Sự dẫn nhiệt là gì? Bản chất của sự dẫn nhiệt là gì?

1. Sự dẫn nhiệt là gì?

Dẫn nhiệt là sự truyền nhiệt từ phần này sang vật khác hoặc từ vật này sang vật khác.

Ví dụ: Làm nóng một loại đầu trụ kim có gắn các đinh nhỏ bằng sáp, các đinh nối tiếp nhau rơi xuống do sáp bị nung nóng. Thí nghiệm chứng minh sự truyền nhiệt từ đầu này sang đầu kia của thanh kim, đó là sự dẫn nhiệt.

– Đặt các dụng cụ đã được bôi sáp vào thanh đồng. Dùng cồn đun nóng đầu A của thanh đồng ⇒ Các đinh rơi xuống ⇒ Nhiệt truyền vào sáp khiến sáp nóng lên và chảy ra.

– Đặt một đầu thanh kim loại (thanh sắt) vào bếp củi. Nếu dùng tay chạm vào đầu kia của thanh kim loại, bạn sẽ có cảm giác tay mình nóng lên. Thanh kim loại dẫn nhiệt từ bếp củi đến tay chúng ta.

Nhiệt là một dạng năng lượng được tạo ra bởi sự chuyển động dao động của các phân tử vật chất chứa trong vật chất đó.

Nhiệt năng là tổng của các động năng được tạo ra bởi các chuyển động hỗn loạn của các hạt cấu tạo. Những chuyển động này bao gồm chuyển động của khối tâm phân tử và sự dao động của các hạt cấu thành cùng với hướng của hạt nhân nguyên tử, chuyển động của các phân tử xung quanh khối tâm. Tổng động năng phát sinh từ các chuyển động trên gọi là nhiệt năng.

2. Bản chất của sự dẫn nhiệt là gì?

Bản chất dẫn nhiệt của một vật là khả năng truyền nhiệt của các phân tử tạo nên vật khi chúng chạm vào nhau. Cứ như vậy, nhiệt năng được truyền từ hạt này sang hạt khác, nhìn chung có thể có sự dẫn nhiệt từ bộ phận này sang vật khác hoặc từ vật này sang vật khác.

Một số ví dụ về nhiệt độ đường dẫn:

• Làm nóng một đầu trụ kim, sau một thời gian ngắn đầu kia cũng dần nóng lên

• Đổ nước sôi vào ly, ly sẽ nóng dần lên

• Đun nóng đáy ấm. Sau một thời gian bạn sẽ thấy nước trong ấm cũng nóng lên

3. Tính dẫn nhiệt của các chất rắn, lỏng, khí:

Thí nghiệm 1:

Chuẩn bị:

– Giá đỡ

– Đèn cồn

– 3 thanh đồng, thuỷ tinh, nhôm

– 3 đinh gắn vào 3 đầu còn lại của các thanh

Cách tiến hành: Đun nóng 3 đầu thanh đồng, nhôm, thủy tinh rồi quan sát.

Giải thích: Các đinh rơi xuống không đồng thời. Trong ba chất rắn này, đồng là chất dẫn nhiệt tốt nhất và thủy tinh là chất dẫn nhiệt kém nhất.

Kết luận: Trong chất rắn, kim loại là chất dẫn nhiệt tốt nhất.

Thí nghiệm 2:

Chuẩn bị:

– Giá đỡ

– Đèn cồn

Ống thủy tinh để lọc nước, có gắn viên sáp dưới đáy (không chạm vào thành ống nghiệm)

Cách tiến hành: Đun nóng nước trong ống nghiệm thứ nhất

Giải thích: Khi nước phía trên ống nghiệm bắt đầu sôi thì cục sáp phía dưới ống nghiệm không bị nóng chảy.

Kết luận: Trong thí nghiệm trên có thể thấy chất lỏng dẫn nhiệt kém.

Thí nghiệm 3:

Chuẩn bị:

– Ống nghiệm chứa không khí, ở nút gắn viên sáp.

– Kẹp gỗ

– Đèn cồn

Cách tiến hành: Đun nóng ống nghiệm

Giải thích: Sáp trong ống không nóng

Kết luận: Qua thí nghiệm trên ta thấy độ dẫn nhiệt kém.

Bảng so sánh sự dẫn nhiệt của ba chất rắn, lỏng và khí:

	Chất rắn	Chất lỏng	Chất khí
Tính dẫn nhiệt	Dẫn nhiệt tốt	Dẫn nhiệt kém	Dẫn nhiệt kém

– Khả năng dẫn nhiệt của các chất

+ Chất rắn là chất dẫn nhiệt tốt. Trong chất rắn, kim loại dẫn nhiệt tốt nhất.

+ Chất lỏng là chất dẫn nhiệt kém (trừ dầu và thủy ngân).

+ Chất khí là chất dẫn nhiệt kém nhất.

Chú ý:

Các vật thường nở ra (có thể tăng lên) khi nhiệt độ tăng lên.

Dẫn nhiệt là hình thức truyền nhiệt chủ yếu ở chất rắn.

Môi trường chân không không dẫn nhiệt.

+ Nếu nhiệt độ dẫn nhiệt của không khí bằng 1 thì độ dẫn nhiệt của một số chất có giá trị sau:

Chất	Khả năng dẫn nhiệt	Chất	Khả năng dẫn nhiệt
Len	2	Nước đá	88
Gỗ	7	Thép	2860
Nước	25	Nhôm	8770
Thủy tinh	44	Đồng	17370
Đất	65	Bạc	17720

4. Giải bài tập vật lý 8 bài dẫn nhiệt:

Bài 1: Dẫn nhiệt là hình thức nào dưới đây:

A. Nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật.

B. Nhiệt năng có thể truyền từ vật này sang vật khác.

C. Nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác.

D. Nhiệt năng được bảo toàn.

Đáp án đúng là đáp án: C

Bài 2: Cho các chất sau đây: gỗ, nước đá, bạc, nhôm. Thứ tự sắp xếp nào dưới đây là đúng với khả năng dẫn nhiệt theo quy luật tăng dần?

A. Gỗ, nước đá, nhôm, bạc.

B. Bạc, nhôm, nước đá, gỗ.

C. Nước đá, bạc, nhôm, gỗ.

D. Nhôm, bạc, nước đá, gỗ.

Đáp án đúng là đáp án: A

Bài 3: Hãy cho biết, trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng liên quan đến dẫn nhiệt là:

A. Dùng một que sắt dài đưa một đầu vào bếp than đang cháy đỏ, một lúc sau cầm đầu còn lại ta thấy nóng tay.

B. Nhúng một đầu chiếc thìa bằng bạc vào một cốc nước sôi, tay ta có cảm giác nóng lên.

C. Khi đun nước trong ấm, nước sẽ nóng dần lên, nếu ta sờ ngón tay vào nước thì tay sẽ ấm lên.

D. Các trường hợp trên đều liên quan đến hiện tượng dẫn nhiệt.

Đáp án đúng là đáp án: D

Bài 4: Cho các chất dưới đây: gỗ, nước đá, bạc, nhôm. Thứ tự sắp xếp nào sau đây là đúng với khả năng dẫn nhiệt theo quy luật tăng dần?

A. Gỗ, nước đá, nhôm, bạc.

B. Bạc, nhôm, nước đá, gỗ.

C. Nước đá, bạc, nhôm, gỗ.

D. Nhôm, bạc, nước đá, gỗ.

Đáp án đúng là đáp án: A

Bài 5: Ở xứ lạnh tại sao người ta thường làm cửa sổ có hai hay ba lớp kính? Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu trả lời dưới đây?

A. Đề phòng lớp này vỡ thì còn có lớp khác.

B. Không khí giữa hai tấm kính cách nhiệt tốt làm giảm sự mất nhiệt trong nhà.

C. Để tăng thêm bề dày của kính.

D. Để tránh gió lạnh thổi vào nhà.

Đáp án đúng là đáp án: B

Bài 6: Chọn câu sai trong các câu trả lời dưới đây:

A. Chất khí đậm đặc dẫn nhiệt tốt hơn chất khí loãng.

B. Sự truyền nhiệt bằng hình thức dẫn nhiệt chủ yếu xảy ra trong chất rắn.

C. Bản chất của sự dẫn nhiệt trong chất khí, chất lỏng và chất rắn nói chung là giống nhau.

D. Khả năng dẫn nhiệt của tất cả các chất rắn là như nhau.

Đáp án đúng là đáp án: D

Bài 7: Trong sự dẫn nhiệt, nhiệt được truyền từ vật nào sang vật nào? Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu trả lời dưới đây.

A. Từ vật có khối lượng lớn hơn sang vật có khối lượng nhỏ hơn.

B. Từ vật có nhiệt độ thấp hơn sang vật có nhiệt độ cao hơn.

C. Từ vật có nhiệt năng lớn hơn sang vật có nhiệt năng nhỏ hơn.

D. Các phương án trên đều đúng.

Đáp án đúng là đáp án: C

Bài 8: Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu trả lời dưới đây. Giải thích vì sao mùa đông áo bông giữ ấm được cơ thể?

A. Vì bông xốp bên trong áo bông có chứa không khí mà không khí dẫn nhiệt kém nên hạn chế sự dẫn nhiệt từ cơ thể ra ngoài.

B. Sợi bông dẫn nhiệt kém nên hạn chế sự truyền nhiệt từ khí lạnh bên ngoài vào cơ thể.

C. Áo bông truyền cho cơ thể nhiều nhiệt lượng hơn áo thường.

D. Khi ta vận động các sợi bông cọ xát vào nhau làm tăng nhiệt độ bên trong áo bông.

Đáp án đúng là đáp án: A

Bài 9: Một bàn gỗ và một bàn nhôm có cùng nhiệt độ. Khi sờ tay vào mặt bàn ta cảm thấy mặt bàn nhôm lạnh hơn mặt bàn gỗ. Hãy cho biết nguyên nhân tại sao?

A. Ta nhận nhiệt lượng từ bàn nhôm ít hơn từ bàn gỗ.

B. Tay ta làm tăng nhiệt độ của hai bàn nhưng nhiệt độ của bàn nhôm tăng ít hơn.

C. Nhôm dẫn nhiệt tốt hơn gỗ nên khi sờ vào bàn nhôm ta mất nhiệt lượng nhiều hơn khi ta sờ tay vào bàn gỗ.

D. Tay ta làm nhiệt độ bàn nhôm giảm xuống và làm nhiệt độ bàn gỗ tăng thêm.

Đáp án đúng là đáp án: C

Bài 10: Vì sao khi đun nước bằng ấm nhôm và bằng ấm đất trên cùng một bếp lửa thì nước trong ấm nhôm chóng sôi hơn? Chọn câu trả lời đúng trong các câu trả lời dưới đây:

A. Vì nhôm mỏng hơn.

B. Vì nhôm có tính dẫn nhiệt tốt hơn.

C. Vì nhôm có khối lượng nhỏ hơn.

D. Vì nhôm có khối lượng riêng nhỏ hơn.

Đáp án đúng là đáp án: B