Hiện nay, số vụ ly hôn ngày càng tăng dần kéo theo nhiều vấn đề phát sinh liên quan. Chẳng hạn như về nghĩa vụ của cha mẹ đối với con khi ly hôn hay quyền, nghĩa vụ của người trực tiếp nuôi con sau ly hôn.
Mục lục bài viết
1. Quyền, nghĩa vụ của người trực tiếp nuôi con sau ly hôn:
Căn cứ theo khoản 1 Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình thì Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
Tại Điều 83 quy định về quyền và nghĩa vụ của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
– Cha, mẹ đang trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 của Luật này và yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình phải tôn trọng quyền được nuôi con của mình.
– Cha, mẹ đang trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình sẽ không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Ngoài ra, tại Điều 84 có quy định về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
– Trong trường hợp nếu có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, thì Tòa án vẫn có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
– Việc thay đổi đối với người trực tiếp nuôi con sẽ được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:
+ Cha, mẹ vẫn có cùng nhau thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
+ Người trực tiếp hiện đang nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
– Việc thay đổi đối với người trực tiếp nuôi con sẽ phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
– Đối với trường hợp xét thấy cả cha và mẹ hiện nay đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.
– Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì dựa trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:
+ Những người thân thích;
+ Cơ quan có thẩm quyền trong việc quản lý nhà nước về gia đình;
+ Cơ quan có thẩm quyền trong việc quản lý nhà nước về trẻ em;
+ Hội liên hiệp phụ nữ.
2. Quyền nuôi con và cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn:
Câu hỏi: Chào Luật sư. Tôi và chồng tôi sau nhiều năm chung sống thì cảm thấy không còn hạnh phúc và không thể duy trì cuộc hôn nhân được nữa. Do đó, chúng tôi đi đến quyết định sẽ ly hôn nhau. Tôi có mong muốn mình sẽ là người trực tiếp nuôi con, vì bế nhà tôi là con gái, đang trong độ tuổi dậy thì ở với bố sẽ không bằng ở với mẹ. Hiện tại tôi chỉ là một nhân viên văn phòng nên tôi có quyền được yêu chồng chồng tôi trợ cấp hàng tháng cho con bé hay không? Nếu có thì chu cấp bao nhiêu một tháng? Rất mong Luật sư giải đáp giúp tôi. Tôi xin cảm ơn.
Chào bạn, chúng tôi gửi đến bạn câu trả lời sau:
Căn cứ theo quy định tại Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái sau khi ly hôn:
– Sau khi ly hôn thì quyền và nghĩa vụ của cha mẹ với con cái vẫn không chấm dứt, tức cha mẹ vẫn có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục đối với con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc con không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của pháp luật
– Vợ, chồng có thể thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; đối với trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu trường hợp con ở trong độ tuổi từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
– Đối với con dưới 36 tháng tuổi thì con sẽ được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Như vậy đối với quyền nuôi con sau ly hôn sẽ dựa theo sự thỏa thuận của bố mẹ. Nếu trường hợp bố mẹ không thỏa thuận được thì pháp luật sẽ phân chia theo độ tuổi và khả năng nuôi dưỡng con của bố mẹ.
Theo quy định hiện nay thì tiền cấp dưỡng nuôi con được quy định tại khoản 1 Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:
– Mức cấp dưỡng sẽ do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó tự thỏa thuận. Tuy nhiên sẽ căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Như vậy, khi quyết định về mức tiền phải cấp dưỡng, thì tòa án sẽ căn cứ vào mức thu nhập của người cấp dưỡng, vì vậy nếu mức cấp dưỡng thường không cao hơn mức thu nhập của người cấp dưỡng. Tuy nhiên, đối với những trường hợp mức cấp dưỡng nuôi con tòa án phán quyết vẫn vượt quá khả năng của người cấp dưỡng thì người cấp dưỡng có quyền làm đơn đề nghị tòa án xem xét lại mức cấp dưỡng. Khi có lý do chính đáng, thì mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi về mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu trường hợp không thỏa thuận được thì yêu cầu tòa án giải quyết.
Về phương thức cấp dưỡng sẽ do các bên chủ động thoả thuận định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần. Trong trường hợp mà các bên không thoả thuận được thì Toà án quyết định phương thức cấp dưỡng định kỳ hàng tháng.
3. Ai có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn?
Căn cứ theo quy định tại Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:
– Cha, mẹ nếu không trực tiếp nuôi con thì phải có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
– Cha, mẹ nếu không trực tiếp nuôi con thì phải có trách nhiệm có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
– Sau khi ly hôn nếu người không trực tiếp nuôi con thì có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
– Cha, mẹ nếu không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con sẽ có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
Đồng thời, căn cứ theo quy định tại Điều 92 tiểu mục a Mục 11 Nghị quyết
– Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 92 thì đối với người không trực tiếp nuôi con có thì nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Đây là trách nhiệm và nghĩa vụ của cha, mẹ; do đó, không phân biệt người trực tiếp nuôi con có khả năng kinh tế hay không, người không trực tiếp nuôi con vẫn phải có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con.
Trong trường hợp người trực tiếp nuôi con không yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng vì lý do nào đó thì Toà án có trách nhiệm giải thích cho họ hiểu rằng việc yêu cầu cấp dưỡng nuôi con là quyền lợi của con để họ biết nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con. Nếu trường hợp xét thấy việc họ không yêu cầu cấp dưỡng là tự nguyện, họ có đầy đủ khả năng, điều kiện nuôi dưỡng con thì Toà án sẽ không buộc bên kia phải cấp dưỡng nuôi con.
Theo đó, khi cha mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn thì có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con, không phân biệt người trực tiếp nuôi con có khả năng kinh tế hay không.Trừ trường hợp nếu người trực tiếp nuôi con tự nguyện không yêu cầu bên còn lại cấp dưỡng nuôi con và họ có đầy đủ khả năng, điều kiện nuôi dưỡng con.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
-Bộ luật Tố tụng dân sự 2015
– Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
