Cảnh ngày xuân là biểu tượng cho sự tươi mới, sự trẻ trung và hy vọng, mang đến cho độc giả một cảm giác thanh thản, yêu đời hơn. Từ đó, độc giả có thể hiểu được tầm quan trọng của việc giữ gìn và bảo vệ thiên nhiên, đồng thời đặt câu hỏi về ý nghĩa của cuộc sống và tình yêu trong tác phẩm Truyện Kiều.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân của Nguyễn Du:
1.1. Mở bài:
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
– Giới thiệu vị trí của đoạn trích Cảnh ngày xuân trong tác phẩm Truyện Kiều.
“Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay
“Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dang tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.”
1.2. Thân bài: Bình giảng đoạn trích Cảnh ngày xuân:
a. Vị trí đoạn trích Cảnh ngày xuân:
– “Cảnh ngày xuân” là một phần quan trọng nằm ở đầu tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du. Đoạn trích miêu tả về cảnh thiên nhiên vào mùa xuân, khi những cánh hoa nở rộ, tạo nên một khung cảnh đẹp và tươi mới.
– Những đường nét của thiên nhiên, từ những cánh hoa, đến những ánh nắng rực rỡ, đã được Nguyễn Du mô tả một cách tinh tế và sắc nét. Bằng lời văn tươi sáng, tác giả đã khắc họa được hình ảnh thiên nhiên đầy sức sống, tạo ra một bối cảnh thú vị cho câu chuyện sắp được kể.
b. Khung cảnh ngày xuân:
– Bức tranh mô tả mùa xuân với hình ảnh con én thật sự tuyệt vời, nó gợi lên hình ảnh của một mùa xuân đang đến và cũng nhằm nhắc nhở về sự chuyển mình của thời gian.
– Ngoài những hình ảnh về xanh, hoa trắng, bức tranh còn thể hiện đầy đủ sự phong phú và đa dạng của mùa xuân, với sắc màu rực rỡ, hoa lá đua nhau nở rộ, tạo nên một bức tranh mùa xuân đầy màu sắc và tươi đẹp.
– Từ không gian trong bức tranh, chúng ta cảm nhận được vẻ đẹp của mùa xuân với tất cả những cảnh quan thơ mộng, đầy hứng khởi, khiến chúng ta thực sự muốn đắm mình trong không khí mùa xuân tươi đẹp này.
c. Cảnh lễ hội trong tết thanh minh:
– Không khí đông đúc và náo nhiệt với sự hưng phấn của mọi người.
– Tâm trạng của những người tham gia rất nô nức và phấn khởi.
– Hình ảnh tết truyền thống được nổi bật lên với sự đông đúc, náo nhiệt và vui tươi. Những gia đình được tập hợp lại để cùng chào đón một mùa xuân mới. Các bàn ăn được bày trí đầy đủ với những món ăn truyền thống của Tết. Những tiếng cười, những trò chuyện vui vẻ và những câu chúc tốt đẹp đang lan tỏa khắp không gian.
d. Cảnh chị em Kiều chơi xuân trở về:
– Cảnh vật bắt đầu thay đổi từ phía xa, dần trở nên nhạt nhòa và yên bình hơn. Cùng với đó, con người cũng dần trở nên thưa thớt hơn, như thể họ đang chờ đợi điều gì đó sắp xảy ra.
– Trong không khí đó, một linh cảm kỳ lạ bao trùm lên gia đình kiều. Họ cảm thấy như đang đứng trước một điều gì đó không may sẽ xảy ra, một sự kiện đen tối đang đợi họ phía trước. Vì vậy, họ cố gắng tìm cách để bảo vệ bản thân và gia đình mình, sẵn sàng đối mặt với những khó khăn và thử thách tới từ tương lai.
1.3. Kết bài:
2. Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân của Nguyễn Du hay nhất:
Nếu như đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Du với khả năng tả người tuyệt vời, thì “Cảnh ngày xuân” lại là một trong những đoạn trích tuyệt vời mà ông đã tạo ra để tả cảnh thiên nhiên.
Bằng văn phong đặc trưng, nghệ thuật chấm phá tinh tế và hình ảnh giàu tính tạo hình, Nguyễn Du đã khắc họa thành công cảnh vật thiên nhiên trong tiết Thanh minh, thật tươi sáng và sống động. Với bốn câu thơ mở đầu của đoạn “Cảnh ngày xuân”, Nguyễn Du đã khơi gợi nhiều tưởng tượng về mùa xuân với tiếng én ríu rít, sự tươi tắn của thiều quang, cảnh thiên nhiên rộng mở và hoa trắng của cành lê.
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Tuy nhiên, câu thơ “Ngày xuân con én đưa thoi” lại là câu thơ đặc biệt được yêu thích nhất bởi tính hùng vĩ, lãng mạn và đầy sức sống của mùa xuân. Những tiếng én ríu rít đưa chúng ta vào những khoảnh khắc tuyệt vời của mùa xuân, khi những cánh én đang vui đùa trên bầu trời trong xanh.
Đoạn thơ tiếp theo “Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi” cho thấy sự tươi tắn, tràn đầy sức sống của mùa xuân. Cảnh thiên nhiên được miêu tả bằng những chi tiết nhỏ nhặt như là “cỏ non xanh tận chân trời” và “cành lê trắng điểm một vài bông hoa” tạo nên một bức tranh mùa xuân đầy màu sắc và sức sống.
Hai câu thơ đầu đã tạo ra một hình ảnh rất rõ nét về thời gian và không gian trong mùa xuân. Ngày xuân trôi qua rất nhanh, bất chấp thực tế rằng mùa xuân kéo dài trong 90 ngày. Tháng giêng, tháng hai và tháng ba đều đã trôi qua, trong khi ánh sáng nhẹ nhàng của ngày xuân vẫn trong veo, tán ra khắp nơi.
Nếu nhìn lên bầu trời, bạn sẽ thấy những đàn chim én đang bay trong không gian mùa xuân. Nếu nhìn xuống đất, bạn sẽ thấy một thảm cỏ xanh rộng lớn chạy ra xa tít tắp. Bằng cách sử dụng động từ “tận”, Nguyễn Du đã làm cho không gian mùa xuân như đang giãn nở và mở rộng ra biên độ, bao trùm cả không gian xuân với màu xanh biếc của cỏ lá. Trên nền cỏ xanh tươi ấy, bạn có thể thấy những bông hoa lê tinh khôi với sắc trắng tinh khiết.
Tác giả đã sử dụng biện pháp đảo ngữ để tăng cường và làm nổi bật hơn sự trắng tinh khiết của hoa lê trên nền cỏ xanh mùa xuân. Dù chỉ có bốn câu thơ ngắn gọn, Nguyễn Du đã tạo ra một bức tranh xuân tươi trẻ, thanh khiết và đầy sức sống, phản ánh được hơi thở của mùa xuân đất Việt.
Đoạn văn ban đầu của bạn đã mô tả về mùa xuân, đặc biệt là những hoạt động chính trong mùa xuân như Lễ tảo mộ và hội đạp thanh trong tiết tháng ba. Tuy nhiên, để mở rộng ý tưởng và làm cho bài viết của bạn trở nên dài hơn, chúng ta có thể tìm hiểu thêm về tình cảm và hoạt động khác trong mùa xuân.
Mùa xuân là thời điểm khi thiên nhiên bắt đầu hồi sinh sau một mùa đông dài. Những cánh đồng hoa, những đường phố được trang trí bằng những bông hoa tươi đẹp, tất cả đều mang đến cho con người một cảm giác hân hoan và phấn khởi. Ngoài các hoạt động chính như Lễ tảo mộ và hội đạp thanh, trong mùa xuân còn có nhiều hoạt động khác như tạp hóa trên đường phố, tắm nắng, ngắm hoa, đi dã ngoại và dã chiến. Tất cả những hoạt động này đều mang đến cho người dân một cảm giác vui vẻ và hạnh phúc.
Ngoài ra, mùa xuân còn được coi là thời điểm của tình yêu và lãng mạn. Vào mùa xuân, không khí tình cảm được truyền tải khắp nơi. Những đôi tình nhân đi dạo trên đường phố, chia sẻ những khoảnh khắc lãng mạn và ngắm nhìn những cảnh đẹp của mùa xuân. Tình yêu và lãng mạn cũng được thể hiện qua các tác phẩm nghệ thuật như những bài thơ, những bức tranh và những bản nhạc.
Các hoạt động và tình cảm trong mùa xuân đã được miêu tả qua những từ ngữ giàu tính tạo hình và biểu cảm. Những từ như “thiên nhiên bắt đầu hồi sinh”, “cánh đồng hoa”, “tạp hóa trên đường phố”, “tình yêu và lãng mạn” đã giúp đưa người đọc vào một không gian đầy màu sắc và tươi đẹp của mùa xuân.
Tóm lại, để tăng thêm chiều sâu cho bài viết của bạn, chúng ta có thể miêu tả về những hoạt động và tình cảm khác trong mùa xuân bên cạnh Lễ tảo mộ và hội đạp thanh. Bằng cách sử dụng các từ ngữ giàu tính tạo hình và biểu cảm, chúng ta có thể đưa người đọc vào một không gian đầy màu sắc và tươi đẹp của mùa xuân.
3. Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân của Nguyễn Du chọn lọc:
Mùa xuân là mùa của sự sống trỗi dậy, mùa của những sắc hoa rực rỡ và những lễ hội tưng bừng khắp chốn đã đi sâu vào lòng người qua nhiều tác phẩm văn học nổi tiếng như thơ của Nguyễn Trãi, Trần Nhân Tông, Hàn Mặc Tử. Khi đến với bức tranh mùa xuân trong đoạn trích “Cảnh ngày xuân” của Nguyễn Du, người đọc không chỉ thấy mùa xuân tươi đẹp mà còn cảm nhận được hương sắc riêng, một mùa xuân của lễ hội, đậm chất thơ mộng và sống động.
Trong không gian bao la, từ trên cao nhìn xuống, cảnh xuân hiện lên với một tầm nhìn rộng lớn, mở ra trước mắt chúng ta khung cảnh thiên nhiên ngập tràn trong ánh nắng ban mai. Thời điểm ấy đã là tháng ba, không gian không còn cái lạnh giá của mùa đông, mà thay vào đó là sự ấm áp nhẹ nhàng của những ngày đầu xuân. Bầu trời tuy chưa trong xanh như mùa thu, nhưng vẫn đủ để in hình những cánh én bay lượn rộn ràng, tạo nên một cảnh tượng vừa sinh động vừa yên bình:
“Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.”
Hình ảnh “con én đưa thoi” không chỉ là sự miêu tả về những cánh chim én chao liệng mà còn gợi lên dòng chảy thời gian, cái thoi đưa của mùa xuân, sự trôi qua nhanh chóng của những ngày xuân. Trên nền trời rộng lớn ấy, bức tranh mùa xuân dần hiện ra như một bức họa dệt gấm thêu hoa, nơi mà mỗi chi tiết đều toát lên vẻ đẹp tinh khôi và quyến rũ:
“Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.”
Màu xanh của cỏ non trải dài đến tận chân trời tạo nên sự tươi mới cho bức tranh thiên nhiên. Trên nền xanh ấy, những đóa hoa lê trắng tinh khôi điểm xuyết, làm cho cảnh vật thêm phần trong sáng, thanh tao. Nguyễn Du đã chọn đúng hai gam màu chủ đạo – xanh và trắng – để đặc tả mùa xuân, một mùa xuân trang nhã và đầy sức sống. Hình ảnh mùa xuân này không chỉ đẹp mà còn chứa đựng hồn quê Việt Nam, với sự tinh tế, nhẹ nhàng nhưng đầy sức cuốn hút. Trong văn học Việt Nam, không thiếu những hình ảnh tương tự về mùa xuân, như trong thơ của Nguyễn Trãi:
“Cỏ xanh như khói bến xuân tươi
Lại có mưa xuân nước vỗ trời.”
Hay hình ảnh của một mùa xuân khác, nơi sườn đồi trong thơ Hàn Mặc Tử:
“Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.”
Những hình ảnh đó đều phản ánh một sự hòa quyện tuyệt vời giữa thiên nhiên và tâm hồn con người, nơi mùa xuân hiện lên với đầy đủ những gam màu tươi sáng và sống động. Đặc biệt, Nguyễn Du không chỉ dừng lại ở việc miêu tả cảnh sắc thiên nhiên, mà còn khéo léo lồng ghép vào đó hình ảnh con người trong lễ hội:
“Gần xa nô nức yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.”
Hình ảnh “yến anh” là một ẩn dụ đầy tinh tế, gợi lên hình ảnh đoàn người du xuân nhộn nhịp, ríu rít vui tươi như chim oanh, chim én. Lễ hội mùa xuân trở thành nơi hội tụ của bao nhiêu “tài tử giai nhân,” những người mang trong mình vẻ đẹp của thanh xuân, cùng nhau dập dìu giữa dòng người đông đúc, trong không khí tưng bừng, náo nhiệt. Đây không chỉ là một nét đẹp văn hóa lâu đời của người phương Đông, mà còn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chị em Thúy Kiều, nơi mà họ có thể tận hưởng những giây phút vui vẻ, hạnh phúc bên nhau.
Tuy nhiên, khi mặt trời bắt đầu ngả bóng, không khí lễ hội dần lắng xuống:
“Tà tà, bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.”
Nhịp thơ chậm rãi, như bước chân của chị em Thúy Kiều khi rời khỏi lễ hội, mang theo một chút lưu luyến, một chút buồn man mác. Mặt trời đang dần chìm xuống phía tây, dòng nước uốn lượn nhẹ nhàng, tất cả đều chuyển động từ từ, như một bức tranh mùa xuân đang dần khép lại. Trong khoảnh khắc ấy, cái “nao nao” của dòng nước không chỉ là cảm giác của thiên nhiên, mà còn là tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến của con người. Nguyễn Du dường như đang dự báo về những biến cố sắp xảy ra, khi mà Kiều sẽ gặp mộ Đạm Tiên, sẽ gặp chàng thư sinh hào hoa Kim Trọng.
Bằng tài năng quan sát tinh tế, sự nhạy cảm của một tâm hồn thi sĩ, và khả năng sử dụng từ ngữ sinh động, Nguyễn Du đã vẽ nên một bức tranh mùa xuân đẹp đẽ, có hồn và đầy tính nghệ thuật. Chính tình yêu thiên nhiên, đất nước và con người đã tạo nên nguồn cảm hứng vô tận cho ông, để từ đó ông có thể lưu giữ lại trong kho tàng thi ca Việt Nam một bức tranh mùa xuân đặc biệt, mang đậm hương vị của quê hương.
