Xử lý hàng xóm từ chối không ký xác nhận ranh giới thửa đất

1. Ranh giới thửa đất có ý nghĩa như thế nào trong việc thực hiện các giao dịch pháp lý liên quan đến đất đai?

Ranh giới thửa đất là đường vẽ trên bản đồ địa chính hoặc mốc giới thực địa, nhằm xác định quyền sử dụng của các thủ thể có quyền sử dụng, chiếm hữu đối với phần đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận, theo đúng quy định của pháp luật hiện hành. Ranh giới đất đai được thể hiện, cập nhật lên Bản đồ địa chính của địa phương (xã, phường nơi có đất).

Vậy ranh giới thửa đất được xác định như thế nào?

+ Ranh giới thửa đất được xác định là đường bao của toàn bộ diện tích đất có vườn, ao gắn liền với nhà ở đó đối với trường hợp đất có vườn, ao gắn liền với nhà ở.

+ Ranh giới thửa đất được xác định là đường bao ngoài cùng, bao gồm các bậc thang liền kề có cùng mục đích sử dụng đất, thuộc phạm vi sử dụng của một người sử dụng đất hoặc một nhóm người cùng sử dụng đất (không phân biệt theo các đường bờ chia cắt bậc thang bên trong khu đất tại thực địa) đối với ruộng bậc thang.

+ Ranh giới thửa đất được xác định theo đường tâm của đường bờ thửa, đường rãnh nước đối với trường hợp độ rộng đường bờ thửa, đường rãnh nước bằng hoặc lớn hơn 0,5m thì ranh giới thửa đất được xác định theo mép của đường bờ thửa, đường rãnh nước được xác định đối với trường hợp ranh giới thửa đất nông nghiệp, đất chưa sử dụng là bờ thửa, đường rãnh nước dùng chung không thuộc thửa đất có độ rộng dưới 0,5m.

Người sử dụng đất sẽ dựa vào ranh giới thửa đất để xác định phần diện tích đất đai giữa các thửa đất liền kề. Tính áp dụng thực tiễn của ranh giới thửa đất, cũng như khuôn khổ đảm bảo trong khung chuẩn pháp luật buộc cơ quan chức năng có thẩm quyền và người sử dụng đất đựa vào để xác định ranh giới thửa đất sao cho phù hợp, khách quan và đúng nhất.

Nội dung phân tích trên có thể thấy, ranh giới đất có ý nghĩa, vai trò đặc biệt quan trọng trong việc xác định diện tích của mỗi cá nhân, hộ gia đình. Nó là căn cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân trong quá trình sử dụng đất đai. Vậy nên, hầu hết các hoạt động pháp lý liên quan đến đất đai đều yêu cầu xác nhận ranh giới thửa đất.

2. Cần hàng xóm ký xác nhận ranh giới thửa đất trong những trường hợp nào?

Như đã phân tích ở trên, ký xác nhận ranh giới thửa đất có ý nghĩa, vai trò đặc biệt quan trọng trong việc xác định diện tích đất, đảm bảo tính pháp lý trong việc thực thi các hoạt động dân sự liên quan đến đất đai của người sử dụng đất.

Khi thực hiện các giao dịch dân sự liên quan đến đất đai, các cá nhân, hộ gia đình cần xác định ranh giới thửa đất. Trong nhiều trường hợp, các giao dịch dân sự liên quan đến đất đai này còn đòi hỏi yêu cầu ký giáp ranh giữa các thửa đất liền kề. Xét theo thực tế, các cá nhân, hộ gia đình cần hàng xóm ký xác nhận ranh giới thửa đất trong các trường hợp cụ thể sau đây:

– Khi các cá nhân, hộ gia đình thực hiện các hoạt động dân sự liên quan đến mua bán, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất. Lúc này, yêu cầu ký giáp ranh với thửa đất liền kề phải đảm bảo được thực hiện. Điều này giúp đảm bảo thông tin về diện tích đất được cập nhật lên là hoàn toàn đúng với quy định của pháp luật; hạn chế đến mức tối đa những rủi ro pháp lý có thể xảy ra trong việc thực hiện các hoạt động dân sự liên quan đến quyền sử dụng đất đai.

– Ký xác nhận ranh giới thửa đất khi thực hiện các thủ tục liên quan đến tranh chấp đất đai. Tranh chấp đất đai ở đây có thể là tranh chấp trong quá trình phân chia di sản thừa kế, chuyển nhượng quyền sử dụng đất… Lúc này, để xác định phần đất thuộc quyền sử dụng của các cá nhân, Nhà nước sẽ yêu cầu xác nhận ranh giới thửa đất. Có như vậy, cơ quan chức năng có thẩm quyền mới nắm bắt được thông tin về đất đai một cách cụ thể và toàn diện nhất. Từ đó đưa ra các phương hướng điều chỉnh hoạt động sao cho phù hợp, khách quan và đầy đủ tính pháp lý nhất.

Đất đai là một trong những loại tài sản (bất động sản) của người dân. Do đó, các vấn đề pháp lý xoay quanh loại tài sản này luôn được người dân đặc biệt quan tâm, và được pháp luật quản lý một cách chặt chẽ. Vậy nên, khi thực hiện bất kỳ các giao dịch dân sự nào liên quan đến chuyển dịch, chuyển giao quyền sử dụng đất, Nhà nước thường yêu cầu người dân phải đảm bảo ký giáp ranh. Bởi xét về thực tiễn sử dụng và quản lý đất đai, các thửa đất sẽ liền kề nhau. Khi thực hiện các giao dịch dân sự, nếu không ký giáp ranh, thì cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ không thể xác định xem thửa đất được thực hiện giao dịch có nằm trong diện xâm lấn, tranh chấp với thửa đất liền kề hay không. Nếu không ký giáp ranh, quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất sẽ không được đảm bảo.

3. Xử lý hàng xóm từ chối không ký xác nhận ranh giới thửa đất:

– Theo quy định tại điểm 2.4 khoản 2 Điều 11 Thông tư 25/2014/TT-BTNMT được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 2 Điều 8 Thông tư 33/2017/TT-BTNMT, người sử dụng đất liền kề vắng mặt trong suốt quá trình đo đạc thì bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất được cán bộ đo đạc, các bên liên quan còn lại và người dẫn đạc xác định theo thực địa và theo hồ sơ thửa đất liên quan. Sau 15 ngày kể từ ngày thông báo mà người sử dụng đất không có mặt và không có khiếu nại, tranh chấp liên quan đến ranh giới, mốc giới thửa đất thì ranh giới thửa đất được xác định theo bản mô tả đã lập. Ranh giới thửa đất được xác định theo bản mô tả đã được các bên liên quan còn lại, người dẫn đạc ký xác nhận và ghi rõ lý do người sử dụng đất liền kề đó không ký xác nhận vào phần “lý do không đồng ý” trong bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất, nếu sau 10 ngày kể từ ngày nhận được bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất mà người sử dụng đất liền kề không ký xác nhận, đồng thời không có văn bản thể hiện việc có tranh chấp, khiếu nại, tố cáo có liên quan đến ranh giới thửa đất.

Vậy nên, theo quy định của pháp luật hiện hành, không bắt buộc người dân phải có xác nhận ranh giới đất của hàng xóm thì mới thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến đất đai được. Nếu hàng xóm vắng mặt, ranh giới thửa đất được xác định theo bản mô tả đã được các bên liên quan còn lại, người dẫn đạc ký xác nhận và ghi rõ lý do người sử dụng đất liền kề đó không ký xác nhận vào phần “lý do không đồng ý” trong bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất.

– Khi hàng xóm từ chối không ký giáp ranh, các cá nhân, hộ gia đình có thể khiếu nại lên Ủy ban nhân dân xã (phường) nơi có miếng đất để được hỗ trợ xử lý. Lúc này, sau khi tiến hành can thiệp, hòa giải mà không thành (bên hàng xóm vẫn nhất quyết không ký giáp ranh), Ủy ban nhân dân xã, phường sẽ lập một biên bản, nêu rõ lý do không ký giáp ranh của thửa đất liền kề. Sau khi có biên bản này, các cá nhân, hộ gia đình vẫn thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai bình thường.

– Hiện nay, thực tiễn hàng xóm từ chối ký xác nhận ranh giới thửa đất vẫn diễn ra tương đối phổ biến tại nước ta. Nguyên nhân có thể xuất phát từ những mâu thuẫn, tranh chấp trong thực tiễn khiến hàng xóm không chấp thuận ký giáp ranh. Có rất nhiều nhiều người cho rằng, nếu hàng xóm không ký giáp ranh, các cá nhân, hộ gia đình sẽ không thể thực hiện các giao dịch pháp lý liên quan đến đất đai (vì ký giáp ranh là yêu cầu để xác minh tính hợp pháp, không tranh chấp của diện tích thửa đất). Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, ký xác nhận ranh giới thửa đất chỉ là điều kiện cần chứ không mang tính chất bắt buộc (điều chỉnh hoàn toàn tính được thực hiện của giao dịch). Vậy nên, nếu hàng xóm không ký xác nhận ranh giới thửa đất, người dân sẽ khiếu nại lên cơ quan chức năng có thẩm quyền. Sau khi xác định được lý do không ký giáp ranh, người dân vẫn được phép thực hiện tiếp các giao dịch pháp lý liên quan.

Văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:

Luật đất đai 2013;

Thông tư 33/2017/TT-BTNMT về việc quy định chi tiết Nghị định 01/22017 /NĐ-C sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai.