nhằm bảo vệ tinh thần đoàn kết, kỷ luật và sức chiến đấu của lực lượng vũ trang nhân dân; đồng thời răn đe, ngăn ngừa các hành vi bạo lực và mâu thuẫn nội bộ trong quân ngũ.

Tội đào ngũ được quy định tại Điều 402 Bộ luật Hình sự năm 2015 là hành vi của quân nhân hoặc người thuộc diện quản lý của quân đội tự ý rời bỏ hàng ngũ nhằm trốn tránh nghĩa vụ quân sự, xâm phạm nghiêm trọng đến kỷ luật, sức chiến đấu và trật tự trong quân đội; đồng thời ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.

Trong hoạt động quân sự, việc bảo vệ bí mật công tác là yêu cầu đặc biệt quan trọng. Mọi hành vi chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy trái phép tài liệu bí mật công tác quân sự đều xâm phạm nghiêm trọng đến an ninh, quốc phòng và bị xử lý hình sự theo Điều 405 Bộ luật Hình sự 2015.