Giản dị là đức tính nổi bật ở Bác Hồ: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết. Ở Bác, sự giản dị hào hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tu tưởng và tình cảm cao đẹp. Đức tính cao đẹp này của Bác được khắc họa rõ nét trong văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ. Dưới đây là hướng dẫn Soạn bài Đức tính giản dị của Bác Hồ - Cánh diều Ngữ văn 7.
Mục lục bài viết
1. Trước khi đọc văn bản:
Câu hỏi 1 (Sách giáo khoa Văn lớp 7, tập 2, trang 40)
Đọc trước Đức tính giản dị của Bác Hồ để tìm hiểu thêm về tác giả Phạm Văn Đồng
Giải pháp:
Đọc kỹ văn bản để tìm hiểu thêm về tác giả.
Lời giải chi tiết:
– Phạm Văn Đồng (1906-2000) là nhà văn, nhà cách mạng vĩ đại nổi tiếng quê ở thị trấn Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.
– Phạm Văn Đồng tham gia cách mạng năm 1925 và giữ nhiều chức vụ quan trọng trong sự lãnh đạo của Đảng và nhà nước Việt Nam. Ông là học trò và là trợ lý thân cận của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
– Ông có nhiều tác phẩm, bài phát biểu, bài viết về văn hóa, nghệ thuật, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các danh nhân văn hóa của đất nước.
– Đặc điểm hành văn: Tác phẩm của ông làm say lòng người đọc bằng những suy nghĩ sâu sắc, giản dị, cảm xúc sống động, lối văn trong sáng, hấp dẫn.
Câu hỏi 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7, Phần 2, Trang 40)
Tuyển tập một số câu chuyện về đức tính giản dị của Bác Hồ.
Giải pháp:
Sưu tầm và kể những câu chuyện về đức tính giản dị của Bác Hồ.
Lời giải chi tiết
Cuộc sống giản dị của Bác Hồ
Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, Bác Hồ đã sống và làm việc tại Chiến khu Việt Nam. Bác luôn duy trì lối sống giản dị và trong sáng. Dù đất nước được giải phóng, hòa bình lập lại, Người trở về Thủ đô làm Chủ tịch nước, Bác Hồ vẫn giữ nếp sống này.
Vào những ngày hè nắng nóng ở Phủ Chủ tịch Hà Nội, Bác Hồ vẫn đi bộ 300, 400 mét tới Dinh Hội đồng (Hội đồng Quản trị thường họp ở Tòa thị chính cũ). Áo Bác Hồ ướt đẫm mồ hôi.
Trời nóng quá, bác sĩ Lê Văn Mẫn phải đi tới quạt cho Bác Hồ. Lúc đầu chưa sẵn sàng nên bác sĩ mang theo một chiếc quạt có lông vũ. Thấy vậy, Bác Hồ nhẹ nhàng chỉ trích cô: ‘Chú Mẫn cứ như ở trong triều nhỉ’. Khi nhìn thấy điều này, bác sĩ Mẫn lập tức cất cái quạt đi. Bác Hồ vừa đi dạo trong bụi cọ thì bác sĩ Mẫn nghĩ ra cách làm một chiếc quạt từ lá cọ. Điều này chắc sẽ làm Bác vui. Ưu điểm của quạt lá cọ là nếu búi bị đứt có thể cắt bỏ phần ngọn. Hôm sau, có một chiếc quạt lá cọ để quạt cho Bác. Và sau khi đi bộ xong thì Bác Hồ giữ quạt lá cọ lại.
Sau đó, rất nhiều chiếc quạt lá cọ đã xuất hiện trong cơ quan. Bác Hồ sợ mất chiếc quạt nên châm điếu thuốc lên đó để đánh dấu. Người cũng sử dụng quạt giấy, nhưng chúng có nhược điểm là khi mới mua sẽ có mùi lạ và thường hỏng khi sử dụng lâu. Theo yêu cầu của Bác, phải làm một thanh nẹp khi nan hoa bị gãy. Chiếc quạt giấy đã quá cũ nhưng Bác không chịu thay thế mới.
Dù ăn uống đạm bạc nhưng Người vẫn giữ được hương vị quê hương Nghệ An. Dưa, cà tím, cá kho đường. Bác Hồ đều nhịn ăn vào mỗi chiều thứ năm. Không ai hỏi Bác tại sao nhưng chúng tôi nghĩ Bác muốn chia sẻ nỗi đau khổ cùng những người công nhân đang gặp khó khăn.
Người ăn cháo hoặc phở vào bữa sáng. Giờ ăn trưa Bác Hồ ăn hai đĩa cơm nhỏ với vài miếng dưa và cà tím ở trên. Một đĩa nhỏ thịt rán và một bát canh chua. Khi chuẩn bị mâm cơm mời Bác Hồ, Bác thường phải để ra một chén cơm.
Trong khi ăn, Bác dự đoán nếu không ăn hết được, sẽ múc canh vào bát để lại ấy để người khác có thể dùng sau. Bác Hồ ăn xong, Người xếp các đĩa lớn, đĩa nhỏ, bát lớn, bát nhỏ, đặt ngay ngắn lên khay rồi bày ra bàn ăn. Người phục vụ chỉ việc bưng cả khay đi. Bữa tối cũng giống bữa trưa.
Câu hỏi 3 (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7, Phần 2, Trang 40)
Bạn đã bao giờ gặp một người có lối sống đơn giản trong cuộc sống hàng ngày chưa, hãy chuẩn bị giới thiệu một người mà bạn biết (ông, bà, cha, mẹ, giáo viên, bạn cùng lớp, v.v.) có lối sống đơn giản.
Giải pháp:
Giới thiệu những người có lối sống đơn giản.
Lời giải chi tiết
Người tôi muốn nói chuyện về lối sống giản dị chính là mẹ tôi. Mẹ luôn giữ quần áo sạch sẽ để bền lâu hơn và ít khi phải mua quần áo mới. Xung quanh nhà trồng rất nhiều loại rau. Chế độ ăn uống có thể không bao gồm thịt nhưng chắc chắn nên bao gồm rau xanh. Mẹ tôi luôn nói: “Rau xanh dễ nuốt”. Là người phụ nữ mẫu mực, luôn yêu thương chồng con, mẹ còn dạy tôi những mẹo sống đơn giản sau: Giữ những thứ có thể sử dụng được lâu dài, không vứt bỏ thức ăn và không lãng phí thời gian cho những thứ thú vui không có ý nghĩa.
2. Trong khi đọc văn bản:
Câu hỏi 1 (Sách giáo khoa Văn lớp 7, tập 2, trang 40)
Ở phần (1), vấn đề được nêu trực tiếp hay gián tiếp? Những câu nào chứa thông tin quan trọng?
Giải pháp:
Đọc phần (1) cẩn thận, chú ý đến câu đầu tiên.
Lời giải chi tiết:
Phần 1 đề cập trực tiếp đến vấn đề. Câu chứa thông tin quan trọng nhất là: “Điều quan trọng nhất…là cuộc đời bình dị, vô cùng giản dị, khiêm tốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.”
Câu hỏi 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7, Phần 2, Trang 40)
Ở phần (2), lý lẽ được sử dụng kết hợp với bằng chứng như thế nào?
Giải pháp:
Xin vui lòng đọc văn bản một cách cẩn thận.
Lời giải chi tiết:
Để chứng minh sự giản dị của Bác, tác giả đưa ra hệ thống lập luận và chứng minh logic song song sau đây.
+ Ăn uống thanh đạm
+ Ngôi nhà đơn giản gần gũi với thiên nhiên
+ Bận công việc nhưng không muốn làm phiền ai.
+ Đơn giản hóa việc nói và viết
Câu hỏi 3 (Sách giáo khoa Văn lớp 7 phần 2 trang 41)
Phần (3) có cung cấp lập luận hoặc bằng chứng không?
Giải pháp:
Vui lòng đọc kỹ văn bản, chú ý đến phần (3).
Lời giải chi tiết:
Phần 3 sử dụng hệ thống lập luận và bằng chứng để chứng minh, kết hợp với các nhận xét và giải thích chi tiết.
– Biện pháp thắt lưng buộc bụng của Bác không phải là lối sống khắt khe của tu sĩ, của các vị thánh.
– Sự giản dị của đời sống vật chất thể hiện sự phong phú trong đời sống tinh thần, tình cảm của Bác Hồ.
Câu hỏi 4 (Sách giáo khoa Văn lớp 7 Phần 2, trang 41)
Tác giả đặt ra những vấn đề gì ở phần (4)?
Giải pháp:
Xin vui lòng đọc văn bản một cách cẩn thận.
Lời giải chi tiết:
Phần 4 gồm: Phát huy tấm gương giản dị của Bác để chúng ta noi gương Bác.
3. Sau khi đọc xong văn bản:
Câu hỏi 1 (Sách giáo khoa Văn lớp 7, tập 2, trang 42)
Chủ đề chính được tác giả Phạm Văn Đồng đặt ra trong văn bản “Đức tính giản dị của Bác Hồ” là gì? Tác giả đã làm sáng tỏ những khía cạnh nào về cuộc đời, tính cách Bác Hồ?
Giải pháp:
Xin vui lòng đọc văn bản một cách cẩn thận.
Lời giải chi tiết:
– Vấn đề chính: Sự giản dị của Bác Hồ
– Để giải thích quan điểm này, tác giả đã đề cập đến các khía cạnh sau: Cuộc sống đơn giản (ăn, mặc, làm việc, sinh hoạt hàng ngày). Đơn giản trong cách chúng ta đối xử với mọi người, đơn giản trong nói và viết
Câu hỏi 2 (Sách giáo khoa Văn lớp 7, tập 2, trang 42)
Chỉ định thứ tự mở rộng của nội dung và từ đó chỉ định bố cục của văn bản.
Giải pháp:
Xin vui lòng đọc văn bản một cách cẩn thận.
Lời giải chi tiết:
* Thứ tự lập luận trong bài viết:
– Phần 1: Tính đạm bạc của Bác Hồ thể hiện qua cách ăn uống, nhà cửa và lối sống
– Phần tiếp theo: Đưa ra luận cứ chứng minh khẳng định trên
+ Ăn uống thanh đạm
+ Ngôi nhà đơn giản gần gũi với thiên nhiên
+ Bận công việc nhưng không muốn làm phiền ai.
+ Đơn giản hóa việc nói và viết
=> Bố cục:
– Phần 1 (Từ đầu. – trong sáng, tuyệt đẹp): Sự tương ứng giữa cuộc đời cách mạng và cuộc đời giản dị, trong sáng của Bác Hồ
– Phần 2 (Tiếp – ngày nay): Chứng tỏ Bác Hồ giản dị trong con người, sinh hoạt, lối sống và công việc.
+ Bữa ăn chỉ có những món đơn giản
+ Nhà sàn chỉ có 2-3 gian, hòa hợp với thiên nhiên.
+ Công việc: từ việc nhỏ đến việc lớn đòi hỏi ít hoặc không cần dịch vụ
+ Sự đơn giản của đời sống vật chất gắn liền với đời sống tinh thần quảng đại và tươi đẹp
+ Đơn giản hóa việc nói và viết
– Phần 3 (Còn lại): Lan truyền tấm gương giản dị của Bác Hồ để chúng ta noi theo.
Câu hỏi 3 (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7 phần 2, trang 42)
Ở phần (2), nhận xét về lối hành văn của tác giả. Điều gì làm cho phần này thuyết phục?
Giải pháp:
Vui lòng đọc kỹ văn bản, chú ý đến phần (2).
Lời giải chi tiết:
– Ở phần (2), tác giả đi sâu hơn vào những bằng chứng về cuộc đời giản dị của Bác Hồ bằng cách đưa ra những dẫn chứng cụ thể về cuộc đời Bác Hồ và mối quan hệ với nhân dân.
– Những lập luận, dẫn chứng trong văn bản rất cụ thể, rõ ràng, phong phú, sinh động, làm cho lối sống giản dị của Bác Hồ có sức thuyết phục đối với người đọc. Nó cũng làm rõ mục đích bài viết của tác giả.
Câu hỏi 4 (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7, tập 2, trang 42)
Tác giả đã làm thế nào để thuyết phục người đọc hiểu sâu sắc hơn sự giản dị của Bác Hồ và sức mạnh của bản chất cao quý này ở phần (4)?
Giải pháp:
Vui lòng đọc kỹ phần (4) của văn bản.
Lời giải chi tiết:
Để giúp người đọc hiểu sâu hơn về sự giản dị của Bác Hồ và sức mạnh của bản chất cao quý này, tác giả càng nhấn mạnh đến sự thống nhất và nhất quán trong sự giản dị của Bác Hồ. Tác giả khẳng định: Bác Hồ không chỉ có cuộc sống, mối quan hệ giản dị với mọi người mà còn có cách viết, cách nói giản dị. Sử dụng các ví dụ cụ thể để đưa ra nhận xét chung về sức mạnh của cách viết và nói đơn giản này.
Câu hỏi 5 (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7 phần 2, trang 42)
Điều tác giả muốn nhấn mạnh ở kết luận này: “Khi những chân lý đơn giản nhưng sâu sắc này thấm sâu vào trái tim và khối óc của hàng triệu người đang chờ đợi chúng, là chủ nghĩa anh hùng cách mạng. ”?
Giải pháp:
Xin vui lòng đọc văn bản một cách cẩn thận.
Lời giải chi tiết:
Kết luận: “Khi những chân lý giản dị nhưng sâu sắc này thấm sâu vào trái tim và khối óc của hàng triệu người hằng khao khát chúng thì đó là một sức mạnh bất khả chiến bại và là một chủ nghĩa anh hùng cách mạng” có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến Con người Việt Nam. Hồ Chí Minh là tấm gương sáng về phẩm chất, lý tưởng mà hàng triệu người noi theo.
Câu hỏi 6 (Sách giáo khoa Văn lớp 7 Phần 2, trang 42)
Dựa vào bài viết, bạn hiểu đức tính giản dị như thế nào và bạn làm gì để thực hành đức tính này?
Giải pháp:
Xin vui lòng đọc văn bản một cách cẩn thận.
Lời giải chi tiết:
Ưu điểm của sự đơn giản, sự giản dị:
– Đức tính giản dị là lối sống giản dị tự nhiên, diễn đạt những câu nói dễ hiểu, không phức tạp.
– Sự đơn giản là vẻ đẹp của một nhân cách lớn. Nó đại diện cho đức tính vĩ đại trong khi vẫn khiêm tốn. Chúng ta phải luôn áp dụng lối sống và phong cách này để rèn luyện tính cách.
– Để đạt được sự giản dị, bạn phải kiên trì và có trình độ nhận thức cao.
– Chỉ nhờ sự đơn giản, giản dị mà chúng ta mới hòa hợp được với nhau, được mọi người tôn trọng và yêu mến. Để rèn luyện đức tính giản dị, tôi dự định duy trì những thói quen tối giản, bỏ thói quen lãng phí đồ ăn và tập thể dục để cơ thể khỏe mạnh.
4. Khái quát nội dung Đức tính giản dị của Bác Hồ:
4.1. Sự giản dị của Bác được thể hiện rõ nét ở sự tương ứng giữa đời sống chính trị và lối sống trong sáng của Người:
– Khi chúng ta lấy chủ đề này, có hai khía cạnh trái ngược nhau: “một cuộc sống đầy những hoạt động chính trị chấn động trời đất” và một “cuộc sống hàng ngày cực kỳ thanh đạm và đạm bạc”, cả hai đều bổ sung cho nhau và nhấn mạnh sự hài hòa giữa phẩm chất cách mạng và đời thường của Bác Hồ.
→ Nhận xét rất sâu sắc về phẩm chất cao quý của Bác: “Thật lạ lùng và thật kỳ diệu…Bác Hồ vẫn giữ được phẩm chất cao quý của một người chiến sĩ cách mạng. Mọi thứ đều vì dân, vì nước. Vì nó vĩ đại, trong sáng, cao đẹp và thanh khiết
→ Cách xử lý chủ đề này ngắn gọn, rõ ràng, sâu sắc và hơn hết nhấn mạnh chủ đề chung của văn bản: Sự giản dị của Bác Hồ.
4.2. Bằng chứng chứng minh lối sống giản dị của Bác hồ:
– Trong đời sống hàng ngày:
+ Về đồ ăn và bộ đồ ăn, ‘Chỉ có vài món ăn’, Bác hồ không bao giờ đánh rơi một hạt thức ăn nào khi ăn” và ‘Bát luôn luôn sạch sẽ và phần còn lại của thực phẩm luôn tươm tất.
+ Lời bình “Trong công việc nhỏ này…người phục vụ’ cho thấy Bác Hồ là người đánh giá cao thành quả lao động của mọi người và sự nỗ lực của những người phục vụ mình.
+ Nhà Bác “ít phòng” luôn tràn ngập ánh sáng và hương hoa ngoài vườn, thể hiện lối sống yêu thương, gắn kết, hòa hợp với thiên nhiên, có tâm hồn bình yên, sự thanh tao và sự sang trọng của nó.
+ Trong công việc và sự nghiệp, Bác là người “cả đời làm việc cả ngày”, việc lớn đến việc nhỏ đều làm được, việc gì mình cũng làm được không cần người khác giúp đỡ.
→ Bác Hồ là người tận tâm, cần cù và chịu khó.
+ Ngay cả khi đối xử với mọi người, Bác Hồ tỏ ra là một người rất thân thiện, dễ gần, là người giản dị hay viết thư cho đồng chí, nói chuyện với trẻ em, nói tên các chú bảo vệ… Về thăm Tập thể Công nhân,…
– Trong lời nói và chữ viết:
+ Bằng chứng cụ thể là những trích đoạn lời nói, bài viết của Bác Hồ thể hiện những chân lý giản dị, hiển nhiên và quen thuộc của Tuyên ngôn Độc lập. ‘Không có gì quý hơn độc lập tự do.’, ‘Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một… họ sẽ không bao giờ thay đổi.’, ‘Họ có sức mạnh bất khả chiến bại và chủ nghĩa anh hùng cách mạng.’
