Quy định về quản trị và điều hành đối với công ty chứng khoán

1. Quy định của pháp luật về quản trị đối với công ty chứng khoán:

– Theo quy định tại Khoản 2 Điều 74 Luật chứng khoán 2019 quy định về điều kiện về cổ đông, thành viên góp vốn trong công ty chứng khoán bao gồm:

+ Cổ đông, thành viên góp vốn là cá nhân không thuộc các trường hợp không được quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

+ Cổ đông, thành viên góp vốn là tổ chức phải có tư cách pháp nhân và đang hoạt động hợp pháp; hoạt động kinh doanh có lãi trong 02 năm liền trước năm đề nghị cấp giấy phép; báo cáo tài chính năm gần nhất phải được kiểm toán với ý kiến chấp nhận toàn phần.

+ Cổ đông, thành viên góp vốn sở hữu từ 10% trở lên vốn điều lệ của 01 công ty chứng khoán và người có liên quan của cổ đông, thành viên góp vốn đó (nếu có) không sở hữu trên 5% vốn điều lệ của 01 công ty chứng khoán khác;

+ Cổ đông, thành viên góp vốn là nhà đầu tư nước ngoài phải đáp ứng điều kiện quy định tại Điều 77 của Luật này.

– Theo quy định tại Khoản 3 Điều 74 Luật chứng khoán 2019, điều kiện về cơ cấu cổ đông, thành viên góp vốn bao gồm:

+ Công ty chứng khoán có tối thiểu 02 cổ đông sáng lập, thành viên góp vốn là tổ chức. 

+ Trong trường hợp công ty chứng khoán được tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, chủ sở hữu phải là doanh nghiệp bảo hiểm hoặc ngân hàng thương mại hoặc tổ chức nước ngoài đáp ứng quy định chung của pháp luật.

+ Tỷ lệ góp vốn của các thành viên được quy định cụ thể như sau: Tổng tỷ lệ vốn góp của các tổ chức tối thiểu là 65% vốn điều lệ, trong đó các tổ chức là doanh nghiệp bảo hiểm, ngân hàng thương mại sở hữu tối thiểu là 30% vốn điều lệ.

– Điều kiện về nhân sự trong công ty chứng khoán được quy định cụ thể tại Khoản 5 Điều 74 Luật chứng khoán 2019. Theo đó, nhân sự của công ty chứng khoán gồm các chức danh cụ thể sau đây:

+ Tổng giám đốc (Giám đốc) phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau đây: Cá nhân đảm nhận chức vụ này không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chấp hành án phạt tù hoặc bị cấm hành nghề chứng khoán theo quy định của pháp luật. Tổng giám đốc (giám đốc) phải có tối thiểu 02 năm kinh nghiệm làm việc tại bộ phận nghiệp vụ của các tổ chức trong lĩnh vực tài chính, chứng khoán, ngân hàng, bảo hiểm hoặc tại bộ phận tài chính, kế toán, đầu tư trong các doanh nghiệp khác; Có chứng chỉ hành nghề phân tích tài chính hoặc chứng chỉ hành nghề quản lý quỹ. Tổng giám đốc (giám đốc) phải đảm bảo điều kiện không bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán trong thời hạn 06 tháng gần nhất tính đến thời điểm nộp hồ sơ.

+ Có tối thiểu 03 nhân viên có chứng chỉ hành nghề chứng khoán phù hợp cho mỗi nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán đề nghị cấp phép và tối thiểu 01 nhân viên kiểm soát tuân thủ.

Như vậy, Luật chứng khoán 2019 đã quy định hết sức cụ thể và rõ ràng về việc quản trị đối với công ty chứng khoán. Theo quy định tại điều luật này, các chức danh trong công ty chứng khoán, từng đối tượng với từng chức danh cụ thể sẽ phải đảm bảo những điều kiện nhất định theo quy định của pháp luật. Đồng thời, quy định về vấn đề góp vốn, cổ đông, thành viên cũng phải đảm bảo những điều kiện nhất định theo quy định của pháp luật. Việc đảm bảo tuân thủ những quy định này giúp công ty chứng khoán hoạt động theo đúng quy định của Nhà nước. Đồng thời, nó giúp công tác quản lý hoạt động của các doanh nghiệp đạt hiệu quả cao nhất, tránh những trường hợp sai phạm, vi phạm pháp luật xảy ra.

2. Quy định của pháp luật về điều hành đối với công ty chứng khoán:

Theo quy định tại Điều 4 Thông tư 121/2020/TT-BTC, nguyên tắc hoạt động nghiệp vụ của công ty chứng khoán, hay nói cách khác là nguyên tắc điều hành của công ty chứng khoán phải tuân thủ theo những quy định cụ thể sau đây:

– Nguyên tắc đầu tiên trong việc điều hành công ty chứng khoán, là chủ doanh nghiệp phải thực hiện phải ban hành các quy trình hoạt động cho các nghiệp vụ; phải ban hành quy tắc đạo đức hành nghề. Đây được xem là nguyên tắc căn bản nhất. Bởi, khi áp dụng tuân thủ nguyên tắc này sẽ giúp công tác vận hành một cách khách quan, với cơ cấu vận hành tốt nhất. Nó được xem là điều kiện đủ để điều hành tốt công ty.

– Hoạt động điều hành công ty chứng khoán còn phải tuân thủ nguyên tắc về việc công ty chứng khoán, nhân viên công ty chứng khoán không được thực hiện đầu tư thay cho khách hàng trừ trường hợp ủy thác quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân.

– Công tác điều hành công ty chứng khoán phải đảm bảo có trách nhiệm trung thực với khách hàng, không được xâm phạm tài sản, các quyền và lợi ích hợp pháp khác của khách hàng. Thực hiện quản lý tách biệt tài sản của từng khách hàng, tách biệt tài sản của khách hàng với tài sản của công ty chứng khoán.

– Công ty chứng khoán có trách nhiệm ký hợp đồng với khách hàng khi cung cấp dịch vụ cho khách hàng; cung cấp đầy đủ, trung thực thông tin cho khách hàng.

– Công ty chứng khoán khi cung cấp dịch vụ cho khách hàng không được trực tiếp hoặc gián tiếp thực hiện các hành vi sau:

+ Quyết định đầu tư chứng khoán thay cho khách hàng;

+ Thực hiện thỏa thuận với khách hàng để chia sẻ lợi nhuận hoặc lỗ.

+ Tiến hành quảng cáo, tuyên bố rằng nội dung, hiệu quả, hoặc các phương pháp phân tích chứng khoán của mình có giá trị cao hơn của công ty chứng khoán khác.

+ Có hành vi cung cấp thông tin sai sự thật để dụ dỗ hay mời gọi khách hàng mua bán một loại chứng khoán nào đó;

+ Cung cấp thông tin sai lệch, gian lận, hoặc gây hiểu nhầm cho khách hàng;

+ Các hành vi khác trái với quy định của pháp luật.

+ Thực hiện chế độ kế toán, kiểm toán, thống kê, nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.

+ Thực hiện công bố thông tin và báo cáo kịp thời, đầy đủ, chính xác theo quy định của pháp luật.

+ Xây dựng hệ thống công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu dự phòng để bảo đảm hoạt động an toàn và liên tục.

+ Thực hiện giám sát giao dịch chứng khoán theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

– Công ty chứng khoán phải thiết lập một bộ phận chuyên trách chịu trách nhiệm thông tin liên lạc với khách hàng và giải quyết các thắc mắc, khiếu nại của khách hàng.

3. Quy định về nguyên tắc hoạt động quản trị, điều hành công ty chứng khoán:

Theo quy định tại Điều 4 Thông tư 121/2020/TT-BTC, hoạt động quản trị, điều hành công ty chứng khoán phải tuân thủ theo các nguyên tắc cụ thể sau đây:

– Nguyên tắc 1: Công ty chứng khoán phải tuân thủ các quy định của Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp, Điều lệ công ty và các quy định khác của pháp luật có liên quan về quản trị công ty.

– Nguyên tắc 2: Công ty chứng khoán phải phân định rõ trách nhiệm giữa Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng thành viên, Chủ sở hữu, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Ban Giám đốc phù hợp với Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

– Nguyên tắc 3: Công ty chứng khoán phải thiết lập hệ thống thông tin liên lạc với các cổ đông, thành viên để đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ và đối xử công bằng giữa các cổ đông, giữa các thành viên, đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của cổ đông, của thành viên.

– Nguyên tắc 4: Công ty chứng khoán phải thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ, quản trị rủi ro và giám sát, ngăn ngừa những xung đột lợi ích trong nội bộ công ty và trong giao dịch với người có liên quan.

– Nguyên tắc 5: Công ty chứng khoán phải bảo đảm nhân viên làm việc tại bộ phận nghiệp vụ phải có chứng chỉ hành nghề chứng khoán phù hợp với nghiệp vụ thực hiện theo quy định của pháp luật chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Trên đây là những nguyên tắc mang tính căn bản nhất mà các công ty chứng khoán phải đảm bảo trong quá trình vận hành và hoạt động. Nguyên tắc về hoạt động quản trị, điều hành công ty chứng khoán giúp các công ty này hoạt động theo nguyên tắc, khách quan và toàn diện nhất. Đồng thời, nó bảo đảm bảo vệ quyền và lợi ích của các chủ thể liên quan trong quan hệ này. Thông qua các quy định này, các chủ thể muốn tham gia đầu tư chứng khoán cũng nắm bắt được nguyên tắc vận hành của công ty chứng khoán, từ đó đưa ra lựa chọn hoạt động, đầu tư phù hợp nhất. Đặc biệt, khi có hành vi sai phạm xảy ra, cơ quan chức năng có thẩm quyền cũng dễ dàng đưa ra biện pháp xử lý.

Văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết: 

Luật chứng khoán 2019

Thông tư 121/2020/TT-BTC quy định về hoạt động của công ty chứng khoán