So sánh tội cướp giật tài sản với công nhiên chiếm đoạt tài sản

Tiêu chí

Cướp giật tài sản

Công nhiên chiếm đoạt tài sản

Cơ sở pháp lý

Điều 171 Bộ Luật Hình sự 2015

Điều 172 Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017

Khái niệm

Tội cướp giật tài sản chính là hành vi nhanh chóng chiếm đoạt tài sản một cách công khai

Tội công nhiên chiếm đoạt tài sản chính là hành vi lợi dụng chủ tài sản không có các điều kiện ngăn cản công nhiên chiếm đoạt tài sản của họ

Trạng thái của bị hại

Không kịp trở tay

Người bị hại biết nhưng lại không dám hoặc không có đủ những khả năng tự vệ để ngăn chặn hành vi chiếm đoạt tài sản.

Dấu hiệu pháp lý

– Chiếm đoạt không còn là mục đích của người thực hiện mà phải là hành vi đã được thực hiện trên thực tế

– Dấu hiệu công khai: dấu hiệu này vừa chỉ về tính chất khách quan của hành vi chiếm đoạt lại vừa thể hiện ý thức chủ quan của chính người phạm tội. Hành vi chiếm đoạt tài sản còn được coi là có tính chất công khai nếu như hình thức thể hiện cho phép chính chủ tài sản họ có khả năng biết ngay khi mà hành vi này xảy ra. Ý thức công khai của người phạm tội khi thực hiện hành vi chiếm đoạt có nghĩa là người phạm tội biết về hành vi chiếm đoạt của mình là có tính chất công khai và họ hoàn toàn không có ý định che giấu về hành vi đó

– Dấu hiệu nhanh chóng: dấu hiệu nhanh chóng là phản ánh thủ đoạn thực hiện hành vi chiếm đoạt của người phạm tội. Đó chính là thủ đoạn lợi dụng các sơ hở của chủ tài sản (sơ hở này sẽ có thể là có sẵn hoặc do chính người phạm tội chủ động tạo ra) nhanh chóng tiếp cận, nhanh chóng thực hiện chiếm đoạt tài sản và nhanh chóng lẩn tránh. Về thủ đoạn nhanh chóng chiếm đoạt sẽ có thể diễn ra dưới những hình thức khác nhau và tuỳ thuộc vào đặc điểm của tài sản chiếm đoạt, tuỳ thuộc vào vị trí, cách thức giữ tài sản cũng như là những hoàn cảnh bên ngoài khác. Thủ đoạn nhanh chóng lẩn tránh thường sẽ có thể là nhanh chóng tẩu thoát. Theo đó hành vi nhanh chóng tẩu thoát sẽ không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội cướp giật tài sản. Với thủ đoạn là nhanh chóng chiếm đoạt tài sản và nhanh chóng lẩn tránh như vậy, người phạm tội luôn mong muốn chủ tài sản không có các điều kiện để phản ứng kịp thời, ngăn cản việc thực hiện chiếm đoạt và do vậy hoàn toàn không có ý định dùng bất cứ một thủ đoạn nào khác để đối phó trực tiếp với chủ tài sản

Dấu hiệu công nhiên phản ánh về hành vi chiếm đoạt của tội công nhiên chiếm đoạt tài sản có những đặc điểm sau:

+ Hành vi chiếm đoạt tài sản có tính chất công khai xảy ra trong hoàn cảnh là người chủ tài sản không có các điều kiện ngăn cản. Do vậy, người phạm tội họ sẽ không cần và không có ý định sử dụng các thủ đoạn nào khác để đối phó với chủ tài sản.

+ Người phạm tội sẽ không dùng vũ lực, sẽ không đe doạ dùng vũ lực, không uy hiếp về mặt tinh thần cũng như là không nhanh chóng chiếm đoạt và nhanh chóng lẩn tránh.

Mặt chủ thể

Chủ thể của tội cướp giật tài sản được pháp luật quy định là chủ thể bình thường và theo Điều 12 BLHS 2015 là người từ đủ 14 tuổi trở lên nếu như có hành vi phạm tội thuộc vào các khoản 2, 3 và 4 của điều luật hoặc là người mà từ đủ 16 tuổi trở lên nếu như có hành vi phạm tội thuộc khoản 1 của điều luật

Chủ thể của tội công nhiên chiếm đoạt tài sản được pháp luật quy định là chủ thể bình thường và theo Điều 12 BLHS 2015 là người mà từ đủ 16 tuổi trở lên vì tội này không thuộc những tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự, từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 BLHS

Hình phạt

Điều này quy định 04 khung hình phạt chính và 01 khung hình phạt bổ sung.

– Khung hình phạt cơ bản có mức phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

– Khung hình phạt tăng nặng thứ nhất có mức phạt tù từ 03 năm đến 10 năm được quy định cho trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng sau:

+ Phạm tội có tổ chức

+ Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp

+ Chiếm đoạt tài sản mà tài sản đó có trị giá từ 50 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng;

+ Dùng thủ đoạn nguy hiểm: đây chính là trường hợp người phạm tội đã thực hiện các hành vi nhanh chóng chiếm đoạt bằng các hình thức dễ dàng gây nguy hiểm đến tính mạng, đến sức khoẻ của chủ tài sản. Ví dụ như: Giật tài sản của người đang đi xe máy

+ Hành hung nhằm để tẩu thoát: đây chính là trường hợp mà người phạm tội đã có hành vi chống trả lại việc bắt giữ để tẩu thoát. Việc chống trả này không đòi hỏi là phải gây thương tích. Mục đích của việc chống trả chính là nhằm để tẩu thoát. Nếu nhằm mục đích để giữ bằng được tài sản vừa cướp giật được thì là trường hợp chuyển hoá từ cướp giật sang cướp tài sản.

+ Gây thương tích hoặc gây ra tổn hại cho sức khoẻ của người khác mà có tỷ lệ tổn thương cơ thể là từ 11% đến 30%

+ Phạm tội đối với những người dưới 16 tuổi, đối với phụ nữ mà biết có thai, đối với người già yếu hoặc là người không có khả năng tự vệ

+ Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự đến an toàn xã hội

+ Tái phạm nguy hiểm.

– Khung hình phạt tăng nặng thứ hai có mức phạt tù từ 07 năm đến 15 năm được quy định trong trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng sau:

+ Chiếm đoạt tài sản mà tài sản đó trị giá từ 200 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng

+ Gây thương tích hoặc là gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác mà có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%

+ Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh

– Khung hình phạt tăng nặng thứ ba có mức phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân được quy định cho trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng sau:

+ Chiếm đoạt tài sản mà tài sản đó có trị giá từ 500 triệu đồng trở lên

+ Gây thương tích hoặc là gây tổn hại cho sức khoẻ của 01 người mà có tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc gây ra thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của 02 người trở lên mà có tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 31% trở lên;

+ Làm chết người;

+ Lợi dụng về hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp

– Khung hình phạt bổ sung được quy định (có thể được áp dụng) là phạt tiền từ 10 Triệu đồng đến 100 triệu đồng.

Điều này quy định 04 khung hình phạt chính và 01 khung hình phạt bổ sung.

– Khung hình phạt cơ bản có mức phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm

– Khung hình phạt tăng nặng thứ nhất có mức phạt tù từ 02 năm đến 07 năm được quy định cho trường hợp người phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng sau:

+ Chiếm đoạt tài sản mà tài sản đó có trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

+ Hành hung nhằm để tẩu thoát;

+ Tái phạm nguy hiểm;

+ Chiếm đoạt tài sản là những hàng cứu trợ;

– Khung hình phạt tăng nặng thứ hai có mức phạt tù từ 07 năm đến 15 năm được quy định cho trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng sau:

+ Chiếm đoạt tài sản mà tài sản đó có trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

+ Lợi dụng về thiên tai, dịch bệnh.

– Khung hình phạt tăng nặng thứ ba có mức phạt tù từ 12 năm đến 20 năm được quy định cho trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng sau:

+ Chiếm đoạt tài sản mà tài sản đó có trị giá 500.000.000 đồng trở lên

+ Lợi dụng về hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp

– Khung hình phạt bổ sung được quy định (có thể được áp dụng) là: Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng.