Việc bảo vệ đồng tiền quốc gia khỏi những hành vi làm giả, sử dụng tiền giả là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Do đó, quy định về việc thu nhận và tiêu hủy tiền giả, tiền nghi giả đóng vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo an ninh, an toàn cho hệ thống tài chính và góp phần củng cố niềm tin của người dân vào đồng tiền quốc gia.
Mục lục bài viết
1. Quy định về việc thu nhận và tiêu hủy tiền giả, tiền nghi giả:
Tiền giả được hiểu là vật phẩm có một mặt hoặc hai mặt mô phỏng hình ảnh, hoa văn, màu sắc, kích thước của tiền Việt Nam để được chấp nhận giống như tiền Việt Nam, không có hoặc giả mạo các đặc điểm bảo an, không do Ngân hàng Nhà nước phát hành hoặc là tiền Việt Nam bị thay đổi, cắt ghép, chỉnh sửa để tạo ra tờ tiền có mệnh giá khác so với nguyên gốc.
Tiền nghi giả là tiền có hai mặt giống tiền thật về hình ảnh, hoa văn, màu sắc, kích thước nhưng sau khi đối chiếu với các đặc điểm bảo an trên tiền thật cùng loại hoặc thông báo về đặc điểm và cách nhận biết tiền Việt Nam của Ngân hàng Nhà nước đã công bố, vẫn chưa xác định được là tiền thật hay tiền giả.
Căn cứ theo Điều 9 của Nghị định 87/2023/NĐ-CP chi tiết hóa quy trình thu nhận và tiêu hủy tiền giả nhằm bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính. Theo đó
- Một là, thu nhận tiền giả:
+ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là cơ quan có thẩm quyền thu nhận tiền giả để tiêu hủy.
+ Tiền giả được thu nhận từ các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, cơ quan thực thi pháp luật và các tổ chức khác theo quy định của pháp luật.
+ Khi thu nhận tiền giả, tổ chức thu nhận phải lập biên bản theo quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định số 87/2023/NĐ-CP.
+ Tiền giả sau khi thu nhận được niêm phong, bảo quản an toàn và chuyển giao cho NHNN để tiêu hủy.
- Hai là, Kiểm đếm và ghi chép thông tin tiền giả:
+ NHNN thực hiện kiểm đếm từng tờ hoặc miếng tiền giả sau khi thu nhận.
+ Mọi thông tin về tiền giả được ghi chép đầy đủ, chi tiết theo Mẫu số 04 ban hành kèm theo Nghị định số 87/2023/NĐ-CP.
+ Nội dung ghi chép bao gồm: Loại tiền; Số lượng; Mệnh giá; Vần seri của tiền giả giao nộp.
- Ba là, tiêu hủy tiền giả:
+ NHNN chịu trách nhiệm tiêu hủy tiền giả, tiền nghi giả theo quy định tại Thông tư số 28/2013/TT-NHNN về xử lý tiền giả, tiền nghi giả trong ngành ngân hàng.
+ Quy trình tiêu hủy tiền giả được thực hiện theo các bước sau:
Cắt, nghiền, đốt hoặc tiêu hủy tiền giả bằng các phương pháp khác đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường.
Lập biên bản tiêu hủy tiền giả theo quy định.
- Bốn là, quy định tiêu hủy tiền giả:
+ Việc tiêu hủy tiền giả của NHNN, bao gồm cả tiền giả liên quan đến các vụ việc vi phạm pháp luật, được thực hiện theo quy định tiêu hủy tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông của NHNN.
+ Quy định này đảm bảo tính minh bạch, an toàn và hiệu quả trong quá trình tiêu hủy tiền giả, góp phần bảo vệ hệ thống tài chính quốc gia.
Ví dụ:
Công an thu giữ một lượng lớn tiền giả trong quá trình điều tra một vụ án hình sự. Tiền giả thu giữ được chuyển giao cho NHNN để tiêu hủy theo quy định.
2. Thực hiện giao nộp tiền giả ở đâu?
Theo quy định tại Điều 8 Nghị định 87/2023/NĐ-CP, việc xử lý tiền giả của các tổ chức và cá nhân được quyết định một cách cụ thể để đảm bảo sự hiệu quả và tính minh bạch. Cụ thể, các tổ chức và cá nhân nắm giữ tiền giả có trách nhiệm thực hiện việc giao nộp tiền giả cho các tổ chức có thẩm quyền, như tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước nơi gần nhất. Nếu cần, họ có thể giao nộp cho cơ quan công an, cơ quan có thẩm quyền của quân đội, hải quan để chuyển về Ngân hàng Nhà nước.
Quy trình giao nộp tiền giả đòi hỏi sự chặt chẽ và tính minh bạch để đảm bảo quản lý hiệu quả và ngăn chặn việc lưu hành tiền giả trong hệ thống tài chính. Theo quy định, việc này phải được thực hiện thông qua văn bản, nơi mà mọi chi tiết cần thiết về tiền giả giao nộp đều phải được ghi chép rõ ràng.
Trong văn bản giao nộp, bắt buộc phải mô tả chi tiết về loại tiền, số lượng, mệnh giá và vần seri của tiền giả đang được chuyển giao. Thông tin chi tiết này không chỉ giúp xác định và phân biệt tiền giả, mà còn tạo nên một bản ghi chính xác và đầy đủ để quản lý. Bằng cách này, tính minh bạch của quy trình giao nộp được đảm bảo, ngăn chặn khả năng gian lận và đảm bảo rằng chỉ tiền thật mới được thêm vào hệ thống tài chính.
3. Sử dụng tiền giả bị xử lý như thế nào?
Các hành vi như làm tiền giả, vận chuyển, tàng trữ, lưu hành tiền giả đều bị xem là hành vi vi phạm pháp luật và bị nghiêm cấm. Hệ thống quy định xử phạt tại Điều 207 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 về Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả cung cấp những biện pháp rõ ràng để đối mặt với những hành động này.
- Mức độ hình phạt sẽ phụ thuộc vào giá trị tiền giả và hành vi cụ thể của người vi phạm:
+ Từ 3 đến 7 năm tù cho hành vi làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả.
+ Từ 5 đến 12 năm tù nếu giá trị tiền giả từ 5 triệu đến dưới 50 triệu đồng.
+ Từ 10 năm đến 20 năm tù hoặc chung thân nếu giá trị tiền giả từ 50 triệu đồng trở lên.
+ Từ 1 đến 3 năm tù hoặc cải tạo không giam giữ cho người chuẩn bị phạm tội.
Ngoài ra, người vi phạm còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 100 triệu đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
- Việc áp dụng các biện pháp xử phạt nghiêm khắc này nhằm mục đích:
+ Đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật: Xác định rõ ràng hậu quả cho những hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tiền tệ.
+ Bảo vệ hệ thống tài chính: Ngăn chặn lưu hành tiền giả, góp phần đảm bảo sự ổn định và an toàn cho hệ thống tài chính quốc gia.
+ Nâng cao ý thức cộng đồng: Tạo ra tác động răn đe, khuyến khích người dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, chung tay bảo vệ đồng tiền quốc gia.
Sử dụng tiền giả là hành vi vi phạm pháp luật gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế và xã hội. Do đó, mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức cảnh giác, đồng thời tích cực phối hợp với cơ quan chức năng để phòng ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm liên quan đến tiền tệ.
4. Lưu giữ, đóng gói, bảo quản, giao nhận, vận chuyển tiền giả như thế nào?
Theo quy định của pháp luật, việc lưu giữ, đóng gói, bảo quản, giao nhận, vận chuyển tiền giả cần tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Một là, Lưu giữ tiền giả làm tư liệu nghiên cứu:
+ Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước được giữ lại một số tiền giả để phục vụ mục đích nghiên cứu.
+ Số lượng, chủng loại và việc quản lý, sử dụng số tiền giả này được quy định bởi Bộ trưởng Bộ Công an và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
+ Tiền giả làm tư liệu nghiên cứu cần được phân loại, kiểm đếm, theo dõi và bảo quản đầy đủ, an toàn trong quá trình sử dụng.
- Hai là, Quy trình chung cho các hoạt động còn lại:
+ Tiền giả cần được phân loại, kiểm đếm, sắp xếp, đóng gói, bảo quản và vận chuyển một cách đảm bảo nguyên vẹn, an ninh, an toàn, tránh nhầm lẫn.
+ Việc giao nhận tiền giả phải được thực hiện theo từng tờ hoặc miếng, ghi đầy đủ nội dung và ký giao, nhận biên bản theo mẫu số 04 quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định.
+ Ngân hàng Nhà nước có trách nhiệm hướng dẫn các cơ quan liên quan thực hiện các hoạt động này theo đúng chức năng, thẩm quyền quản lý.
Việc tuân thủ chặt chẽ các quy định trên sẽ góp phần đảm bảo an ninh, an toàn cho hoạt động lưu giữ, đóng gói, bảo quản, giao nhận, vận chuyển tiền giả, đồng thời ngăn chặn nguy cơ thất thoát, thất lạc hoặc sử dụng sai mục đích.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
Nghị định 87/2023/NĐ-CP quy định về phòng, chống tiền giả và bảo vệ tiền Việt Nam.
THAM KHẢO THÊM:
