Quy định về hỗ trợ tiền thuê nhà khi bị Nhà nước thu hồi đất

1. Các phương án bồi thường, hỗ trợ người dân khi thu hồi đất:

– Luật đất đai 2013 quy định về các hình thức bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất như sau:

+ Người sử dụng đất được bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

+ Người sử dụng đất được bồi thường về đất, chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân.

+ Nhà nước sẽ hỗ trợ bồi thường về đất, chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của tổ chức kinh tế, tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo.

+ Khi thu hồi đất ở, Nhà nước sẽ bồi thường về đất cho người sử dụng đất.

+ Nhà nước thực hiện bồi  thường về đất, chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất phi nông nghiệp không phải là đất ở của hộ gia đình, cá nhân.

+ Nhà nước sẽ tiến hành bồi thường về đất, chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất phi nông nghiệp không phải là đất ở của tổ chức kinh tế, tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Trên đây là các phương án, hình thức bồi thường mà Nhà nước áp dụng cho người sử dụng đất. Có thể thấy, khi xét thu hồi đất và bồi thường sau thu hồi, cơ quan Nhà nước không chỉ dựa vào đất đai (phần diện tích và chủng loại đất được Nhà nước cấp quyền sử dụng), mà còn dựa vào các giá trị tài sản vật chất mà người sử dụng tạo lập trên đất (Hoa lợi lợi tức) nhằm bảo vệ một cách toàn diện quyền lợi của người sử dụng đất chính.

– Đồng thời, theo quy định tại Khoản 1 Điều 83 Luật đất đai 2013, khi Nhà nước thu hồi đất sẽ áp dụng nguyên tắc hỗ trợ sau đây:

+ Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất ngoài việc được bồi thường theo quy định của Luật đất đai 2013 (các phương án bồi thường đã được phân tích trên đề mục) còn được Nhà nước xem xét hỗ trợ. 

+ Khi tiến hành hỗ trợ, cơ quan Nhà nước cần phải đảm bảo việc hỗ trợ phải bảo đảm khách quan, công bằng, kịp thời, công khai và đúng quy định của pháp luật.

– Theo quy định tại Khoản 2 Điều 83 Luật đất đai 2013, các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm:

+ Nhà nước sẽ hỗ trợ người sử dụng đất ổn định đời sống và sản xuất;

+ Người sử dụng đất được cơ quan Nhà nước hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân mà phải di chuyển chỗ ở;

+ Đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở sẽ được Nhà nước hỗ trợ tái định cư;

+ Các khoản hỗ trợ khác theo từng trường hợp cụ thể.

Từ nội dung phân tích ở trên, có thể thấy, hỗ trợ tái định cư là một trong những phương án hỗ trợ thu hồi đất của cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Trên đây là các hình thức, phương án hỗ trợ mà Nhà nước đưa ra khi ra quyết định thu hồi quyền sử dụng đất của người sử dụng đất.

2. Quy định về hỗ trợ tiền thuê nhà khi bị Nhà nước thu hồi đất:

Theo quy định của Luật đất đai 2013, khi thu hồi đất, Nhà nước sẽ đưa ra các phương án hỗ trợ, bồi thường nhằm bảo đảm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất.

– Ngoài ra, Điều 22 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP quy định về việc thực hiện  hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp Nhà nước thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở như sau:

+  Hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài nhận đất ở, nhà ở tái định cư mà số tiền được bồi thường về đất nhỏ hơn giá trị một suất tái định cư tối thiểu thì được hỗ trợ khoản chênh lệch giữa giá trị suất tái định cư tối thiểu và số tiền được bồi thường về đất. Tức Nhà nước sẽ hỗ trợ chi phí  chênh lệch giữa giá trị suất tái định cư tối thiểu và số tiền được bồi thường về đất cho người sử dụng đất. Điều này giúp người sử dụng đất không bị thiệt thòi, và được bồi thường một cách thỏa đáng trước quyết định thu hồi đất đai mà Nhà nước đưa ra.

+ Đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài tự lo chỗ ở thì ngoài việc được bồi thường về đất còn được nhận khoản tiền hỗ trợ tái định cư. Tức với các chủ thể này, Nhà nước không hỗ trợ tái định cư mà hỗ trợ tiền để phục vụ nhu cầu tái định cư của người sử dụng đất. Về vấn đề này, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ quy mô diện tích đất ở thu hồi, số nhân khẩu của hộ gia đình và điều kiện cụ thể tại địa phương quy định mức hỗ trợ cho phù hợp.

– Điều 23 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP quy định rõ, hộ gia đình, cá nhân đang thuê nhà ở không phải là nhà ở thuộc sở hữu nhà nước khi Nhà nước thu hồi đất mà phải di chuyển chỗ ở thì được hỗ trợ chi phí di chuyển tài sản theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

– Ngoài ra, theo quy định tại Điều 25 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP, Nhà nước còn đưa ra các biện pháp bồi thường thu hồi đất cho người sử dụng đất như sau:

+ Căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định biện pháp hỗ trợ khác để bảo đảm có chỗ ở, ổn định đời sống, sản xuất và công bằng đối với người có đất thu hồi. Biện pháp hỗ trợ mà cơ quan Nhà nước đưa ra có thể là sự hỗ trợ bằng tiền. Tức khoản tiền mà cơ quan chức năng có thẩm quyền hỗ trợ giúp người dân tìm được chỗ trở, ổn định cuộc sống: Người dân có thể mua hoặc thuê nhà ở.

+ Trong trường hợp hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp mà không đủ điều kiện được bồi thường thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét hỗ trợ cho phù hợp với thực tế của địa phương; trường hợp đặc biệt trình Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Từ nội dung phân tích ở trên, có thể thấy, trong một số trường hợp cụ thể, cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ đưa ra phương án hỗ trợ tiền thuê nhà khi bị Nhà nước thu hồi đất.

3. Ý nghĩa của phương án hỗ trợ tiền thuê nhà khi bị Nhà nước thu hồi đất:

Việc hỗ trợ tiền thuê nhà khi Nhà nước thu hồi đất có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

– Phương án hỗ trợ này thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của Đảng và Nhà nước đối với quyền và lợi ích của người dân. Cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ phải đặc biệt để ý, quan tâm đến từng trường hợp người dân có đất bị thu hồi. Từ đó, đưa ra phương hướng hỗ trợ hợp lý nhất. Có rất nhiều trường hợp người sử dụng đất không thuộc đối tượng được hưởng tái định cư, nhưng họ lại thuộc hoàn cảnh khó khăn, không tìm được chỗ ở. Lúc này, Nhà nước sẽ đưa ra phương hướng hỗ trợ kịp thời và đảm bảo cơ sở pháp lý nhất. 

Điều này giúp Nhà nước thực hiện đúng nhiệm vụ, chức năng, quyền hạn của mình trong việc duy trì và bảo vệ quyền lợi của người sử dụng đất.

– Phương án hỗ trợ tiền thuê nhà khi bị Nhà nước thu hồi đất giúp người dân có được chỗ ở ổn định, phục vụ xây dựng cuộc sống. Nếu không có chính sách hỗ trợ của cơ quan Nhà nước, người dân sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm chỗ ở mới; cuộc sống từ đó cũng gặp nhiều khó khăn.

– Phương án hỗ trợ tiền thuê nhà khi bị Nhà nước thu hồi đất là sợi dây liên kết sự logic, ổn định và khách quan trong cơ cấu hệ thống quản lý trật tự Nhà nước trong lĩnh vực đất đai. Đây đồng thời cũng là cơ sở để bảo vêh, duy trì trật tự an toàn xã hội; nâng cao chất lượng sống của người dân trong bối cảnh thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế xã hội.

Văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:

Luật đất đai 2013;

Nghị định 47/2014/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.