Ly hôn đơn phương vốn là một thủ tục phức tạp, đòi hỏi hồ sơ đầy đủ và đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều người khi quyết định chấm dứt hôn nhân lại rơi vào tình huống khó xử như: Đối phương giữ toàn bộ giấy tờ quan trọng hoặc thiếu các hồ sơ bắt buộc...Vậy, ly hôn đơn phương khi bị giữ hết giấy tờ hoặc thiếu hồ sơ được không?
Mục lục bài viết
1. Ly hôn đơn phương khi bị giữ hết giấy tờ hoặc thiếu hồ sơ như thế nào?
Trong thực tế, không ít người khi quyết định ly hôn đơn phương gặp phải trở ngại lớn như thiếu hồ sơ hoặc bị đối phương giữ hết giấy tờ quan trọng như: Giấy đăng ký kết hôn, giấy khai sinh của con, giấy tờ tùy thân…
Nhiều người lo lắng rằng: Liệu trong tình huống này có thể nộp đơn ly hôn được hay không và nếu thiếu giấy tờ thì phải xử lý thế nào để Tòa án vẫn chấp nhận giải quyết?
Điều đáng nói là theo quy định pháp luật, việc ly hôn đơn phương là quyền nhân thân của mỗi người và không phụ thuộc vào việc bên kia có đồng ý hay không. Tuy nhiên, thủ tục ly hôn yêu cầu hồ sơ cần phải được chuẩn bị đầy đủ để chứng minh quan hệ hôn nhân, con chung, tài sản chung cũng như lý do yêu cầu ly hôn được đưa ra là hoàn toàn hợp pháp.
Do đó, khi không có đủ giấy tờ thì người yêu cầu cần hiểu rõ quy định pháp luật, các giải pháp thay thế và cách chứng minh hợp pháp để bảo vệ quyền lợi của mình. Cách giải quyết khi ly hôn đơn phương khi bị giữ hết giấy tờ hoặc thiếu hồ sơ như sau:
1.1. Đối với giấy đăng ký kết hôn bản chính:
- Vợ hoặc chồng chồng có thể đến Ủy ban nhân dân cấp xã/phường nơi bạn đăng ký kết hôn trước đây để xin trích lục bản sao giấy chứng nhận kết hôn;
- Khi sử dụng bản trích lục giấy đăng ký kết hôn để làm thủ tục ly hôn cho Tòa án, vợ hoặc chồng phải phải nộp kèm thêm bản tường trình về việc người chồng hoặc người vợ đang giữ bản chính giấy kết hôn để Tòa án có cơ sở thụ lý giải quyết vụ án.
1.2. Đối với Giấy khai sinh của con:
- Vợ hoặc chồng có thể đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi trước đây đã thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh cho con để xin cấp trích lục bản sao Giấy khai sinh của con;
- Trích lục bản sao giấy khai sinh có giá trị tương đương với bản gốc trong quá trình nộp hồ sơ tại Tòa án.
1.3. Đối với giấy xác nhận nơi cư trú:
- Vợ hoặc chồng có thể đến cơ quan đăng ký cư trú trong cả nước không phụ thuộc vào nơi cư trú của công dân để đề nghị cấp xác nhận thông tin về cư trú;
- Cơ quan có thẩm quyền gồm: Công an xã, phường nơi đăng ký thường trú/tạm trú hoặc bất kỳ cơ quan công an xã, phường nào thuận tiện để xin Giấy xác nhận cư trú.
1.4. Không có tài liệu về tài sản chung:
- Trong nhiều vụ việc, tài sản chung không được cung cấp đầy đủ giấy tờ (ví dụ: sổ đỏ, giấy tờ xe hoặc giấy tờ ngân hàng). Cần liên hệ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền về đất đai để xin trích lục thông tin quyền sử dụng đất;
- Yêu cầu Tòa án trưng cầu giám định hoặc thu thập chứng cứ nếu không thể tự cung cấp.
Lưu ý:
- Trong trường hợp vợ hoặc chồng đã cố gắng trong việc thu thập và cung cấp tài liệu, chứng cứ nhưng vẫn thiếu giấy tờ nào đó theo yêu cầu của Tòa án, không thể bổ sung được thì có thể làm Văn bản trả lời về việc không thể thu thập và cung cấp được cho Tòa án những giấy tờ đó;
- Đề nghị Tòa án hỗ trợ thu thập tài liệu, chứng cứ hoặc trong quá trình thụ lý giải quyết đề nghị Tòa án yêu cầu người vợ hoặc chồng bổ sung thêm.
2. Trường hợp không thể bổ sung đủ hồ sơ thì có được ly hôn không?
Theo Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu ly hôn. Đây là quyền nhân thân được pháp luật bảo vệ và không bị hạn chế bởi việc thiếu giấy tờ.
2.1. Hồ sơ tối thiểu để Tòa thụ lý vụ án ly hôn đơn phương:
Theo thực tiễn xét xử, Tòa án vẫn có thể thụ lý nếu người yêu cầu nộp được các giấy tờ tối thiểu sau:
- Đơn khởi kiện ly hôn theo mẫu do pháp luật quy định;
- Giấy tờ chứng minh quan hệ hôn nhân (trích lục Giấy chứng nhận kết hôn hoặc bằng chứng khác);
- Thông tin nơi cư trú của bị đơn (xác nhận của công an hoặc sổ hộ khẩu, tạm trú);
- Các giấy tờ liên quan đến con chung (nếu yêu cầu quyền nuôi con).
2.2. Chứng cứ thay thế khi không có giấy tờ gốc:
Nếu không thể xin cấp lại toàn bộ giấy tờ thì người yêu cầu có thể bổ sung chứng cứ thay thế, bao gồm:
- Sổ hộ khẩu có tên cả hai vợ chồng;
- Xác nhận của chính quyền địa phương hoặc người làm chứng về tình trạng hôn nhân;
- Những chứng cứ này chỉ có tính hỗ trợ và không thay thế hoàn toàn giấy tờ hộ tịch nhưng có thể giúp Tòa án có căn cứ để thụ lý vụ án.
2.3. Trường hợp đặc biệt nếu không có bất kỳ giấy tờ nào:
Nếu không có bất kỳ tài liệu nào về quan hệ hôn nhân thì:
- Người yêu cầu có thể yêu cầu Tòa án hỗ trợ thu thập chứng cứ theo khoản 2 Điều 97 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (trong trường hợp không thể thu thập được các bằng chứng, chứng cứ trong khả năng của mình);
- Quá trình này kéo dài và phụ thuộc nhiều vào sự hợp tác của cơ quan liên quan;
- Có thể sử dụng dịch vụ Luật sư để đại diện làm việc với cơ quan hộ tịch, công an, Tòa án và các cơ quan có liên quan khác.
Kết luận: Việc thiếu giấy tờ không làm mất đi quyền ly hôn của công dân. Tòa án vẫn có thể giải quyết nếu người yêu cầu giải quyết ly hôn đơn phương có chứng cứ hợp lý và biết cách yêu cầu cơ quan Nhà nước hỗ trợ. Tuy nhiên, để tránh kéo dài thời gian thì tốt nhất bạn nên xin trích lục lại hồ sơ bị mất hoặc nhờ dịch vụ Luật sư hỗ trợ thu thập lại.
3. Quy trình ly hôn đơn phương khi bị giữ hết giấy tờ hoặc thiếu hồ sơ:
Ly hôn đơn phương khi thiếu hồ sơ không phải là chuyện hiếm gặp. Quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn, am hiểu pháp luật và chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh việc hồ sơ bị trả lại hoặc vụ án kéo dài.
Dưới đây là các bước quan trọng giúp bạn thực hiện thủ tục này một cách hợp pháp và hiệu quả:
3.1. Bước 1: Xác minh quan hệ hôn nhân hợp pháp:
Điều tiên quyết là phải chứng minh bạn và người kia có quan hệ hôn nhân được pháp luật công nhận. Nếu Giấy chứng nhận kết hôn bản chính bị mất hoặc bị giữ, hãy đến Ủy ban nhân dân cấp xã/ phường nơi đăng ký kết hôn để xin trích lục bản sao.
Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 123/2015/NĐ-CP thì cơ quan hộ tịch có trách nhiệm cấp trích lục khi nhận được yêu cầu của công dân nếu thông tin vẫn còn lưu trong sổ gốc. Người yêu cầu đăng ký hộ tịch có thể nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan đăng ký hộ tịch, gửi hồ sơ qua hệ thống bưu chính hoặc đăng ký trực tuyến theo quy định pháp luật về đăng ký hộ tịch trực tuyến.
Theo Điều 24 của Nghị định 123/2015/NĐ-CP: Việc khai sinh, kết hôn, khai tử đã được đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam trước ngày 01 tháng 01 năm 2016 nhưng Sổ hộ tịch và bản chính giấy tờ hộ tịch đều bị mất thì được đăng ký lại.
Đồng thời, trong trường hợp không có dữ liệu lưu trữ thì người yêu cầu giải quyết ly hôn có thể chuẩn bị chứng cứ thay thế như:
- Giấy khai sinh con chung;
- Sổ hộ khẩu cũ có tên cả hai vợ chồng;
- Xác nhận của chính quyền địa phương hoặc nhân chứng.
3.2. Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ ly hôn đơn phương đầy đủ nhất có thể:
Thành phần hồ sơ yêu cầu giải quyết ly hôn đơn phương cần có:
- Đơn khởi kiện ly hôn (nêu rõ lý do ly hôn và lý do thiếu giấy tờ);
- Giấy tờ tùy thân của người khởi kiện và người bị kiện (nếu có);
- Giấy khai sinh con chung (nếu có);
- Các tài liệu chứng minh quan hệ hôn nhân (trích lục kết hôn, xác nhận Ủy ban nhân dân hoặc lời khai nhân chứng);
- Nếu có tranh chấp tài sản hoặc quyền nuôi con, bổ sung giấy tờ sở hữu tài sản, sao kê ngân hàng, giấy khai sinh con.
Hồ sơ càng chi tiết thì Tòa án càng dễ thụ lý nhanh chóng.
3.3. Bước 3: Nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền:
- Theo Điều 35 và Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân khu vực nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc;
- Khi nộp, người yêu cầu trình bày rõ lý do không có những giấy tờ bị thiếu và cung cấp tài liệu thay thế.
3.4. Bước 4: Tham gia hòa giải và xét xử vụ án:
- Sau khi thụ lý, Tòa án tổ chức hòa giải (theo Điều 54 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 và Điều 397 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015);
- Nếu hòa giải không thành, vụ án được đưa ra xét xử.
- Tại phiên tòa, Tòa án sẽ xem xét: chứng cứ chứng minh hôn nhân hợp pháp, mức độ mâu thuẫn và căn cứ ly hôn…;
- Thời gian giải quyết vụ án ly hôn đơn phương thường kéo dài từ 4 đến 6 tháng nhưng thực tế có thể kéo dài nếu cần phải xác minh thông tin.
3.5. Bước 5: Thực hiện phán quyết của Tòa án:
Khi bản án ly hôn có hiệu lực (sau 15 ngày nếu không có kháng cáo theo quy định tại Điều 272 và Điều 273 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015) thì quan hệ hôn nhân chấm dứt.
Nếu một bên không đồng ý, họ có quyền kháng cáo trong 15 ngày kể từ:
- Ngày tuyên án;
- Đối với đương sự, đại diện cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân khởi kiện không có mặt tại phiên tòa hoặc không có mặt khi tuyên án mà có lý do chính đáng thì thời hạn kháng cáo được tính từ ngày họ nhận được bản án hoặc bản án được niêm yết.
4. Lưu ý khi ly hôn đơn phương bị giữ hết giấy tờ hoặc thiếu hồ sơ:
Thực hiện ly hôn đơn phương trong tình trạng thiếu giấy tờ không chỉ làm thủ tục trở nên phức tạp hơn mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu bạn không nắm rõ quy định pháp luật. Để tránh sai sót và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, bạn cần đặc biệt lưu ý những vấn đề dưới đây:
4.1. Đảm bảo tính hợp pháp của các tài liệu thay thế:
Khi không có giấy tờ gốc thì việc sử dụng tài liệu thay thế là cần thiết, tuy nhiên không phải loại tài liệu nào cũng được Tòa án chấp nhận.
Theo quy định tại Điều 93 và Điều 97 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, chứng cứ phải được xác thực bởi cơ quan có thẩm quyền.
Nếu tài liệu không đáp ứng yêu cầu này, Tòa án có quyền từ chối thụ lý hoặc yêu cầu bổ sung, kéo dài thời gian giải quyết. Vì thế hãy kiểm tra kỹ lưỡng và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ ngay từ đầu để hạn chế rủi ro.
4.2. Thời gian giải quyết có thể kéo dài do xác minh thông tin:
Một trong những khó khăn lớn khi thiếu hồ sơ là thời gian xác minh thông tin. Thông thường thì việc tra cứu dữ liệu hộ tịch (như thông tin đăng ký kết hôn…) thường mất từ 03 đến 07 ngày tuy nhiên thực tế có thể lâu hơn nếu sổ hộ tịch không còn lưu trữ.
Đặc biệt trong trường hợp hôn nhân thực tế trước năm 1987 thì thông thường Tòa án sẽ yêu cầu xác nhận từ chính quyền địa phương hoặc Công an khiến tiến trình kéo dài thêm nhiều tuần.
Vì vậy hãy chủ động liên hệ cơ quan hộ tịch, cơ quan công an hoặc Ủy ban nhân dân để phối hợp xác minh, tránh bị động và giảm thời gian chờ đợi kéo dài vụ án.
4.3. Chuẩn bị cho các tranh chấp về con và tài sản:
Việc thiếu giấy đăng ký kết hôn không chỉ gây khó khăn trong thủ tục mà còn ảnh hưởng đến việc chứng minh quyền lợi trong tranh chấp:
- Về tài sản: Theo Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân được coi là tài sản chung. Tuy nhiên, nếu không có giấy đăng ký kết hôn thì việc xác định thời kỳ hôn nhân sẽ phức tạp hơn và ảnh hưởng đến kết quả phân chia;
- Về quyền nuôi con: Theo Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, quyền nuôi con được quyết định dựa trên “lợi ích tốt nhất của con”. Vì vậy, người yêu cầu cần chuẩn bị các tài liệu chứng minh điều kiện nuôi dưỡng, thu nhập, chỗ ở và môi trường sống để bảo vệ quyền lợi của mình.
4.4. Nhờ sự hỗ trợ từ luật sư để giảm thiểu rủi ro:
Ly hôn đơn phương trong điều kiện thiếu giấy tờ là một quá trình phức tạp, đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về Luật Hôn nhân gia đình, Bộ luật Tố tụng Dân sự cũng như kỹ năng xử lý hồ sơ. Việc nhờ đến sự hỗ trợ của Luật sư hoặc đơn vị pháp lý uy tín sẽ giúp người yêu cầu:
- Kiểm tra và chuẩn bị hồ sơ hợp pháp ngay từ đầu;
- Hướng dẫn xin cấp lại hoặc thu thập chứng cứ thay thế;
- Đại diện làm việc với Tòa án và bảo vệ quyền lợi trong suốt quá trình tố tụng.
Công ty Luật Dương Gia với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm trong các vụ ly hôn phức tạp sẵn sàng hỗ trợ bạn từ khâu tư vấn, soạn thảo hồ sơ cho đến tham gia tố tụng tại Tòa án. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn hạn chế tối đa những sai sót pháp lý có thể phát sinh.
THAM KHẢO THÊM:
