Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an) đã bắt đầu tiến hành cấp tài khoản định danh điện tử cho công dân trên phạm vi toàn quốc. Tài khoản định danh điện tử có ý nghĩa quan trọng. Vậy tài khoản định danh điện tử là gì cũng như những những lợi ích mà tài khoản định danh điện tử mang lại?
Mục lục bài viết
1. Tài khoản định danh điện tử là gì?
Tài khoản định danh điện tử được định nghĩa là tập hợp gồm tên tài khoản và mật khẩu (hoặc hình thức xác thực khác) được tạo bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử của Bộ Công an (theo quy định cụ thể tại khoản 7 Điều 2 của Quyết định 34/2021/QĐ-TTg).
Theo quy định tại Điều 5 Quyết định 34/2021/QĐ-TTg tài khoản định danh điện tử có 02 mức độ như sau:
– Mức độ 1: Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin của công dân kê khai đã được so sánh, đối chiếu tự động trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin của người nước ngoài đã được so sánh, đối chiếu trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh, trừ ảnh chân dung và vân tay.
– Mức độ 2: Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin của cá nhân kê khai đã được xác minh bằng ảnh chân dung hoặc vân tay trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước công dân hoặc Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh.
Việc các chủ thể lựa chọn sử dụng mức độ của tài khoản định danh điện tử do bên sử dụng dịch vụ quyết định.
2. Những lợi ích khi sử dụng tài khoản định danh điện tử:
Khi người dân sử dụng tài khoản định danh điện tử sẽ được hưởng những lợi ích sau:
– Thứ nhất, đối với người dân sử dụng tài khoản định danh điện tử thì công dân đó khi thực hiện các dịch vụ công (đã được tích hợp trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia) sẽ tự điền thông tin vào các biểu mẫu (form) đăng ký mà không phải khai báo, điền thông tin nhiều lần giúp tiết kiệm được nhiều thời gian, chi phí cho các loại biểu mẫu kê khai, giảm nhiều khâu thủ tục cần giải quyết.
– Thứ hai, đối với người dân sử dụng tài khoản định danh điện tử thì công dân đó có thể cung cấp, chia sẻ thông tin của mình với bên thứ 3 thông qua quét mã Orcode hoặc giải pháp kỹ thuật khác khi hệ thống của bên thứ 3 đủ điều kiện kết nối với hệ thống định danh và xác thực điện tử.
– Thứ ba, đối với người dân sử dụng tài khoản định danh điện tử thì công dân đó có thể thay thế Căn cước công dân vật lý và các loại giấy tờ mà công dân đăng ký tích hợp hiển thị trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia như: Giấy phép lái xe, đăng ký xe, hiểm y tế,….
– Thứ tư, đối với người dân sử dụng tài khoản định danh điện tử thì công dân đó có thể thực hiện các giao dịch tài chính (thanh toán hóa đơn điện, nước, đóng bảo hiểm xã hội, y tế, chuyển tiền…).
– Thứ năm là, bảo mật thông tin công dân, không thể giả mạo, chính xác và duy nhất do thông tin được xác thực từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là dữ liệu gốc được Chính phủ giao cho Bộ Công an quản lý. Do vậy, khi công dân thực hiện các giao dịch điện tử trên môi trường điện tử sẽ thuận tiện và an toàn.
3. Quy định cụ thể về việc đăng ký tài khoản định danh điện tử:
Theo Điều 6, Điều 7 của Quyết định 34/2021/QĐ-TTg, người dân cần đăng ký tài khoản định danh điện tử thông qua ứng dụng định danh điện tử và kê khai các thông tin bao gồm:
– Số định danh cá nhân; số hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế (đối với người nước ngoài).
– Họ, tên đệm và tên.
– Ngày, tháng, năm sinh.
– Giới tính.
– Quốc tịch (đối với người nước ngoài).
– Số điện thoại, email.
Khi các chủ thể thực hiện đăng ký tài khoản định danh điện tử, Hệ thống định danh và xác thực điện tử so sánh, đối chiếu tự động thông tin người đăng ký kê khai với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và so sánh, đối chiếu với ảnh chân dung hoặc vân tay của người đăng ký.
Nếu trùng khớp thì tạo lập tài khoản định danh điện tử và gửi yêu cầu kích hoạt tài khoản cho người đăng ký qua số điện thoại hoặc email đã đăng ký; người đăng ký thực hiện việc kích hoạt theo yêu cầu của Hệ thống định danh và xác thực điện tử.
Tuy nhiên hiện nay, Bộ Công an chưa công bố về ứng dụng định danh điện tử. Theo đó, các chủ thể là những người dân phải làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại Căn cước công dân gắn chip thì có thể đồng thời đăng ký tài khoản định danh điện tử.
Cụ thể, người dân sẽ cần thông báo với cán bộ về việc làm hồ sơ cấp tài khoản định danh điện tử. Thông tin đăng ký theo quy định sẽ bao gồm: Số điện thoại, địa chỉ hòm thư điện tử (email); có thể cung cấp thêm các thông tin về người phụ thuộc cùng giấy tờ kèm theo
Trong trường hợp công dân có nhu cầu đăng ký tích hợp các thông tin hiển thị trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia các loại giấy tờ như giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, …thì mang thêm các loại giấy tờ gốc để đối chiếu.
4. Khóa và khôi phục tài khoản định danh điện tử:
Theo quy định tại Điều 10 Quyết định 34/2021/QĐ-TTg khóa tài khoản định danh điện tử trong những trường hợp sau đây:
– Khóa tài khoản định danh điện tử trong trường hợp khi chủ thể danh tính điện tử yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử của mình.
– Khóa tài khoản định danh điện tử trong trường hợp khi có yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng có thẩm quyền hoặc bên sử dụng dịch vụ.
– Khóa tài khoản định danh điện tử trong trường hợp khi chủ thể danh tính điện tử vi phạm điều khoản dịch vụ đã thỏa thuận với cơ quan cấp tài khoản định danh điện tử.
– Khóa tài khoản định danh điện tử trong trường hợp khi thực hiện xác lập lại hoặc hủy số định danh cá nhân.
– Khóa tài khoản định danh điện tử trong trường hợp khi chủ thể danh tính điện tử chết.
Khôi phục tài khoản định danh điện tử đã khóa trong những trường hợp sau đây:
– Khôi phục tài khoản định danh điện tử đã khóa khi chủ thể danh tính điện tử yêu cầu khôi phục tài khoản định danh điện tử mã trước đó đã yêu cầu khóa.
– Khôi phục tài khoản định danh điện tử đã khóa khi cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng có thẩm quyền hoặc bên sử dụng dịch vụ yêu cầu khôi phục tài khoản định danh điện tử mà trước đó đã yêu cầu khóa.
– Khôi phục tài khoản định danh điện tử đã khóa khi chủ thể danh tính điện tử đã khắc phục vi phạm.
5. Quyền và nghĩa vụ của cá nhân có tài khoản định danh điện tử:
Cá nhân khi thực hiện việc đăng ký định danh điện tử, có tài khoản định danh điện tử có quyền và nghĩa vụ như sau:
– Cá nhân khi thực hiện việc đăng ký định danh điện tử, có tài khoản định danh điện tử có quyền và nghĩa vụ tuân thủ quy định về đăng ký định danh điện tử và xác thực điện tử; sử dụng tài khoản định danh điện tử để thực hiện các thủ tục hành chính trên môi trường điện tử và các giao dịch điện tử khác.
– Cá nhân khi thực hiện việc đăng ký định danh điện tử, có tài khoản định danh điện tử có quyền và nghĩa vụ cung cấp và chịu trách nhiệm về các giấy tờ, thông tin đã cung cấp cho cơ quan chức năng để tạo tài khoản định danh điện tử.
– Cá nhân khi thực hiện việc đăng ký định danh điện tử, có tài khoản định danh điện tử có quyền và nghĩa vụ quản lý, bảo mật thông tin tài khoản định danh điện tử, không được cho người khác sử dụng tài khoản định danh điện tử của mình, bảo đảm sử dụng tài khoản định danh điện tử an toàn.
– Cá nhân khi thực hiện việc đăng ký định danh điện tử, có tài khoản định danh điện tử có quyền và nghĩa vụ chịu trách nhiệm về các giao dịch đã thực hiện và quy định của các bên có liên quan đối với các giao dịch điện tử.
– Cá nhân khi thực hiện việc đăng ký định danh điện tử, có tài khoản định danh điện tử có quyền và nghĩa vụ được thông báo về tình trạng hoạt động của tài khoản định danh điện tử.
Tổ chức, cá nhân khác sử dụng tài khoản định danh điện tử hoặc xác thực điện tử có nghĩa vụ:
– Tổ chức, cá nhân khác sử dụng tài khoản định danh điện tử hoặc xác thực điện tử có nghĩa vụ bảo đảm hạ tầng công nghệ, an toàn, bảo mật để kết nối sử dụng dịch vụ xác thực điện tử;
– Tổ chức, cá nhân khác sử dụng tài khoản định danh điện tử hoặc xác thực điện tử có nghĩa vụ lựa chọn mức độ của tài khoản định danh điện tử đối với từng dịch vụ cung cấp trên môi trường điện tử;
– Tổ chức, cá nhân khác sử dụng tài khoản định danh điện tử hoặc xác thực điện tử có nghĩa vụ bảo vệ dữ liệu cá nhân theo quy định của pháp luật.
