Yêu cầu số lượng nhà thầu tối thiểu đối với các hình thức lựa chọn nhà thầu

Theo quy định của Luật đấu thầu năm 2013, chúng ta có thể chia thành 7 hình thức đấu thầu đó là: Đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu, chào hàng cạnh tranh, mua sắm trực tiếp, tự thực hiện, mua sắm đặc biệt. Một tiêu chí để phân biệt giữa các hình thức trên là số lượng nhà thầu khi tham gia. Vấn đề đặt ra là quy định về số lượng tối thiểu hay tối đa với mỗi hình thức đấu thầu là bao nhiêu? Và nếu khi tổ chức đấu thầu không đủ số lượng tối thiểu nhà thầu mà pháp luật quy định thì xử lý tình huống như thế nào? 

Bài viết dưới đây, đội ngũ các luật sư, chuyên gia pháp luật Luật Dương Gia sẽ phân tích, làm rõ các quy định của pháp luật về yêu cầu số lượng nhà thầu tối thiểu đối với các hình thức lựa chọn nhà thầu theo Luật đấu thầu năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Thứ nhất, đấu thầu rộng rãi

Đấu thầu rộng rãi là hình thức lựa chọn nhà thầu trong đó không hạn chế số lượng nhà thầu tham dự. Bên mời thầu phải thông báo công khai về các điều kiện, thời gian dự thầu trên các phương tiện thông tin đại chúng trước khi phát hành hồ sơ mời thầu bên mời thầu phải thông báo mời thầu theo quy định tại Điều 8 Luật Đấu thầu năm 2013 để các nhà thầu biết thông tin tham dự. Đấu thầu rộng rãi là hình thức chủ yếu được áp dụng trong đấu thầu.

Hình thức đấu thầu này có ưu điểm nổi bật là tính cạnh tranh trong đấu thầu cao, hạn chế tiêu cực trong đấu thầu, kích thích các nhà thầu phải thường xuyên nâng cao năng lực cạnh tranh, mang lại hiệu quả cao cho dự án. Ví dụ trong hoạt xây lắp thì bên dự thầu chỉ được tham dự khi có đủ điều kiện, năng lực hoạt động xây dựng, năng lực hành nghề xây dựng phù hợp với loại cấp công trình theo điều kiện thông báo của bên mời thầu.

Hiện nay, Luật Đấu thầu năm 2013 không có quy định hình thức đấu thầu này có yêu cầu số lượng nhà thầu tối thiểu là bao nhiêu mà chỉ quy định không hạn chế số lượng nhà thầu tham gia.

Thứ hai, đấu thầu hạn chế

Đấu thầu hạn chế được áp dụng trong trường hợp gói thầu có yêu cầu cao về kỹ thuật hoặt kỹ thuật có tính đặc thù mà chỉ có một số nhà thấu đáp ứng yêu cầu của gói thầu. Đấu thầu hạn chế là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu mời một số nhà thầu tối thiểu là 03 nhà thầu có đủ năng lực tham gia. Danh sách nhà thầu tham dự phải được người hoặc cấp có thẩm quyền chấp thuận.

Việc mời thầu cũng được phổ biến như đấu thầu rộng rãi, nhưng chỉ một số nhà thầu mà chủ đầu tư thấy có đủ năng lực về chuyên môn, tài chính mới gửi thư mời dự thầu. Trường hợp thực tế có có ít hơn 3 nhà thầu tham gia thì chủ đầu tư phải báo cáo người quyết định đầu tư xem xét, quyết định cho phép vẫn tiếp tục tổ chức thức đấu thầu hoặc áp dụng hình thức lựa chọn khác.

Theo các quy định tại Luật đấu thầu năm 2013 và Nghị định 63/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu đối với hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu hạn chế thì yêu cầu số lượng nhà thầu tối thiểu là 03 nhà thầu.

Thứ ba, chào hàng cạnh tranh theo quy trình thông thường

Chào hàng cạnh tranh được áp dụng đối với gói thầu có giá trị trong hạn mức theo quy định của Chính phủ và thuộc một trong các trường hợp sau đây:

– Gói thầu dịch vụ phi tư vấn thông dụng, đơn giản.

– Gói thầu mua sắm hàng hóa thông dụng, sẵn có trên thị trường với đặc tính kỹ thuật được tiêu chuẩn hóa và tưong đương nhau về chất lượng.

– Gói thầu xây lắp công trình đơn giản đã có thiết kế bản vẽ thi công được phê duyệt.

Chào hàng cạnh tranh được thực hiện khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

– Có kế hoạch lựa chọn nhà thầu được phê duyệt.

– Đã được bố trí vốn theo yêu cầu tiến độ thực hiện gói thầu.

Chào hàng cạnh tranh theo quy trình thông thường áp dụng đối với gói thầu quy định tại Khoản 1 Điều 23 của Luật Đấu thầu năm 2013 có giá trị không quá 05 tỷ đồng.

Hiện nay, Luật đấu thầu năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành không có quy định cụ thể về số lượng nhà thầu tối thiểu đối với các hình thức chào hàng cạnh tranh theo quy trình thông thường.

Thứ tư, chào hàng cạnh tranh theo quy trình rút gọn

Chào hàng cạnh tranh theo quy định rút gọn áp dụng đối với gói thầu quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 23 của Luật Đấu thầu năm 2013 có giá trị không quá 500 triệu đồng, gói thầu quy định tại Điểm b và Điểm c Khoản 1 Điều 23 của Luật Đấu thầu năm 2013 có giá trị không quá 01 tỷ đồng, gói thầu đối với mua sắm thường xuyên có giá trị không quá 200 triệu đồng.

Sau khi bản yêu cầu báo giá được duyệt, bên mời thầu đăng tải thông báo mời chào hàng trên một tờ báo được phát hành rộng rãi trong một ngành, một tỉnh hoặc hệ thống mạng đấu thầu quốc gia hoặc gửi trực tiếp bản yêu cầu báo giá cho tối thiểu 03 nhà thầu có khả năng thực hiện gói thầu. Trường hợp gửi trực tiếp, nếu trước thời điểm đóng thầu có bất kỳ nhà thầu nào khác đề nghị được tham gia chào hàng thì bên mời thầu phải gửi bản yêu cầu báo giá cho nhà thầu đó. Bản yêu cầu báo giá được phát hành miễn phí theo hình thức gửi trực tiếp, gửi qua đường bưu điện, thư điện tử (email) hoặc bằng fax.

Như vậy, chỉ tính riêng hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu hạn chế và chào hàng cạnh tranh theo quy trình rút gọn, pháp luật về đấu thầu quy định rất rõ số lượng nhà thầu tối thiểu là 03 nhà thầu nhưng đấu thầu rộng rãi và chào hàng cạnh tranh theo quy trình thông thường lại không quy cụ thể về vấn đề này. Tuy nhiên, khi xem xét Điều 85 và Điều 117 của Nghị định 63/2014/NĐ-CP:

‘Điều 85. Nguyên tắc áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng

4. Bên mời thầu tiến hành mở thầu trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia ngay sau thời điểm đóng thầu. Trường hợp không có nhà thầu nộp hồ sơ, bên mời thầu báo cáo chủ đầu tư xem xét tổ chức lại việc lựa chọn nhà thầu qua mạng; trường hợp có ít hơn 03 nhà thầu nộp hồ sơ thì bên mời thầu mở thầu ngay mà không phải xử lý theo quy định tại Khoản 4 Điều 117 của Nghị định này.

Điều 117. Xử lý tình huống trong đấu thầu.

4. Trường hợp tại thời điểm đóng thầu đối với gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, có ít hơn 03 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất thì phải xem xét, giải quyết trong thời hạn không quá 04 giờ, kể từ thời điểm đóng thầu theo một trong hai cách sau đây:

a) Cho phép gia hạn thời điểm đóng thầu nhằm tăng thêm số lượng nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất. Trong trường hợp này phải quy định rõ thời điểm đóng thầu mới và các thời hạn tương ứng để nhà thầu có đủ thời gian sửa đổi hoặc bổ sung hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đã nộp theo yêu cầu mới;

b) Cho phép mở thầu ngay để tiến hành đánh giá.’

Theo quy định này, gián tiếp đưa ra yêu cầu tối thiểu 3 nhà thầu trong hình thức chào hàng cạnh tranh kể cả chào hàng cạnh tranh theo quy trình thông thường và hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế. Đối với trường hợp chỉ có một nhà thầu thì chưa đủ điều kiện để thực hiện đấu thầu theo hình thức chào hàng cạnh tranh, đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế và để đáp ứng điều kiện cần thiết thì nếu ít hơn 3 nhà thầu thì có thể giải quyết bằng cách gia hạn thời gian nộp hồ sơ để đóng thầu hoặc sửa đổi bổ sung hồ sơ dự thầu.

Trong trường hợp này phải quy định rõ thời điểm đóng thầu mới và các thời hạn tương ứng để nhà thầu có đủ thời gian sửa đổi hoặc bổ sung hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đã nộp theo yêu cầu mới. Cần lưu ý về thời hạn không quá 04 giờ kể từ thời điểm đóng thầu mới được áp dụng các cách trên.

TƯ VẤN TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ:

Tóm tắt câu hỏi:

Tôi có một chút thắc mắc: Các hình thức lựa chọn nhà thầu: đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh quy định cần tối thiểu là bao nhiêu nhà thầu tham gia? Vì theo Luật Đấu thầu 2013 và theo Nghị định 63/2014/NĐ-CP không có quy định rõ. Tại khoản 4 Điều 117 Nghị định 63/2014/NĐ-CP có quy định:

“4. Trường hợp tại thời điểm đóng thầu đối với gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, có ít hơn 03 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất thì phải xem xét, giải quyết trong thời hạn không quá 04 giờ, kể từ thời điểm đóng thầu theo một trong hai cách sau đây:

a) Cho phép gia hạn thời điểm đóng thầu nhằm tăng thêm số lượng nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất. Trong trường hợp này phải quy định rõ thời điểm đóng thầu mới và các thời hạn tương ứng để nhà thầu có đủ thời gian sửa đổi hoặc bổ sung hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đã nộp theo yêu cầu mới;

b) Cho phép mở thầu ngay để tiến hành đánh giá.”

Nếu theo điều luật trên thì với các hình thức lựa chọn nhà thầu trên mà không đủ 3 nhà thầu tham gia dự thầu vẫn thực hiện mở thầu và lựa chọn nhà thầu có đúng không?

Luật sư tư vấn:

1. Căn cứ pháp lý:

– Luật Đấu thầu 2013

– Nghị định 63/2014/NĐ-CP

2. Nội dung tư vấn:

Theo quy định của pháp luật về đấu thầu thì nhà thầu là nhà xây dựng trong đấu thầu xây lắp, là nhà cung cấp trong đấu thầu mua sắm hàng hóa, nhà tư vấn trong đấu thầu tuyển chọn tư vấn, là nhà đầu tư trong đấu thầu lựa chọn đối tác đầu tư. Ví dụ trong lĩnh vực xây lắp, căn cứ tính chất và quy mô của công trình, tùy theo lĩnh vực hoạt động xây dựng người có thẩm quyền quyết định đầu tư xây dựng công trình hoặc chủ đầu tư có thể áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu.

Đối với các hình thức đấu thầu liên quan đến số lượng nhà thầu tối thiểu phải tham gia đấu thầu thì tại khoản 4 Điều 117 Nghị định 63/2014/NĐ-CP có quy định như sau:

“4. Trường hợp tại thời điểm đóng thầu đối với gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, có ít hơn 03 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất thì phải xem xét, giải quyết trong thời hạn không quá 04 giờ, kể từ thời điểm đóng thầu theo một trong hai cách sau đây:

a) Cho phép gia hạn thời điểm đóng thầu nhằm tăng thêm số lượng nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất. Trong trường hợp này phải quy định rõ thời điểm đóng thầu mới và các thời hạn tương ứng để nhà thầu có đủ thời gian sửa đổi hoặc bổ sung hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đã nộp theo yêu cầu mới;

b) Cho phép mở thầu ngay để tiến hành đánh giá.”

Theo quy định này, gián tiếp đưa ra yêu cầu tối thiểu 3 nhà thầu trong hình thức chào hàng cạnh tranh kể cả chào hàng cạnh tranh theo quy trình thông thường và hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế. Đối với trường hợp chỉ có một nhà thầu thì chưa đủ điều kiện để thực hiện đấu thầu theo hình thức chào hàng cạnh tranh, đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế và để đáp ứng điều kiện cần thiết thì nếu ít hơn 3 nhà thầu thì có thể giải quyết bằng cách gia hạn thời gian nộp hồ sơ để đóng thầu hoặc sửa đổi bổ sung hồ sơ dự thầu.

Trong trường hợp này phải quy định rõ thời điểm đóng thầu mới và các thời hạn tương ứng để nhà thầu có đủ thời gian sửa đổi hoặc bổ sung hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đã nộp theo yêu cầu mới. Như vậy, nếu trong trường hợp có ít hơn 3 nhà thầu tham dự thì trước tiên cần phải tiến hành thủ tục gia hạn trên. Cần lưu ý về thời hạn không quá 04 giờ kể từ thời điểm đóng thầu mới được áp dụng các cách trên.

Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

Như vậy, theo quy định trên thì yêu cầu tối thiểu phải có 3 nhà thầu tham gia đấu thầu đối với các hình thức đấu thầu là bắt buộc. Việc có ít hơn 3 nhà thầu tham gia đấu thầu mà tiến hành mở thầu ngay chỉ áp dụng trong các trường hợp nêu trên.