Sơ thẩm là xét xử một vụ án với tư cách là tòa án ở cấp xét xử thấp nhất”. Phiên tòa sơ thẩm là phiên xét xử vụ án lần đầu của tòa án.

Sau khi hòa giải không thành hoặc đối với những vụ án dân sự pháp luật quy định không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được, tòa án phải tiến hành phiên xét xử vụ án dân sự. Phiên xét xử này được gọi là phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự. Vậy phiên tòa sơ thẩm là gì? Theo từ điển Tiếng Việt “Sơ thẩm là xét xử một vụ án với tư cách là tòa án ở cấp xét xử thấp nhất”. “Phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự là phiên xét xử vụ án dân sự lần đầu của tòa án”. Như vậy, sơ thẩm là cấp xét xử đầu tiên, là lần xử thứ nhất hay còn được coi là cấp xét xử thứ nhất. Đó là cấp xét xử đầu tiên trong hoạt động tố tụng của tòa án. Tất cả các vụ án nếu đã phải đưa ra xét xử thì đều phải qua cấp xét xử này. Nên đây là một cấp xét xử có ý nghĩa quan trọng trong trình tự xét xử một vụ án dân sự.

Thủ tục là những việc mang tính bắt buộc phải thực hiện. Thủ tục tiến hành phiên tòa sơ thẩm dân sự gồm các công việc: Chuẩn bị khai mạc phiên tòa sơ thẩm; Bắt đầu phiên tòa sơ thẩm; Hỏi tại phiên tòa sơ thẩm; Tranh luận tại phiên tòa sơ thẩm; Nghị án và tuyên án.

Phiên tòa sơ thẩm là phiên xử lần đầu nhưng có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc giải quyết vụ án dân sự.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.1950

Xem xét một cách tổng thể, đối với toàn bộ quá trình giải quyết vụ việc dân sự thì phiên tòa sơ thẩm dân sự đóng vai trò trung tâm, tác động, chi phối tới các hoạt động tố tụng trước và sau nó. Tại phiên tòa sơ thẩm tòa án sẽ quyết định giải quyết các vấn đề của vụ án, xác định quyền và nghĩa vụ của các đương sự làm cơ sở cho việc thi hành án. Sau khi Tòa án tiến hành phiên tòa sơ thẩm việc giải quyết vụ án dân sự kết thúc, trừ trường hợp có kháng cáo, kháng nghị.

Phiên tòa sơ thẩm cũng là nơi Tòa án thực hiện việc giáo dục pháp luật. Thông qua hoạt động xét xử của Tòa án, những người tham dự phiên tòa biết rõ hơn các quy định của pháp luật được Tòa án áp dụng giải quyết vụ án, từ đó nâng cao được ý thức pháp luật của họ.

Hoạt động xét xử của Tòa án tại phiên tòa sơ thẩm là để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan xét xử, thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Nếu hoạt động này được tiến hành tốt sẽ làm tăng thêm tác dụng của công tác giáo dục chính trị, giáo dục pháp luật. Ngược lại nếu phiên tòa sơ thẩm tiến hành không tốt, có nhiều sai sót thì kết quả của công tác giáo dục sẽ bị hạn chế, gây ảnh hưởng xấu, làm cho mọi người thiếu tin tưởng vào hoạt động xét xử của Tòa án.