Khái niệm hợp tác xã. Quan điểm mới về khái niệm hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã 2012.
Khái niệm hợp tác xã. Quan điểm mới về khái niệm hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã 2012.
Ngày 1 tháng 7 năm 2013, Luật Hợp tác xã được Quốc hội thông qua tại kì họp thứ 4, khóa XIII ngày 20 tháng 11 năm 2012 chính thức có hiệu lực thi hành, thay thế Luật hợp tác xã (HTX) năm 2003. Trong đó, Luật HTX 2012 có rất nhiều điểm mới so với Luật HTX 2003, đặc biệt là về khai niệm Hợp tác xã.
Theo Điều 1 Luật HTX 2003: “HTX là tổ chức kinh tế tập thể do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân (sau đây gọi chung là xã viên) có nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của Luật này để phát huy sức mạnh tập thể của từng xã viên tham gia HTX, cùng giúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, góp phần phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.
HTX hoạt động như một loại hình doanh nghiệp, có tư cách pháp nhân, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài chính trong phạm vi vốn điều lệ, vốn tích quỹ và các nguồn vốn khác của HTX theo quy định của pháp luật”.
Đến Luật HTX 2012, tại Điều 3, lại quy định rằng: “HTX là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lí HTX”.
Theo đó, so với Luật HTX 2003, Luật HTX 2012 có nhiều điểm mới, khác biệt trong quy định về khái niệm HTX, cụ thể như sau:
Thứ nhất, Luật HTX 2012 làm rõ hơn bản chất của HTX là tổ chức kinh tế thuộc thành phần kinh tế tập thể. Luật HTX 2012 xuất hiện thêm thuật ngữ “đồng sở hữu” để làm rõ hơn tính chất tập thể này.
Thứ hai, Luật HTX 2012 quy định luôn trong điều luật số lượng tối thiểu để thành lập HTX là 7 thành viên. Trong khi đó, Luật HTX 2003 không quy định cụ thể về vấn đề này.
Thứ ba, Luật HTX 2012 sử dụng thuật ngữ “thành viên HTX” thay cho “xã viên” trong Luật HTX 2003.
>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568
Thứ tư, Luật HTX 2012 bỏ nội dung “HTX hoạt động như một loại hình doanh nghiệp” trong khái niệm HTX theo Luật HTX 2003, qua đó làm rõ hơn sự khác biệt giữa doanh nghiệp và HTX. Trước khi Luật HTX 2012 ra đời, HTX hoạt động theo Luật HTX 2003, dựa vào khái niệm quy định tại Khoản 1 Luật này, người ta thường đặt ra câu hỏi: vậy thì HTX theo Luật HTX 2003 có phải là một loại hình doanh nghiệp? Trong điều luật chỉ nêu rằng nó hoạt động như một loại hình doanh nghiệp chứ không nói đây là một loại hình doanh nghiệp, tuy nhiên các vấn đề có liên quan đều khá giống với doanh nghiệp. Luật HTX 2012 đã giải quyết vấn đề này tại Khoản 3, Điều 3: “ Khi HTX, liên hiệp HTX phát triển đến trình độ cao hơn thì sẽ hình thành các doanh nghiệp của HTX, liên hiệp HTX; doanh nghiệp của HTX, liên hiệp HTX hoạt động theo Luật doanh nghiệp”. Như vậy, HTX không phải là doanh nghiệp. Việc bỏ nội dung “hoạt động như một loại hình doanh nghiệp” còn tránh sự nhầm lẫn mục tiêu hoạt động của HTX bởi doanh nghiệp hoạt động với mục tiêu lợi nhuận còn HTX hoạt động với mục tiêu là lợi ích chứ không phải lợi nhuận.
Thứ năm, cụm từ “tạo việc làm” được bổ sung trong khái niệm HTX theo Luật HTX 2012 so với Luật HTX 2003 để làm rõ hơn về mô hình HTX tạo việc làm.
Thứ sáu, khái niệm HTX trong Luật HTX 2012 nhấn mạnh nguyên tắc bình đẳng và dân chủ trong quản lí HTX. Trong Luật HTX 2003 không quy định về nguyên tắc này trong khái niệm mà được ghi nhận trong điều luật về nguyên tắc tổ chức hoạt động của HTX.
Như vậy, có thể thấy rằng, so với khái niệm HTX trong Luật HTX 2003, khái niệm HTX trong Luật HTX 2012 ngắn gọn, khái quát hơn rất nhiều đồng thời có rất nhiều điểm mới. Khái niệm HTX theo Luật HTX 2012 đã làm rõ hơn bản chất của HTX là một tổ chức kinh tế tập thể đặc thù, mang bản chất xã hội sâu sắc: là tổ chức kinh tế của những người yếu thế có cùng nhu cầu và lợi ích, liên kết lại và tương trợ lẫn nhau trong việc chống lại sức ép của thị trường để tự bảo vệ mình và phát triển các hoạt động sản xuất kinh doanh, giải quyết việc làm và hướng đến các lợi ích chung của thành viên và cộng đồng.
