Thơ là một cách biểu đạt tưởng tượng và cảm xúc của người viết thông qua việc sắp xếp các từ ngữ và câu chữ theo một cấu trúc đặc biệt. Dưới đây là bài viết về chủ đề: Soạn bài Kiểm tra về thơ - SGK Ngữ văn 9 tập 2 trang 96, mời bạn đọc theo dõi.
Mục lục bài viết
- 1 1. Sắp xếp cho đúng các dữ kiện của mỗi bài thơ trong một bảng thống kê mà trật tự sắp xếp đã bị xáo trộn:
- 2 2. Diễn biến tâm trạng (mạch cảm xúc) trong các bài thơ:
- 3 3. Ý nghĩa của hình ảnh con cò trong bài “Con cò” của Chế Lan Viên và mùa xuân trong bài “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải:
- 4 4. Sự cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh về những biến chuyển của đất trời lúc giao mùa trong bài Sang thu:
- 5 5. Những điều ước nguyện chân thành và tha thiết của nhà thơ Thanh Hải trong bài “Mùa xuân nho nhỏ”:
- 6 6. Ý nghĩa của hình ảnh ẩn dụ (mặt trời, vầng trăng, tràng hoa)?
- 7 7. Trong bài thơ “Nói với con,” người cha thể hiện những tình cảm và suy nghĩ về quê hương và dân tộc gì?
- 8 8. Đặc điểm của ác bài thơ “Con cò,” “Mùa xuân nho nhỏ,” và “Nói với con” trong cách biểu hiện cảm xúc và sáng tạo hình ảnh:
- 9 9. Cảm nghĩ của em về tình yêu thương, sự che chở của lòng mẹ trong bài Con cò:
1. Sắp xếp cho đúng các dữ kiện của mỗi bài thơ trong một bảng thống kê mà trật tự sắp xếp đã bị xáo trộn:
| Tên bài thơ | Tác giả | Năm sáng tác | Thể thơ | Nội dung chính |
| Con cò | Chế Lan Viên | 1948 | tự do | Ca ngợi tình mẹ, ý nghĩa của lời ru |
| Mùa xuân nho nhỏ | Thanh Hải | 1980 | năm chữ | Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước và ước nguyện dâng hiến |
| Viếng lăng Bác | Viễn Phương | 1978 | tám chữ | Lòng thành kính, xúc động của nhà thơ khi vào viếng lăng Bác. |
| Sang thu | Hữu Thỉnh | Sau 1975 | tự do | Những chuyển biến tinh tế của thiên nhiên lúc giao mùa. |
| Nói với con | Y Phương | Sau 1975 | tự do | Lời tâm sự với con về nguồn gốc, tình yêu quê hương. |
2. Diễn biến tâm trạng (mạch cảm xúc) trong các bài thơ:
a. Bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên:
Mạch cảm xúc trữ tình của bài thơ phát triển theo hành trình ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò:
– Giai đoạn đầu: Hình ảnh con cò trong ca dao xuất hiện qua lời ru ngọt ngào của mẹ. Đây là biểu tượng quen thuộc, gắn bó với đời sống người Việt Nam, gợi lên sự bình yên và êm ả của tuổi thơ.
– Giai đoạn tiếp theo: Con cò trở thành biểu tượng của tình mẫu tử thiêng liêng, hình ảnh người mẹ suốt đời tần tảo nuôi con. Con cò trong bài thơ không chỉ gợi lên sự vất vả của người mẹ mà còn tượng trưng cho sự chở che, nâng niu con cái, vượt qua mọi khó khăn để mang lại hạnh phúc cho con.
– Giai đoạn cuối: Cảm xúc lắng đọng ở sự thấu hiểu sâu sắc tình mẹ bao la. Lời ru của mẹ không chỉ là tình yêu, mà còn là sự dìu dắt, hướng con đến những giá trị cao đẹp trong cuộc sống. Từ đó, bài thơ trở thành một lời ngợi ca tình mẫu tử vĩnh cửu và ý nghĩa của những lời ru trong đời sống con người.
b. Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải:
Mạch cảm xúc của bài thơ được khơi nguồn từ những rung động trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân:
– Mở đầu: Cảm xúc bừng lên khi nhà thơ miêu tả cảnh sắc mùa xuân thiên nhiên tươi đẹp với những hình ảnh giản dị mà sống động: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện vang xa. Sự ngợi ca thiên nhiên tạo cảm hứng để tác giả liên tưởng đến mùa xuân của đất nước.
– Mở rộng: Từ mùa xuân thiên nhiên, cảm xúc chuyển sang mùa xuân của đất nước và cách mạng. Mùa xuân gắn liền với những chiến công oanh liệt, sự hy sinh và tinh thần cống hiến của dân tộc. Tác giả thể hiện lòng tự hào và biết ơn sâu sắc trước những giá trị tốt đẹp của quê hương.
– Lắng đọng: Tác giả bày tỏ ước nguyện được hòa vào bản hòa ca vĩ đại của cuộc đời, đóng góp một “mùa xuân nho nhỏ” – một nốt trầm riêng nhưng ý nghĩa vào mùa xuân lớn lao của dân tộc.
– Kết thúc: Cảm xúc tràn đầy yêu thương và tự hào về quê hương đất nước được kết tinh qua điệu dân ca xứ Huế, thể hiện niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng của đất nước.
c. Bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương:
Mạch cảm xúc của bài thơ phát triển theo trình tự chuyến thăm lăng Bác:
– Mở đầu: Cảm xúc trào dâng khi đứng trước khung cảnh bên ngoài lăng Bác. Hình ảnh hàng tre xanh biểu tượng cho tinh thần kiên cường, bất khuất của dân tộc, gợi lên sự gần gũi và thân thương.
– Tiếp theo: Cảm xúc lắng đọng trước dòng người vào viếng Bác, biểu tượng cho lòng thành kính và sự biết ơn vô hạn của nhân dân. Hình ảnh Bác được so sánh với “mặt trời” gợi lên sự vĩ đại, bất tử của Người.
– Cuối cùng: Cảm xúc bồi hồi, lưu luyến khi sắp rời xa lăng Bác.
3. Ý nghĩa của hình ảnh con cò trong bài “Con cò” của Chế Lan Viên và mùa xuân trong bài “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải:
a. Hình ảnh con cò trong bài “Con cò” (Chế Lan Viên):
– Biểu tượng cho người mẹ: Hình ảnh con cò gắn liền với sự hy sinh, tần tảo và tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con.
– Biểu tượng của lời ru: Những lời ru êm ái, bình dị của mẹ, mang ý nghĩa sâu sắc trong việc hình thành nhân cách và tâm hồn của mỗi con người.
– Tượng trưng cho tình mẫu tử: Con cò bay suốt cuộc đời, vượt qua gian khổ để luôn ở bên cạnh con, như tình mẹ bao la, bền bỉ và trường tồn.
b. Hình ảnh mùa xuân trong bài “Mùa xuân nho nhỏ” (Thanh Hải):
– Mùa xuân thiên nhiên: Biểu tượng cho sự sống và vẻ đẹp tươi mới của đất trời.
– Mùa xuân đất nước: Đại diện cho sức mạnh, tinh thần đoàn kết và những chiến công vẻ vang của dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.
– Mùa xuân đời người: Gợi lên ý nghĩa về cuộc sống ngắn ngủi nhưng giàu ý nghĩa, khát vọng được cống hiến và hòa mình vào sự phát triển chung của xã hội.
Những bài thơ trên không chỉ khơi dậy những cảm xúc sâu lắng mà còn truyền tải thông điệp nhân văn sâu sắc, giúp ta thêm yêu cuộc sống, quê hương và con người.
4. Sự cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh về những biến chuyển của đất trời lúc giao mùa trong bài Sang thu:
* Từ ngữ biểu đạt cảm xúc:
– Các từ như “bỗng”, “hình như” thể hiện cảm giác bất ngờ, ngỡ ngàng của nhà thơ khi nhận ra những tín hiệu đầu tiên của mùa thu. Chúng gợi lên cảm xúc nhẹ nhàng, bâng khuâng, pha chút xúc động.
– Từ “phả” diễn tả hương ổi lan tỏa trong không gian, như một làn gió mỏng len lỏi qua mọi giác quan, làm nổi bật sự tinh tế trong cảm nhận của tác giả.
– Các từ “chùng chình”, “dềnh dàng” gợi lên hình ảnh sự chậm rãi, thong thả, tạo cảm giác như thời gian đang ngưng đọng khi mùa thu tới, biểu hiện sự lắng đọng, trầm tư của tác giả trước khoảnh khắc giao mùa.
* Hình ảnh đặc trưng:
– “Hương ổi,” “gió se,” “sương”: Đây là những tín hiệu đầu tiên của mùa thu, được tác giả cảm nhận bằng khứu giác, xúc giác và thị giác. Những chi tiết này khiến bức tranh thu trở nên gần gũi và sống động.
– “Sông dềnh dàng,” “chim vội vã”: Dòng sông như chậm lại, còn cánh chim bắt đầu hối hả bay về phương Nam, tạo nên sự đối lập trong cảm nhận, thể hiện rõ ràng sự biến chuyển của thời gian và không gian.
– “Đám mây,” “nắng,” “mưa,” “sấm”: Những hình ảnh này diễn tả sự níu kéo của mùa hạ, khi cái nắng còn sót lại nhưng không gay gắt, cơn mưa không còn dai dẳng, và tiếng sấm đã dịu đi. Đặc biệt, hình ảnh “hàng cây đứng tuổi” như biểu tượng của sự trưởng thành và điềm tĩnh, gợi lên chiều sâu suy ngẫm về thời gian và cuộc đời.
5. Những điều ước nguyện chân thành và tha thiết của nhà thơ Thanh Hải trong bài “Mùa xuân nho nhỏ”:
* Ước nguyện cống hiến:
– Nhà thơ bày tỏ mong muốn được cống hiến hết mình cho đất nước, cho cuộc đời bằng những hình ảnh giản dị nhưng đầy ý nghĩa như:
+ “Con chim”: Gợi lên hình ảnh tự do, góp tiếng hót tươi vui cho đời.
+ “Cành hoa”: Biểu tượng cho vẻ đẹp giản dị nhưng ý nghĩa, làm đẹp cho cuộc sống.
+ “Nốt trầm”: Như một âm thanh lặng lẽ nhưng không thể thiếu trong bản hòa ca của cuộc đời.
* Khát vọng sống trọn vẹn:
– Tác giả thể hiện mong ước được dâng hiến không ngừng nghỉ, bất kể tuổi trẻ hay khi tuổi già:
+ “Dù là tuổi hai mươi – Dù là khi tóc bạc”: Khát vọng cống hiến của nhà thơ không bị giới hạn bởi thời gian hay tuổi tác, thể hiện tình yêu đất nước và cuộc đời sâu sắc.
+ Những ước nguyện này không phô trương mà âm thầm, lặng lẽ như những điều nhỏ bé nhưng bền bỉ và giá trị.
6. Ý nghĩa của hình ảnh ẩn dụ (mặt trời, vầng trăng, tràng hoa)?
– Mặt trời: Mặt trời là biểu tượng của ánh sáng và sự sống đang tỏa ra từ tự nhiên. Trong bài thơ, mặt trời đại diện cho Bác Hồ, người đã mang ánh sáng độc lập và hy vọng đến cho đất nước Việt Nam. Tác giả muốn nhấn mạnh sự quan trọng và tầm quan trọng của Bác Hồ trong cuộc sống và lịch sử của Việt Nam.
– Vầng trăng: Hình ảnh vầng trăng thường liên quan đến sự yên bình và sự bao bọc. Trong bài thơ, vầng trăng biểu thị sự che chở và bảo vệ của Bác Hồ đối với nhân dân Việt Nam. Đây là một biểu tượng cho sự an lành và sự quan tâm của Bác đến nhân dân.
– Tràng hoa: Tràng hoa biểu thị sự tôn kính, lòng biết ơn, và tình cảm sâu sắc của mọi người đối với Bác Hồ. Trong bài thơ, tràng hoa là một biểu tượng của lòng thành kính và lòng biết ơn của nhân dân dành cho Bác.
7. Trong bài thơ “Nói với con,” người cha thể hiện những tình cảm và suy nghĩ về quê hương và dân tộc gì?
Bài thơ “Nói với con” thể hiện sự tận hiến và lòng yêu thương sâu sắc của người cha đối với quê hương và dân tộc. Qua các dòng thơ, người cha truyền đạt những giá trị về truyền thống, tự hào về quê hương, và mong muốn con cái hiểu và gìn giữ những giá trị này. Bài thơ thể hiện sự kết nối mạnh mẽ giữa thế hệ cha và thế hệ con trong việc bảo tồn và phát triển nền văn hoá, truyền thống của dân tộc.
8. Đặc điểm của ác bài thơ “Con cò,” “Mùa xuân nho nhỏ,” và “Nói với con” trong cách biểu hiện cảm xúc và sáng tạo hình ảnh:
– Con cò: Bài thơ này sử dụng điệu hát ru trong ca dao để thể hiện tình mẹ, lòng mẹ và sự chở che. Nó sử dụng hình ảnh của con cò là biểu tượng cho tình mẹ, sự chăm sóc và yêu thương vô điều kiện.
– Mùa xuân nho nhỏ: Bài thơ này tập trung vào hình ảnh của mùa xuân trong tự nhiên và đất nước, thể hiện khát vọng cống hiến và sống ý nghĩa trong cuộc đời. Hình ảnh của “con chim,” “nhành hoa,” và “nốt nhạc” biểu thị sự tràn đầy năng lượng và sáng tạo.
– Nói với con: Bài thơ này có giọng điệu thủ thỉ và tâm tình của người cha, thể hiện tình cảm gia đình và tình cảm quê hương. Nó sử dụng hình ảnh của “người đồng mình” và các hình ảnh đặc trưng của người miền núi để tạo nên một không gian ấm áp và thân thuộc.
9. Cảm nghĩ của em về tình yêu thương, sự che chở của lòng mẹ trong bài Con cò:
Tình yêu thương và sự che chở của lòng mẹ trong bài “Con cò” (Chế Lan Viên) được thể hiện rất rõ. Bài thơ này mô tả một mẹ vô cùng yêu thương và che chở con của mình. Hình ảnh của con cò trong ca dao truyền thống được sử dụng để tượng trưng cho tình mẹ – một tình yêu vô điều kiện và bao la. Mẹ vất vả nuôi con lớn lên bằng những lời ru thân thương và sự quan tâm tận tâm. Bài thơ này đánh giá cao tình mẹ và nhấn mạnh tầm quan trọng của tình thương gia đình trong cuộc sống.
