Thông thường thì hợp đồng chính là sự thoả thuận của các bên, trong đó phổ biến sẽ chỉ có hai bên, chỉ có một số trường hợp, hợp đồng sẽ có ba bên. Vậy quy định pháp luật về công chứng 3 bên mới nhất như thế nào?
Mục lục bài viết
1. Quy định pháp luật về công chứng 3 bên:
Trong các văn bản pháp luật về công chứng và các văn bản pháp luật khác có liên quan hiện hành, không có một văn bản nào có quy định hay giải thích về vấn đề công chứng 03 bên. Tuy nhiên, từ thực tế có thể hiểu rằng, đây là việc công chứng có sự tham gia của 3 bên đó là người yêu cầu công chứng (một trong hai bên của hợp đồng, giao dịch); bên còn lại của hợp đồng, giao dịch (không phải là người yêu cầu công chứng) và một bên thứ ba khác. Trong đó:
– Người yêu cầu công chứng là cá nhân, là tổ chức Việt Nam hoặc là cá nhân, tổ chức nước ngoài mà có yêu cầu về công chứng hợp đồng, giao dịch, bản dịch theo quy định của pháp luật. Do đó, người yêu cầu công chứng là một trong các bên trong hợp đồng, giao dịch.
– Bên thứ ba trong công chứng 03 bên hiện trong các văn bản quy định về công chứng và các văn bản khác có liên quan không quy định. Tuy nhiên, thông thường thì hợp đồng chính là sự thoả thuận của các bên, trong đó phổ biến sẽ chỉ có hai bên. Chỉ có một số trường hợp, hợp đồng sẽ có nhiều hơn hai bên.
Một ví dụ điển hình trong công chứng 03 bên đó chính là công chứng hợp đồng thế chấp tài sản bảo đảm giữa bên nhận bảo lãnh (đồng thời cũng là bên nhận thế chấp) và bên bảo lãnh (đồng thời cũng là bên thế chấp).
Ví dụ, anh Nguyễn Văn A vay ngân hàng TMCP X với số tiền vay là 10 tỷ (không có tài sản thế chấp), anh Nguyễn Văn B đứng ra để để bảo lãnh cho anh A về khoản vay đồng thời là thế chấp quyền sử dụng đất của mình để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh của mình với ngân hàng.
2. Thủ tục công chứng 03 bên:
Thủ tục công chứng 03 bên được thực hiện như sau:
2.1. Chuẩn bị hồ sơ công chứng:
Tùy theo từng hợp đồng, giao dịch có yêu cầu công chứng mà hồ sơ công chứng 03 bên sẽ có những giấy tờ khác nhau, nhưng chủ yếu đều phải có những giấy tờ sau:
– Phiếu yêu cầu công chứng (thông thường khi đến tổ chức hành nghề công chứng thực hiện việc công chứng 03 bên thì tổ chức thực hiện công chứng đó sẽ cấp cho người yêu cầu công chứng phiếu yêu cầu này). Người yêu cầu công chứng 03 bên cần lưu ý điền đầy đủ các thông tin sau vào phiếu yêu cầu công chứng:
+ Thông tin về họ tên, địa chỉ người yêu cầu công chứng 03 bên;
+ Nội dung cần yêu cầu công chứng;
+ Danh mục những giấy tờ gửi kèm theo;
Còn đối với các thông tin mà bên phía tổ chức hành nghề công chứng (công chứng viên) phải điền bao gồm các thông tin sau:
+ Tên của tổ chức hành nghề công chứng;
+ Họ tên của người tiếp nhận hồ sơ yêu cầu công chứng;
+ Thời điểm tiếp nhận hồ sơ yêu cầu công chứng.
– Giấy tờ về nhân thân của các bên: Trong công chứng 3 bên thì đương nhiên có 3 bên tham gia nên cả 03 bên cần chuẩn bị các giấy tờ sau của cả ba bên:
+ Nếu các bên là cá nhân: cần chuẩn bị Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân hoặc hộ chiếu mà còn hạn; giấy tờ về tình trạng hôn nhân (như giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, giấy chứng nhận đăng ký kết hôn,..);
+ Nếu các bên là tổ chức: cần chuẩn bị giấy chứng nhận doanh nghiệp, Chứng minh nhân dân/Căn cước/hộ chiếu của người đại diện theo pháp luật…
– Giấy tờ về tài sản hoặc về đối tượng của hợp đồng, ví dụ như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy đăng ký xe, hoá đơn, chứng từ…
– Dự thảo hợp đồng (nếu có).
2.2. Nộp hồ sơ:
Người có yêu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch 03 bên nộp hồ sơ bao gồm những loại giấy tờ đã chuẩn bị trước nêu ở trên đến trực tiếp trụ sở tổ chức hành nghề công chứng nơi mà mình muốn đến thực hiện việc công chứng 03 bên. Lưu ý rằng, nếu như các hợp đồng, giao dịch có yêu cầu công chứng mà pháp luật quy định phải thực hiện công chứng hợp đồng, giao dịch đó ở trong một phạm vi nhất định thì người yêu cầu công chứng 03 bên, tổ chức hành nghề công chứng phải thực hiện đúng theo quy định của pháp luật về phạm vi công chứng, ví dụ như việc công chứng hợp đồng thế chấp bất động sản (công chứng 03 bên) thì phải được thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng có trụ sở tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi mà có bất động sản.
Nếu như trong trường hợp công chứng hợp đồng, giao dịch 03 bên do công chứng viên soạn thảo theo đề nghị của người yêu cầu công chứng 03 bên thì khi đến tổ chức hành nghề công chứng thực hiện công chứng hợp đồng, giao dịch, người có yêu cầu công chứng 03 bên phải nêu nội dung, ý định giao kết hợp đồng, giao dịch cho công chứng viên biết rõ.
2.3. Thụ lý hồ sơ:
Công chứng viên kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu công chứng 03 bên. Trường hợp hồ sơ yêu cầu công chứng 03 bên hoàn toàn đầy đủ, phù hợp với quy định của pháp luật thì thụ lý và ghi vào sổ công chứng.
2.4. Giải quyết hồ sơ:
– Công chứng viên hướng dẫn người yêu cầu công chứng 03 bên tuân thủ đúng những quy định về thủ tục công chứng 03 bên và những quy định pháp luật có liên quan đến việc thực hiện hợp đồng, giao dịch.
– Công chứng viên giải thích cho người yêu cầu công chứng 03 bên hiểu rõ các quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của họ, ý nghĩa và hậu quả pháp lý của việc thực hiện tham gia hợp đồng, giao dịch.
– Trong trường hợp công chứng viên có căn cứ cho rằng trong hồ sơ yêu cầu công chứng 03 bên có vấn đề chưa rõ hay việc giao kết hợp đồng, giao dịch 03 bên có dấu hiệu bị đe dọa, cưỡng ép hoặc có sự nghi ngờ về năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu công chứng 03 bên; các đối tượng của hợp đồng, giao dịch chưa được mô tả cụ thể thì:
+ Công chứng viên đề nghị người yêu cầu công chứng 03 bên phải làm rõ hoặc theo đề nghị của người yêu cầu công chứng, công chứng viên tiến hành thực hiện xác minh hoặc yêu cầu giám định;
+ Trường hợp không làm rõ được thì côgn chứng viên tiếp nhận thụ lý hồ sơ yêu cầu công chứng 03 bên có quyền từ chối công chứng.
2.5. Công chứng hợp đồng, giao dịch 03 bên:
– Soạn thảo hoặc kiểm tra dự thảo hợp đồng:
+ Trong trường hợp Công chứng hợp đồng, giao dịch đã được các bên trong công chứng 03 bên soạn thảo sẵn: Công chứng viên kiểm tra dự thảo hợp đồng, giao dịch, nếu như trong dự thảo hợp đồng, giao dịch mà đã có các điều khoản vi phạm pháp luật, trái với đạo đức xã hội, đối tượng của hợp đồng, giao dịch 03 bên không phù hợp với những quy định của pháp luật thì công chứng viên phải chỉ rõ cho người yêu cầu công chứng để họ sửa chữa.
+ Trường hợp nếu người yêu cầu công chứng 03 bên không sửa chữa thì công chứng viên có quyền từ chối công chứng.
+ Trong trường hợp Công chứng hợp đồng, giao dịch 03 bên do công chứng viên soạn thảo theo đề nghị của người yêu cầu công chứng: Trường hợp nội dung, ý định ở trong giao kết hợp đồng, giao dịch 03 bên là xác thực, không bị vi phạm pháp luật, không trái với đạo đức xã hội thì công chứng viên soạn thảo hợp đồng, giao dịch.
– Người yêu cầu công chứng 03 bên tự mình đọc lại dự thảo hợp đồng, giao dịch hoặc công chứng viên đọc cho người yêu cầu công chứng 03 bên nghe nếu như có đề nghị của người yêu cầu công chứng.
– Người yêu cầu công chứng 03 bên đồng ý toàn bộ nội dung trong dự thảo hợp đồng, giao dịch thì thực hiện ký vào từng trang của hợp đồng, giao dịch.
– Công chứng viên yêu cầu người yêu cầu công chứng 03 bên xuất trình bản chính của những giấy tờ đã nêu ở mục trên để đối chiếu.
– Công chứng viên ghi lời chứng, ký vào từng trang của hợp đồng, giao dịch 03 bên.
Những văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Văn bản hợp nhất 07/VBHN-VPQH 2018 Luật Công chứng.
