Thuật ngữ rủi ro chắc hẳn ai cũng đã nghe đến và biết về nó. Không có một khái niệm chung nào được đưa ra để định nghĩa về rủi ro. Nhưng về cơ bản ta hiểu rủi ro là sự kiện không may xảy ra luôn gắn liền với hoạt động và môi trường sống của con người. Vậy rủi ro đầu cơ và rủi ro thuần túy là gì? So sánh rủi ro đầu cơ và rủi ro thuần túy.
Mục lục bài viết
1. Rủi ro đầu cơ và rủi ro thuần túy là gì?
Ta hiểu về rủi ro đầu cơ như sau:
Một khoản đầu cơ sẽ được coi là một khoản đầu tư. Tại đó, những nguyên tắc cơ bản chưa phản ứng ngay vào giá. Thay vào đó, các chủ thể là những nhà giao dịch sẽ kỳ vọng rằng giá có thể tăng do các lý do khác hoặc triển vọng vĩ mô trong tương lai sẽ vượt trội so với hoàn cảnh hiện tại.
Một chứng khoán như vậy cũng có thể có mức độ tăng trưởng cao nhưng cũng ẩn chưa nhiều rủi ro. Như các cổ phiếu penny hoặc những cổ phiếu thị trường mới nổi mà các chủ thể là những nhà giao dịch kỳ vọng sẽ trở nên thuận lợi hơn nhiều trong tương lai.
Trong nhiều trường hợp, rủi ro đầu cơ khi càng lớn thì tiềm năng thu lợi nhuận hoặc lợi tức đầu tư càng cao. Rủi ro đầu cơ có khả năng dẫn đến lãi hoặc lỗ.
Chũng ta rất khó có thể lường trước được kết quả từ rủi ro đầu cơ, bởi vì không xác định được chính xác số tiền lãi hay lỗ. Thay vào đó, các các yếu tố khác nhau thông thường được sử dụng. Chúng ta có thể kể đến chẳng hạn như lịch sử công ty và xu hướng thị trường khi mua cổ phiếu được sử dụng nhằm mục đích là để ước tính khả năng lãi hoặc lỗ.
Rủi ro đầu cơ được hiểu cơ bản chính là rủi ro tồn tại khi ba khả năng có thể xảy ra: thiệt hại, có lợi, không thay đổi. Ví dụ cụ thể như khi chúng ta mua một loại cổ phiếu, chúng ta dự tính rằng cổ phiếu có thể tăng lên và chúng ta sẽ kiếm được lợi nhuận trên khoản đầu tư của mình.
Cùng vào thời điểm đó, chúng ta đều biết rằng giá cổ phiếu cũng sẽ có thể giảm xuống hay đứng yên làm cho chúng ta đều biết rằng giá cổ phiếu có thể giảm xuống hay đứng yên làm cho chúng ta bị thua lỗ hay hoà vốn.
Các khái niệm chúng ta thường dùng trong kinh doanh và tài chính như: rủi ro kinh doanh, rủi ro tài chính, rủi ro tỉ giá hối đoái, rủi ro lãi suất, rủi ro hệ thống, rủi ro phi hệ thống… thực chất đó đều là rủi ro đầu cơ.
2. Tìm hiểu về rủi ro:
Trước tiên, ta hiểu về rủi ro như sau:
Rủi ro được hiểu cơ bản chính là một điều không may mắn, không lường trước được về khả năng xảy ra, về thời gian và không gian xảy ra, cũng như mức độ nghiêm trọng và hậu quả của nó.
Nhìn chung, ta hiểu rủi ro xuất phát từ những nguyên nhân khách quan và không lường trước được thể hiện trong định nghĩa trên. Cũng bởi vì như vậy, ta nhận thấy rằng những gì con người cố ý gây ra cho chính mình, những gì lường trước được về không gian và thời gian xảy ra không phải là rủi ro.
Các kết quả của các nhà nghiên cứu về rủi ro đã chỉ ra một số thuộc tính của rủi ro như sau:
– Thứ nhất, rủi ro chính là nguy cơ tiềm ẩn không mang tính chắc chắn. Rủi ro thực chất chính là một sự việc, một hành động hoặc một hiện tượng… có thể xảy ra và có thể gây ra những thiệt hại tuỳ thuộc vào các yếu tố làm nảy sinh, tác động đến nó.
– Thứ hai, rủi ro được cấu thành bởi hai yếu tố cơ bản sau đây, cụ thể đó chính là: tần suất xuất hiện rủi ro và hậu quả của rủi ro. Khi thực hiện việc xem xét rủi ro thì người ta thường xem xét đến khả năng chắn chắn hay không chắc chắn xảy ra của rủi ro và mức độ hậu quả khi rủi ro đó xảy ra.
– Thứ ba, rủi ro có tính chất động và rủi ro luôn luôn thay đổi theo môi trường và các yếu tố tác động liên quan.
– Thứ tư, rủi ro có thể đo lường được thông qua việc đánh giá về mức độ tần suất và hậu quả của rủi ro.
Ví dụ cụ thể về rủi ro đầu cơ:
Đa số các khoản đầu tư tài chính, như mua cổ phiếu, đều có rủi ro đầu cơ. Giá trị cổ phiếu có thể tăng lên dẫn đến lãi hoặc giá trị giảm dẫn đến thua lỗ. Mặc dù dữ liệu có thể cho phép các giả định nhất định được đưa ra về khả năng xảy ra một kết quả cụ thể, nhưng kết quả đó không được đảm bảo. Cá độ bóng đá cũng được coi là có rủi ro đầu cơ. Nếu một người đặt cược vào đội nào sẽ thắng một trận bóng đá, kết quả có thể dẫn đến thắng hoặc thua, tùy thuộc vào đội nào chiến thắng. Mặc dù chúng ta sẽ không thể biết trước kết quả, nhưng người ta biết rằng cả hai đều có thể được hoặc mất.
Ta hiểu về rủi ro thuần tuý như sau:
Rủi ro thuần tuý trong tiếng Anh là Pure Risk.
Rủi ro thuần tuý được hiểu cơ bản chính là loại rủi ro khi chỉ tồn tại hai khả năng bị thiệt hại hoặc không bị thiệt hại, không có khả năng có lợi khi biến cố xảy ra hoặc không xảy ra.
Ví dụ cụ thể như khi một người tham gia giao thông trên đường, có hai biến cố là xảy ra tai nạn hoặc không xảy ra tai nạn. Nếu xảy ra tai nạn người đó sẽ bị tổn thất về tài chính, sức khoẻ, tính mạng, tinh thần… như đã phân tích ở trên. Nếu tai nạn không xảy ra người đó sẽ không bị tổn thất, nhưng cũng không có lợi ích gì thêm từ sự kiện này.
Như vậy, ta nhận thấy, mgược lại với rủi ro đầu cơ, rủi ro thuần túy liên quan đến các tình huống mà kết quả duy nhất là thua lỗ. Nói chung, những loại rủi ro này không được tự nguyện chấp nhận và thay vào đó, thường nằm ngoài tầm kiểm soát của nhà đầu tư.
Rủi ro thuần túy hiện nay thông thường được sử dụng phổ biến nhất trong đánh giá nhu cầu bảo hiểm. Ví dụ cụ thể như nếu một người làm hỏng xe trong một vụ tai nạn, thì không có khả năng kết quả của việc này là một lợi ích. Vì kết quả của sự kiện đó chỉ có thể dẫn đến thua lỗ, nên nó là một rủi ro thuần túy.
3. Ý nghĩa của rủi ro đầu cơ và rủi ro thuần túy:
Việc thực hiện phân biệt giữa rủi ro đầu cơ và rủi ro thuần tuý có ý nghĩa rất quan trọng bởi vì thông thường hoạt động bảo hiểm sẽ chỉ thực hiện đối với rủi ro thuần tuý và không thực hiện đối với rủi ro đầu cơ. Nói một cách khác rủi ro thuần tuý được hiểu chính là loại rủi ro có thể được bảo hiểm, còn rùi ro đầu cơ là rủi ro không được bảo hiểm.
Để nhằm mục đích có thể giúp các chủ thể loại bỏ và giảm thiểu những rủi ro và tổn thất về tài chính người ta có thể chọn các cách thức quản trị rủi ro như sau: tránh rủi ro (Avoiding Risk), kiểm soát rủi ro (Controlling Risk), chấp nhận rủi ro (Accepting Risk), chuyển nhượng rủi ro (transfering Risk).
Trong đó, chuyển nhượng rủi ro được hiểu cơ bản là việc một chủ thể có thể chuyển những tổn thất tài chính khi xảy ra rủi ro cho một chủ thể khác, đổi lại chủ thể đó sẽ cần phải chịu một khoản phí nhất định dưới các hình thức khác nhau.
Đối với các rủi ro đầu cơ như rủi ro hay đổi giá hàng hoá, nguyên vật liệu, biến động tỉ giá, thay đổi lãi suất, biến động giá chứng khoán, người ta có thể chuyển giao các rủi ro này cho chủ thể khác thông qua các hợp đồng dài hạn hoặc thiết lập vị thế phòng vệ bằng các công cụ phái sinh như hợp đồng kì hạn, hợp đồng tương lai, quyền chọn…
Đối với rủi ro thuần túy, cách chuyển nhượng rủi ro phổ biến nhất đó chính là mua các hợp đồng bảo hiểm. Khi các chủ thể thực hiện mua bảo hiểm, người mua bảo hiểm phải trả một khoản phí, công ty bảo hiểm. Khi mua bảo hiểm phải trả một khoản phí, công ty bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường khi tổn thất xảy ra.
Như vậy, ta nhận thấy, chủ thể là người mua bảo hiểm đã thực hiện việc chuyển giao rủi ro sang cho công ty bảo hiểm. Thực ra công ty bảo hiểm cũng chỉ là một người đứng vai trò trung gian, rủi ro đó đã được chuyển giao và chia sẻ một cách gián tiếp cho số đông người mua bảo hiểm khác.
Bời vì tâm lí phổ biến của con người là ngại rủi ro nên người ta chấp nhận trả một khoản phí chắc chắn thay vì phải gánh chịu những thiệt hại lớn có thể xảy ra đối với mỗi người.
