Có được từ chối khi cơ quan công an test ma túy không?

1. Có được từ chối khi cơ quan công an test ma túy không?

Pháp luật hiện nay đã kiểm soát vô cùng chặt chẽ về vấn đề sử dụng chất ma túy. Kiểm tra tình trạng nghiện chất ma túy của người dân đóng vai trò vô cùng quan trọng để đưa các đối tượng có sử dụng chất ma tuý vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Đây được xem là thủ tục quan trọng trong quá trình đưa người nghiện ma túy vào các cơ sở cai nghiện nhầm mục đích xóa nghiện và đảm bảo cuộc sống bình thường của các đối tượng nghiện ma túy cũng như duy trì trật tự an toàn xã hội. Trước hết, để phía cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiến hành hoạt động xác định tình trạng nghiện ma túy (hay còn được gọi là hoạt động test chất ma túy) Đối với công dân thì cần phải có hồ sơ đề nghị xác định tình trạng nghiện ma túy theo quy định của pháp luật. Theo đó, cần phải có các loại giấy tờ căn cứ theo quy định tại Điều 4 của Thông tư liên tịch số 17/2015/TTLT-BYT-BLĐTBXH-BCA của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Bộ Công an và Bộ Y tế quy định thẩm quyền, thủ tục và quy trình xác định tình trạng nghiện ma túy, cụ thể bao gồm:

– Văn bản đề nghị xác định tình trạng nghiện ma túy của công dân được cấp bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là công an cấp xã/phường và công an cấp quận/huyện hoặc công an cấp tỉnh/thành phố;

– Biên bản vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy trái quy định của pháp luật được lập bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc các tài liệu chứng cứ phản ánh hành vi sử dụng trái phép chất ma túy, các tài liệu chứng minh đã áp dụng biện pháp xử lý hành chính về nghiện ma túy trong trường hợp này, các loại tài liệu chứng minh về việc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng chất ma túy từ 02 lần trở lên.

Như vậy có thể nói, công dân sẽ chỉ bị yêu cầu xác định tình trạng nghiện ma túy nếu có biên bản về việc công dân đó có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy được cấp bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, hoặc công dân đó đã bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính đề nghiện ma túy, hoặc công dân đó đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy từ 02 lần trở lên. Tuy nhiên, nhiều người hiện nay vẫn đặt ra câu hỏi: Có được phép từ chối khi cơ quan công an xét nghiệm mà túy hay không? Để trả lời được câu hỏi này thì cần phải tìm hiểu quy định của pháp luật về nguyên tắc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người. Căn cứ theo quy định tại Điều 46 của Nghị định số 105/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật phòng, chống ma túy, việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người cần phải đảm bảo đầy đủ các quy tắc sau đây:

– Công dân đó phải thuộc một trong những đối tượng xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể căn cứ theo quy định tại Điều 22 của Luật phòng chống ma túy năm 2021;

– Các cơ quan hoặc người có thẩm quyền xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người mời công dân đó trực tiếp đến địa điểm để tiến hành hoạt động xét nghiệm ma tuý. Trong trường hợp người đó không hợp tác thực hiện hoạt động xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là công an sẽ triệu tập người đó đến địa điểm để thực hiện thủ tục xét nghiệm mà túy và lấy mẫu xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người, người thuộc trường hợp phải tiến hành hoạt động xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người bắt buộc phải có mặt khi được cơ quan công an yêu cầu;

– Hình thức lấy mẫu xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, có thể là lấy máu hoặc lấy nước tiểu, thông tiểu hoặc lấy các mẫu vật khác trên cơ thể người;

– Các buồng chờ xét nghiệm chất ma túy và nơi lấy mẫu kết quả xét nghiệm chất ma túy phải chia khu vực dành cho nam riêng và nữ riêng, nơi không có buồng chờ riêng thì cần phải bố trí cho nam và nữ đứng riêng nhau, và nơi lấy mẫu xét nghiệm phải có buồng nam và buồng nữ riêng biệt, việc lấy mẫu nước tiểu phải có các cán bộ giám sát theo quy định của pháp luật;

– Đối với những đối tượng được xác định là người dưới 18 tuổi theo quy định của pháp luật thì việc lấy mẫu xét nghiệm chất ma túy phải có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật của các đối tượng đó, trừ những trường hợp lấy mẫu nước tiểu.

Vì vậy có thể nói, khi được cơ quan công an yêu cầu xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người thì cần phải tuân thủ. Hay nói cách khác, không được từ chối khi cơ quan công an yêu cầu xét nghiệm chất ma túy trên cơ thể người.

2. Trường hợp cơ quan công an yêu cầu xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể: 

Pháp luật hiện nay đã có những quy định cụ thể về một số trường hợp cơ quan công an được quyền yêu cầu xét nghiệm chất ma túy trên cơ thể người. Căn cứ theo quy định tại Điều 22 của Luật phòng chống ma túy năm 2021 thì có thể thấy, xét nghiệm chất ma túy trên cơ thể người sẽ được thực hiện đối với người thuộc một trong những trường hợp sau đây:

– Người bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy trái quy định của pháp luật;

– Người mà các cơ quan hoặc người có thẩm quyền có căn cứ cho rằng người đó có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy;

– Người sử dụng trái phép chất ma túy đang trong thời hạn quản lý tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

– Người đang trong thời hạn bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại cấp xã phường do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy trước đó, những đối tượng được xác định là người đang trong quá trình cai nghiện ma túy, hoặc người đang điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế chất ma túy, hoặc những người đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy.

Bên cạnh đó, những đối tượng được xác định là người đứng đầu các cơ sở cai nghiện chất ma túy, người đứng đầu các cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế chất ma túy, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy có quyền tiến hành hoạt động xét nghiệm chất ma túy theo thẩm quyền hoặc theo đề nghị của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc người có chuyên môn trong lĩnh vực xét nghiệm chất ma túy trên cơ thể người đối với các trường hợp nêu trên. Trong trường hợp có kết quả xét nghiệm dương tính với chất ma túy thì cần phải gửi ngay kết quả đó đến chủ tịch của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người có kết quả xét nghiệm cư trú, trừ trường hợp người đó đang tiến hành hoạt động cai nghiện chất ma túy bắt buộc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Bên cạnh đó thì, cơ quan nhà nước sẽ bảo đảm kinh phí xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người đối với những trường hợp nêu trên.

Vì vậy có thể nói, công an cấp xã có quyền yêu cầu xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người khi có đầy đủ căn cứ cho rằng người đó có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.

3. Quy định về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy: 

Căn cứ theo quy định tại Điều 23 của Luật phòng chống ma túy năm 2021 có quy định về vấn đề quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Theo đó thì, quá trình quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ được thực hiện như sau:

– Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy được coi là biện pháp phòng ngừa giúp cho người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không thể tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy trái quy định của pháp luật và phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật mà họ có thể gây ra trên thực tế. Và theo quy định của pháp luật hiện nay thì quá trình quản lý và sử dụng trái phép chất ma túy sẽ không được coi là biện pháp xử lý hành chính;

– Thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ được thực hiện trong khoảng thời gian 01 năm, được tính kể từ ngày chủ tịch của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là Ủy ban nhân dân cấp xã ra quyết định quản lý;

– Nội dung quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bao gồm những vấn đề cơ bản sau: Tư vấn và động viên, giáo dục và giúp đỡ người sử dụng trái phép chất ma túy để những đối tượng này không tiếp tục có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy, tiến hành hoạt động xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể người theo quy định của pháp luật, có hành vi ngăn chặn người sử dụng trái phép chất ma túy có hành vi gây rối trật tự và an toàn xã hội;

– Trong khoảng thời hạn 03 ngày làm việc được tính kể từ ngày nhận được kết quả xét nghiệm dương tính đối với người sử dụng trái phép chất ma túy thì chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ phải có nghĩa vụ ra quyết định và tổ chức hoạt động quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy tại địa phương;

– Trong thời hạn quản lý thì chủ tịch của Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ phải ra quyết định dừng quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy trong những trường hợp như: Người sử dụng trái phép chất ma túy được xác định là người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã phường do có hành vi sử dụng trái phép chất ma tuý, người sử dụng trái phép chất ma túy bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đưa vào trường giáo dưỡng, người sử dụng trái phép chất ma túy phải thi hành án phạt tù theo bản án hoặc quyết định có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, người sử dụng trái phép chất ma túy bị chết hoặc bị tòa án tuyên bố là mất tích.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Luật Phòng, chống ma túy 2021;

– Nghị định số 105/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật phòng, chống ma túy;

– Thông tư liên tịch số 17/2015/TTLT-BYT-BLĐTBXH-BCA của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Công an và Bộ Y tế quy định thẩm quyền, thủ tục và quy trình xác định tình trạng nghiện ma túy.