Người nước ngoài có thể ủy quyền lĩnh BHXH 1 lần không?

1. Quy định về BHXH 1 lần: 

Theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội 2014 thì bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, phần quyền lợi này được bù đắp dựa trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.

Trong đó, bảo hiểm xã hội một lần là một trong các chế độ mà khi người lao động đủ điều kiện thì sẽ được hưởng, người lao động nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây mà có yêu cầu thì sẽ được hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần: 

(1) Người đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc lao động nữ tham gia bảo hiểm xã hội là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định nhưng chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

(2) Người sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội

(3) Người ra nước ngoài để định cư

(4) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS. Ngoài ra là những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế. 

(5) Người lao động là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu. 

– Người lao động là hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu. 

Như vậy, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội thì được nhận BHXH một lần nếu có yêu cầu.

2. Người nước ngoài có thể ủy quyền lĩnh BHXH 1 lần không?

Căn cứ khoản 1 Điều 11 Nghị định 143/2018/NĐ-CP có quy định về việc người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khi không tiếp tục cư trú tại Việt Nam có thể ủy quyền cho người khác nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trường hợp có nguyện vọng thì được giải quyết hưởng trợ cấp một lần.

Theo khoản 6 Điều 18 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 cũng quy định về quyền của người lao động đó được ủy quyền cho người khác nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội.

Như vậy,  ủy quyền cho người khác nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội là quyền của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội. Do vậy, người lao động nước ngoài nếu thuộc đối tượng được hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần không thể trực tiếp nộp hồ sơ và nhận tiền thì có thể ủy quyền cho người khác lĩnh bảo hiểm xã hội 1 lần thay mình.

3. Thủ tục người nước ngoài có thể ủy quyền lĩnh BHXH 1 lần: 

Theo quy định thì hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần đối với người nước ngoài gồm các giấy tờ sau:

– Đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH 1 lần theo mẫu số 14-HSB.

–  Nếu người yêu cầu hưởng trợ cấp thuộc trường hợp bị mắc những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS thì cung cấp thêm trích sao hoặc tóm tắt hồ sơ bệnh án thể hiện tình trạng không tự phục vụ được; nếu bị mắc các bệnh khác thì cung cấp Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng Giám định y khoa thể hiện tình trạng suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự phục vụ được.

– Trường hợp thanh toán phí giám định y khoa thì có thêm hóa đơn, chứng từ thu phí giám định; bảng kê các nội dung giám định của cơ sở thực hiện giám định y khoa. 

Thủ tục ủy quyền lĩnh thay bảo hiểm xã hội 1 lần được thực hiện theo quy trình sau: 

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ 

Người lao động nước ngoài chuẩn bị hồ sơ sau đó gửi cho người được ủy quyền để thực hiện. 

– Để thực hiện hoạt động ủy quyền thì người lao động nước ngoài cần lập văn bản ủy quyền hoặc hợp đồng ủy quyền, các loại văn bản này cần được công chứng hoặc chứng thực tại một trong các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài. Thẩm quyền chứng thực, công chứng văn bản ủy quyền của các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài như sau: 

+ Cơ quan đại diện nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài có nhiệm vụ thực hiện công chứng, chứng thực phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và quốc gia tiếp nhận là thành viên (khoản 7 Điều 8 Luật các cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài năm 2017). Cụ thể theo quy định của pháp luật Việt Nam như sau: 

+ Về thẩm quyền công chứng thì Cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan đại diện lãnh sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài được công chứng di chúc, văn bản từ chối nhận di sản, văn bản ủy quyền và các hợp đồng, giao dịch khác theo quy định của Luật này và pháp luật về lãnh sự, ngoại giao, trừ hợp đồng mua bán, chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng cho, cho thuê, thế chấp, góp vốn bằng bất động sản tại Việt Nam. (Theo quy định tại Điều 78 Luật Công chứng năm 2014). 

+ Về chứng thực chữ ký theo quy định tại Điều 5 Nghị định số 23/2015/NĐ-CP thì thẩm quyền và trách nhiệm chứng thực chữ ký trong các giấy tờ, văn bản thuộc về phòng Tư pháp huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và các cơ quan đại diện ngoại giao, Cơ quan đại diện lãnh sự và Cơ quan khác được ủy quyền thực hiện chức năng lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài có thẩm quyền và trách nhiệm chứng thực chữ ký trong các giấy tờ, văn bản ủy quyền. 

Bước 2: Nộp hồ sơ

Người ủy quyền chuẩn bị hộ chiếu hoặc thẻ xanh và hộ chiếu hoặc CCCD người nhận ủy quyền tại Việt Nam (bản photo), đến phòng công chứng nơi sinh sống làm giấy hoặc hợp đồng ủy quyền, giấy ủy quyền bằng tiếng nước ngoài phải kèm theo bản dịch tiếng Việt được chứng thực theo quy định của pháp luật. Sau đó đến Đại sứ quán Việt Nam hoặc Lãnh sự quán Việt Nam tại nước Sở tại để hợp pháp hóa ủy quyền, bởi lẽ giấy ủy quyền được cơ quan nước Sở tại cấp nên cần có xác nhận của cơ quan đại diện Việt Nam tại nước Sở tại vào giấy thì khi về Việt Nam mới có giá trị sử dụng. Sau khi  hợp pháp hóa xong giấy ủy quyền thì người ủy quyền chuyển phát cho người nhận ủy quyền tại Việt Nam. 

Đối với nhận chế độ BHXH một lần, người được ủy quyền nộp Giấy ủy quyền hoặc Hợp đồng ủy quyền cho cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc cơ quan Bưu điện nơi chi trả; xuất trình CCCD hoặc giấy tờ tùy thân có ảnh; nhận tiền và ký nhận tiền trên Danh sách chi trả hoặc Giấy nhận tiền.

Bước 3: Tiếp nhận hồ sơ và giải quyết chi trả theo quy định

Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ và giải quyết chi trả theo quy định. Nếu người được ủy quyền không thực hiện đúng nội dung cam kết thì ngoài việc phải bồi thường số tiền đã nhận không đúng quy định mà còn có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu TNHS tùy mức độ hành vi vi phạm. 

Những văn bản sử dụng trong bài viết: 

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 

THAM KHẢO THÊM:

• Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì? Đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc?
• Mức hưởng, cách tính mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần mới nhất
• Hướng dẫn thủ tục rút tiền bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần