Quyền tự định đoạt của đương sự trong việc thỏa thuận giải quyết vụ việc dân sự

Quyền tự quyết định hay tự định đoạt của đương sự là quyền tự quyết định đối với quyền lợi và nghĩa vụ của họ và chọn các biện pháp pháp lý để bảo về quyền và lợi ích hợp pháp theo quy dịnh của pháp luật. và Quyền tự định đoạt của đương sự cũng là một trong số các nguyên tắc tong tố tụng dân sự. Vậy để hiểu thêm về Quyền tự định đoạt của đương sự trong việc thỏa thuận giải quyết vụ việc dân sự. Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi

Cơ sở pháp luật: Bộ Luật Tố Tụng dân sự 2015

Luật sư tư vấn luật miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568

1. Quyền tự định đoạt của đương sự trong việc thỏa thuận giải quyết vụ việc dân sự là gì? 

Nguyên tắc quyền tự định đoạt của đương sự trong tố tụng dân sự được hiểu là một trong những nguyên tắc cơ bản của luật tố tụng dân sự Việt Nam, và căn cứ theo đó đương sự có quyền tự do thể hiện ý chí của mình trong việc lựa chọn thực hiện các hành vi tố tụng nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình theo quy định của pháp luật, quyết định các quyền, lợi ích của mình trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự và trách nhiệm của Tòa án trong việc bảo đảm cho đương sự thực hiện được quyền tự định đoạt của họ trong Tố tụng dân sự

2. Quy định về Quyền tự định đoạt của đương sự trong việc thỏa thuận giải quyết vụ việc dân sự

Xuất phát từ bản chất của các quan hệ dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động, các đương sự có quyền thương lượng, thỏa thuận với nhau để giải quyết tranh chấp ở bất cứ giai đoạn nào của quá trình tố tụng và Tòa án tôn trọng thỏa thuận hợp pháp của các bên.

Quyền tự định đoạt của đương sự thể hiện ở quá trình hòa giải. Tòa án tiến hành hòa giải, tạo điều kiện các bên thỏa thuận để giải quyết vụ việc. Cơ sở của hòa giải là quyền tự định đoạt của đương sự, Tại điều Điều 5. Quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự  Bộ Luật tố tụng dân sự 2015 quy định:

1. Đương sự có quyền quyết định việc khởi kiện, yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ việc dân sự. Tòa án chỉ thụ lý giải quyết vụ việc dân sự khi có đơn khởi kiện, đơn yêu cầu của đương sự và chỉ giải quyết trong phạm vi đơn khởi kiện, đơn yêu cầu đó.

2. Trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự, đương sự có quyền chấm dứt, thay đổi yêu cầu của mình hoặc thỏa thuận với nhau một cách tự nguyện, không vi phạm điều cấm của luật và không trái đạo đức xã hội.

Quyền tự định đoạt của đương sự còn thể hiện ở quyền tự thỏa thuận, thương lượng, dàn xếp với nhau về các vấn đề cần giải quyết trong vụ án sau khi Tòa án đã thụ lý. Trường hợp này, các đương sự tự thỏa thuận với nhau để giải quyết vụ án, việc thỏa thuận này có thể được thực hiện ở mọi thời điểm trong quá trình tố tụng. Trước khi mở phiên tòa sơ thẩm nếu các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án và không yêu cầu Tòa án tiếp tục giải quyết thì Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án. Tại phiên tòa sơ thẩm, nếu các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án và việc thỏa thuận của họ là tự nguyện, không trái đạo đức xã hội thì Hội đông xét xử ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.

Trường hợp tại phiên tòa phúc thẩm các đương sự thỏa thuận được với nhau về vấn đề cần giải quyết của vụ án, việc thỏa thuận của họ là tự nguyện, không trái pháp luật, đạo đức xã hội thì Hội đồng xét xử phúc thẩm ra bản án phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm và công nhận thỏa thuận của các đương sự.

3. Quyền tự định đoạt của đương sự trong việc khởi kiện vụ án dân sự, yêu cầu giải quyết việc dân sự.

3.1.  Quyền tự định đoạt của đương sự trong việc khởi kiện vụ án dân sự

Tại Điều 4 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân do Bộ luật này quy định có quyền khởi kiện vụ án dân sự, yêu cầu giải quyết việc dân sự tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu Tòa án bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc của người khác”

Và ngoài ra căn cứ theo Điều 187 Bộ Luật Tố tụng dân sự  2015 thì: “Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình, cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em, Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có quyền khởi kiện vụ án về hôn nhân và gia đình theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình. Tổ chức đại diện tập thể lao động có quyền khởi kiện vụ án lao động trong trường hợp cần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể người lao động hoặc khi được người lao động ủy quyền theo quy định của pháp luật…”.

Theo đó quy định tại Điều 187 quy định quyền khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác theo quy đinh và , lợi ích công cộng và lợi ích của Nhà nước. Như trên thực tế dựa theo các quy định của pháp luật có thể thấy Nhà nước đã chính thức ghi nhận quyền khởi kiện của cá nhân, và đối với các cơ quan tổ chức yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình hoặc của chủ thể khác theo quy định của pháp luật

3.2. Quyền tự định đoạt trong việc yêu cầu giải quyết việc dân sự

Người yêu cầu trong việc dân sự là người tham gia tố tụng đưa ra yêu cầu về giải quyết việc dân sự. Việc tham gia tố tụng của người yêu cầu trong việc dân sự cũng chủ động như nguyên đơn trong vụ án dân sự. Người yêu cầu trong vụ việc dân sự có lợi ích hợp pháp độc lập nên được đưa ra yêu cầu cho Tòa án giải quyết như nguyên đơn trong vụ án dân sự để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình theo quy định của pháp luật

Bên cạnh đó yêu cầu của họ chỉ giới hạn trong phạm vi yêu cầu Tòa án công nhận hay không công nhận một sự kiện pháp lý làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt các quyền, nghĩa vụ của họ hoặc công nhận quyền, nghĩa vụ của họ. Quyền yêu cầu giải quyết việc dân sự là một trong những quyền cơ bản của đương sự trong tố tụng dân sự. Việc Bộ Luật tố dụng dân sự 2015 ghi nhận quyền này của đương sự đã góp phần thể hiện việc thực thi nguyên tắc quyền tự định đoạt của đương sự trong tố tụng dân sự trên thực tế quy định

Với việc khởi kiện, yêu cầu giải quyết việc dân sự kịp thời, các quyền và lợi ích hợp pháp được bảo vệ, thiệt hại sớm được khắc phục, ngăn chặn và chấm dứt được hành vi trái pháp luật.

3. Ý nghĩa của nguyên tắc quyền tự định đoạt của đương sự trong tố tụng dân sự

Chúng ta có thể thấy nguyên tắc đối với quyên tự định đoạt của đương sự trong tố tụng dân sự cụ thể đó là một trong những nguyên tắc cơ bản của pháp luật tố tụng dân sự quy định. Theo đó không những có ý nghĩa chung là bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa, là cơ sở để xây dựng và thực hiện các quy phạm khác của pháp luật Tố tụng dân sự thì nguyên tắc này còn mang những ý nghĩa riêng của quyền tự định đoạt của đương sự cụ thể đó là:

Nhà nước dựa theo quy định đó để thể chế hóa quyền tự định đoạt của đương sự theo quy định của pháp luật và theo đó quyền tự định đoạt của đương sự là một nguyên tắc quan trọng trong pháp luật tố tụng dân sự là sự khẳng định pháp luật thực sự đã ghi nhận và bảo đảm cho các đương sự có điều kiện bằng hành vi của mình quyết định quyền, lợi ích hợp pháp của họ và việc thực hiện các quyền, và các nghĩa vụ tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của của  mình theo quy định

Bên cạnh việc các quy định về đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự theo quy định của pháp luật thì nguyên tắc này còn đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc xác định rõ trách nhiệm của Tòa án trong việc bảo đảm quyền tự định đoạt của đương sự theo quyd dịnh của pháp luật về thẩm quyền thì tòa án chỉ tiến hành giải quyết vụ việc dân sự khi có yêu cầu của đương sự, điều đó đồng nghĩa với việc Tòa án sẽ không được xem xét và giải quyết vụ việc dân sự khi không có yêu cầu của đương sự theo quy định.

Hoạt động xét xử có vai trò rất lớn trong việc ổn định trật tự pháp luật, giữ vững kỷ cương xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích của mọi người… Việc quy định nguyên tắc quyền tự định đoạt của đương sự trong Tố tụng dân sự càng khẳng định quan điểm nhất quán của nhà nước ta đó là đương sự được quyền tự do thể hiện ý chí của mình bằng việc tự mình lựa chọn các hành vi tố tụng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. theo đó mà các hoạt động xét xử đảm bảo được tính đúng đắn, khách quan và phát huy được vai trò của hoạt động này đối với việc ổn định trật tự kỉ cương xã hội

Trên đây là thông tin chúng tôi cung cấp về nội dung Quyền tự định đoạt của đương sự trong việc thỏa thuận giải quyết vụ việc dân sự dựa trên các quy định của pháp luật hiện hành