Câu chuyện Khoe của, Con rắn vuông chế giễu, phê phán những người có tính hay khoe khoang, khoác lác, một tính xấu khá phổ biến trong xã hội. Bài viết dưới đây cung cấp cho độc giả bài soạn tác phẩm Khoe của, Con rắn vuông.
Mục lục bài viết
1. Chuẩn bị đọc:
(trang 82, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo em, khoe khoang và khoác lác khác nhau như thế nào?
Phương pháp giải:
Vận dụng hiểu biết về đời sống xã hội
Lời giải chi tiết:
Khoe khoang là sự phô trương của cải mà người không hiểu biết còn khoe khoang là nói sai sự thật, nói những điều không đúng với những điều mắt thấy tai nghe, không đúng với sự thật.
2. Trải nghiệm cùng văn bản:
Câu 1 (trang 83, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Việc nói rõ thông tin “lợn cưới”, “áo mới” có cần thiết không? Nói như vậy nhằm mục đích gì?
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Việc nói rõ thông tin “lợn cưới”, “áo mới” là không cần thiết bởi nói không đúng tọng tâm câu hỏi mà chỉ vì mục đích khoe của, khoe khoang muốn nhiều người biết.
Câu 2 (trang 83, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Người vợ trêu chồng như thế nào?
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Biết chồng có tật nói khoác nên người vợ đã trêu người chồng bằng việc bày tỏ thái độ bất ngờ về cách diễn đạt của chồng và hỏi dồn người chồng liên tiếp những câu hỏi để người chồng có thể chủ động nói rõ sự thật.
3. Suy ngẫm và phản hồi:
Câu 1 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Xác định đề tài, bối cảnh của truyện cười Khoe của và Con rắn vuông
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức đọc hiểu
Vận dụng kiến thức về truyện cười
Lời giải chi tiết:
– Đề tài của truyện Khoe của và Con rắn vuông là châm biếm những người có tính nói năng khoác lác và thích khoe.
– Bối cảnh của truyện cười Khoe của: Hai người cùng có tính thích khoe với nhau, một anh khoe con lợn mới, một anh khoe cái áo mới.
– Bối cảnh của truyện cười Con rắn vuông: Người chồng có tính thích kể cho vợ nghe chuyện đi rừng bắt được một con rắn to. Vợ biết tính chồng cũng nên ghẹo lại người chồng.
Câu 2 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Chỉ ra mâu thuẫn có tác dụng gây cười trong hai truyện trên.
Phương pháp giải:
Vận dụng kĩ năng đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Hai câu chuyện đều có mâu thuẫn và từ mâu thuẫn tạo ra tiếng cười.
– Trong câu chuyện Khoe, một yếu tố mâu thuẫn rõ ràng là cả hai anh chàng đều mang tính chất quá lố bịch. Trong khi trả lời, họ không thể hiện đúng trọng tâm của câu hỏi mà chỉ muốn phô diễn những vật phẩm của riêng mình. Do đó, câu trả lời của họ trở nên lạc đề và không mang giá trị gì. Thậm chí, thứ mà họ mong muốn khoe cũng không có gì đặc biệt. Hành động của cả hai anh chàng này còn khiến người ta cười toe toét – một người dành suốt ngày để khoe khoang và người kia thì bất kể việc gấp rút nào vẫn không quên khoe.
– Trong truyện Con rắn vuông, dù đã biết rằng chồng mình thường hay nói xạo nhưng vợ vẫn làm theo để trêu chọc anh và quan trọng hơn là để anh nhận ra được tính hay khoác lác của bản thân. Vì vậy, sự phi lí trong những lời nói của anh chồng được phản ánh rõ ràng, sự thiếu quyết đoán cũng được mô tả thông qua những lần thay đổi câu trả lời khi bị vợ hỏi khéo léo.
Câu 3 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Liệt kê những lời đối đáp của các nhân vật trong hai truyện cười trên. Những lời đối đáp có vai trò như thế nào trong việc khắc hoạ tính cách của nhân vật?
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Những lời đối đáp của các nhân vật trong truyện cười Khoe của:
“- Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?
– Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả.”
=> Vai trò: Khắc hoạ tính thích khoe của cả hai nhân vật, một người khoe lợn cưới và một người khoe áo mới. Qua lời đối đáp trên, tính cách nhân vật được bộc lộ rõ ràng. Bởi anh đi kiếm lợn, không hỏi về con lợn mà hỏi về con “lợn cưới” nên người được hỏi không tưởng tượng nổi. Một anh khác đứng chờ cả ngày mới tìm được một người để trò chuyện, khi trả lời cũng không trúng trọng tâm còn kéo luôn vạt áo ra để khoe cái áo mới. Cả hai cùng cung cấp những thông tin không phù hợp với trọng tâm câu hỏi.
Những lời đối đáp của các nhân vật trong truyện cười Con rắn vuông:
“- Này mình ạ, hôm nay tôi đi vào rừng, thấy một con rắn…. Ôi chao là to! Bề ngang thì đến hai mươi thước, bề dài đến một trăm hai mươi thước ấy!
– Mình không tin à? Chẳng một trăm hai mươi thước thì cũng một trăm thước.
– Thật mà! Không đủ một trăm thước thì cũng đến tám mươi thước.
– Thật đấy mà! Không tám mươi thì cũng sáu mươi.
– Không đến sáu mươi thước thật, nhưng ít nhất cũng bốn mươi thước.
– Ừ thôi, tôi nói thật nhé! Quả tôi nom thấy con rắn dài đúng hai mươi thước không kém một tấc, một phân nào.”
=> Vai trò: Khắc họa tính cách thích nói khoác của người chồng. Lời đối đáp thể hiện sự lúng túng và thay đổi câu trả lời liên lục khi bị người vợ bóc trần sự vô lí. Bởi thứ anh ta thấy không phải sự thật, vậy nên mới không chắc chắn và sửa lời ban đầu của mình như vậy.
Suy ngẫm và phản hồi 4
Câu 4 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Các nhân vật trong truyện hiện thân cho thói hư tật xấu nào mà truyện cười dân gian thường phê phán?
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức đời sống xã hội
Lời giải chi tiết:
Các nhân vật trong truyện Khoe của; Con rắn vuông hiện thân cho thói hư tật xấu đáng phê phán là thói khoe khoang, khoác lác.
Câu 5 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em có nhận xét gì về cách tác giả dân gian phản ánh thói xấu của con người thông qua các truyện cười trên?
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Tác giả sử dụng những hình ảnh hay câu chuyện gần gũi, dễ nhớ, dễ hiểu, tình huống cũng gần gũi và bình dị. Vậy nên, từ các hình ảnh quen thuộc, người ta sẽ thấy chất trào phúng và châm biếm trong câu chuyện. Cách tác giả dân gian khai thác và sử dụng rất thông minh, khôn khéo tình huống cùng lời đối đáp để lên án thói xấu xa của con người. Nhờ thế, đằng sau nụ cười chứa đựng câu chuyện về con người sâu sắc, nhân văn
Câu 6 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tiếng cười và thủ pháp gây cười trong các truyện Khoe của và Con rắn vuông giống nhau và khác nhau ở những điểm nào?
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức đọc hiểu
Lời giải chi tiết:
Các nhân vật trong hai chuyện cười trên cùng gây cười và tạo thành những tình huống trào phúng thông qua việc dùng các lời đối đáp. Tuy nhiên, tình huống truyện có sự khác nhau giữa hai văn bản. Trong truyện khoe của, cả hai nhân vật cùng có tật khoác lác, thích khoe khoang. Còn trong truyện con rắn vuông, chỉ có nhân vật người chồng mới thích nói khoác. Người vợ biết tính tình chồng, nhằm tạo thêm tình tiết gây cười, tác giả để người vợ trêu lại chồng và để người chồng tự nhận thấy điều bất hợp lý trong lời nói của vợ, đồng thời chỉ rõ tính nết đáng ghét của chồng.
Câu 7 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi đọc xong hai câu chuyện này?
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức đọc hiểu.
Lời giải chi tiết:
Bài học mà bản thân em tự rút ra được sau khi đọc hai văn bản là: Không nên nói khoác lác, phóng đại sự việc mà phải trung thực, tôn trọng sự thật. Nếu cố chấp nói khoác, câu chuyện của bạn sẽ bị phát hiện và tạo thành câu chuyện cười cho những người khác, tự mình làm xấu mình.
Câu 8 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em và bạn trong nhóm phân vai, đóng tiểu phẩm dựa vào một trong hai truyện cười trên.
Phương pháp giải:
Vận dụng kĩ thuật đọc phân vai và thực hành với các bạn
Lời giải chi tiết:
– Xác định rõ nhân vật, xác định rõ lời thoại
– Khi đọc phân vai thì đọc đúng lời của từng nhân vật, bộc lộ được thái độ của nhân vật, làm nổi bật tính cách nhân vật.
4. Tìm hiểu tác phẩm Con rắn vuông, Khoe của:
Thể loại: Truyện cười
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
In trong Văn học dân gian – Những tác phẩm chọn lọc, Bùi Mạnh Nhị (chủ biên), NXB Giáo dục, 2004).
Phương thức biểu đạt
Con rắn vuông và Khoe của có phương thức biểu đạt là tự sự.
Giá trị nội dung
– Truyện chế giễu, phê phán những người có tính hay khoe khoang, khoác lác, một tính xấu khá phổ biến trong xã hội.
Giá trị nghệ thuật
– Cách kể chuyện ngắn gọn, gây ấn tượng cho người đọc.
– Có yếu tố gây cười, hài hước.
5. Tóm tắt:
Con rắn vuông
Một anh kia có tật nói khoác. Một hôm anh nọ khoe với vợ có một con rắn bề ngang hai mươi thước, bề dài một trăm hai mươi thước. Biết tính chồng nên chị vợ lý lẽ đến cùng với anh. Cuối cùng anh bảo con rắn dài đúng hai mươi thước. Chị vợ cười và nói nếu bề ngang hai mươi thước, bề dài hai mươi thước thì đó là con rắn hình vuông.
Khoe của
Có hai anh chàng có tính hay khoe của gặp nhau. Một anh đang đi hỏi tìm lợn mất cố gắng khoe đó là con “lợn cưới”, anh còn lại cũng hí hửng khoe “áo mới” trong câu trả lời của mình.
